ETHIEK EN DEONTOLOGIE
INLEIDING
Ethiek = het filosoferen over het goede/slechte doen in bepaalde situaties
Deontologie = hoe je het juiste moet doen in die bepaalde situaties of nadenken over wat het juiste
was in een bepaalde situatie
1. MENS-BEELDEN
Iedereen heeft een bepaalde opvatting over de mens bepaalt ons handelen wanneer wij met
anderen omgaan
In het dagelijkse leven sta je niet altijd stil of je nu handelt vanuit jouw mensbeeld MAAR het speelt
wel een rol je kan dus zeggen dat je deze overtuigingen niet hebt, maar bent
Je mensbeeld maakt deel uit van je dagelijks denken, voelen, handelen
Bv. Experiment met de zonnebrillen in de klas:
- eerst vat je het klaslokaal op zonder een zonnebril, daarna met
- er is een verschil: met zonnebril lijkt alles donkerder, triestiger
- stel je eens voor dat je al vanaf je geboorte die zonnebril ophad: zou je dan nog denken dat
het triestig is OF denk je dat de wereld gewoon zo is?
Besluit: iedereen heeft een beetje zijn eigen bril op en ziet de “waarheid” door de bril van
waarden en normen die die persoon heeft opgebouwd
2. “WIJ MOETEN GEEN COMPETENTE, MAAR VERSTANDIGE PROFESSIONALS
OPLEIDEN” (A. BAART)
Steeds vaker worden er “professionals” gevraagd op de werkvloer eenzijdige focus op efficiency
Daarbij lijkt het dat cliëntgerichte zorg = comfort en welzijn van de cliënt naar achter moet schuiven
Bv. Zakmes met 101 verschillende tools dat je voor “alles” kan gebruiken
- Op de werkvloer zijn de op zoek naar een optometrist-orthoptist = 2 dingen in één
- Liefst van al kan deze ook met de computer werken en administratief werk verrichten
- Als het kan, is ook kennis van contactlenzen zeer welkom
Besluit: je zoekt naar personen die zo efficiënt en snel mogelijk te werk gaan, terwijl je eigenlijk
moet zoeken naar iemand die zeker goed naar de patiënt/cliënt zal luisteren en comfort brengt
de focus ligt dus niet meer heel juist
3. DE BELANGRIJKSTE LEERDOELEN/-INHOUDEN IN EEN OOGOPSLAG
- Benadering van de cliënt als een unieke totale persoon die onvoorwaardelijk respect verdient
, - Holistisch mensbeeld = mens is meer dan enkel een nummer/zijn ogen/… <-> reductionistisch
mensbeeld = het herleiden van een mens door enkel dat wat jij moet onderzoeken/nodig
hebt
- Diversiteit en interculturaliteit
- Intersubjectiviteit: relatie tot en betrokkenheid op de mens als basis/fundament ven de
gezondheidszorg
- Deontologie
- Kritische ingesteldheid: mensen niet naar de mond praten, maar zelf nadenken over je
standpunt en dit kunnen verwoorden, onderbouwen en verdedigen met argumenten
- Ethische denkmodellen, ethisch redeneren en leiderschap
- Stappenplan voor moraal beraad
- Concrete casussen in relatie tot
cliënt
professionals
samenleving
FILOSOFEREN, HOE DOE JE DAT
Filosoferen als leren ‘open-minded’ kritisch reflecteren over fundamentele kwesties in dialoog met
anderen Plato met ‘allegorie van de grot’
Plato leert ons kritisch te kijken naar waarnemingen, ervaringen, percepties, waarheden…
1. HET IS MAAR HOE JE HET BEKIJKT…?
Spaans spreekwoord: in deze bedrieglijke wereld bestaat waarheid nog leugen, alles is afhankelijk
van de kleur van de lens waardoor we kijken
De werkelijkheid zoals ze zich aan ons voordoet, is niet evident DUS het is mogelijk dat de
werkelijkheid verschilt van hoe wij ze zien
2. PLATO’S ALLEGORIE VAN DE GROT
Kort samengevat:
Mensen bevinden zich al hun hele leven in een grot onder de grond. Er is een gang naar de
buitenwereld waardoor er licht binnenkomt, maar de mensen zitten vastgeketend en kunnen hun
hoofd niet draaien. Er worden schaduwen op de muur van de grot geprojecteerd door het licht van
buiten en voorwerpen in de grot. De mensen kunnen met elkaar praten en denken dat zij de dingen
die ze zien zelf benoemen en dat dit de waarheid is.
Stel: 1 van die mensen wordt bevrijd en moet de grot uit eerst zal deze persoon weer terug willen,
want dit staat veel te ver van zijn waarheid
Uiteindelijk zal de bevrijde persoon zich aanpassen aan het licht en zijn omgeving. Dit gaat ervoor
zorgen dat hij deze nieuwe dingen als zijn werkelijkheid gaat zien. Moest hij terug de grot in worden
gedwongen, zou hem dit helemaal niet meer aanspreken.
INLEIDING
Ethiek = het filosoferen over het goede/slechte doen in bepaalde situaties
Deontologie = hoe je het juiste moet doen in die bepaalde situaties of nadenken over wat het juiste
was in een bepaalde situatie
1. MENS-BEELDEN
Iedereen heeft een bepaalde opvatting over de mens bepaalt ons handelen wanneer wij met
anderen omgaan
In het dagelijkse leven sta je niet altijd stil of je nu handelt vanuit jouw mensbeeld MAAR het speelt
wel een rol je kan dus zeggen dat je deze overtuigingen niet hebt, maar bent
Je mensbeeld maakt deel uit van je dagelijks denken, voelen, handelen
Bv. Experiment met de zonnebrillen in de klas:
- eerst vat je het klaslokaal op zonder een zonnebril, daarna met
- er is een verschil: met zonnebril lijkt alles donkerder, triestiger
- stel je eens voor dat je al vanaf je geboorte die zonnebril ophad: zou je dan nog denken dat
het triestig is OF denk je dat de wereld gewoon zo is?
Besluit: iedereen heeft een beetje zijn eigen bril op en ziet de “waarheid” door de bril van
waarden en normen die die persoon heeft opgebouwd
2. “WIJ MOETEN GEEN COMPETENTE, MAAR VERSTANDIGE PROFESSIONALS
OPLEIDEN” (A. BAART)
Steeds vaker worden er “professionals” gevraagd op de werkvloer eenzijdige focus op efficiency
Daarbij lijkt het dat cliëntgerichte zorg = comfort en welzijn van de cliënt naar achter moet schuiven
Bv. Zakmes met 101 verschillende tools dat je voor “alles” kan gebruiken
- Op de werkvloer zijn de op zoek naar een optometrist-orthoptist = 2 dingen in één
- Liefst van al kan deze ook met de computer werken en administratief werk verrichten
- Als het kan, is ook kennis van contactlenzen zeer welkom
Besluit: je zoekt naar personen die zo efficiënt en snel mogelijk te werk gaan, terwijl je eigenlijk
moet zoeken naar iemand die zeker goed naar de patiënt/cliënt zal luisteren en comfort brengt
de focus ligt dus niet meer heel juist
3. DE BELANGRIJKSTE LEERDOELEN/-INHOUDEN IN EEN OOGOPSLAG
- Benadering van de cliënt als een unieke totale persoon die onvoorwaardelijk respect verdient
, - Holistisch mensbeeld = mens is meer dan enkel een nummer/zijn ogen/… <-> reductionistisch
mensbeeld = het herleiden van een mens door enkel dat wat jij moet onderzoeken/nodig
hebt
- Diversiteit en interculturaliteit
- Intersubjectiviteit: relatie tot en betrokkenheid op de mens als basis/fundament ven de
gezondheidszorg
- Deontologie
- Kritische ingesteldheid: mensen niet naar de mond praten, maar zelf nadenken over je
standpunt en dit kunnen verwoorden, onderbouwen en verdedigen met argumenten
- Ethische denkmodellen, ethisch redeneren en leiderschap
- Stappenplan voor moraal beraad
- Concrete casussen in relatie tot
cliënt
professionals
samenleving
FILOSOFEREN, HOE DOE JE DAT
Filosoferen als leren ‘open-minded’ kritisch reflecteren over fundamentele kwesties in dialoog met
anderen Plato met ‘allegorie van de grot’
Plato leert ons kritisch te kijken naar waarnemingen, ervaringen, percepties, waarheden…
1. HET IS MAAR HOE JE HET BEKIJKT…?
Spaans spreekwoord: in deze bedrieglijke wereld bestaat waarheid nog leugen, alles is afhankelijk
van de kleur van de lens waardoor we kijken
De werkelijkheid zoals ze zich aan ons voordoet, is niet evident DUS het is mogelijk dat de
werkelijkheid verschilt van hoe wij ze zien
2. PLATO’S ALLEGORIE VAN DE GROT
Kort samengevat:
Mensen bevinden zich al hun hele leven in een grot onder de grond. Er is een gang naar de
buitenwereld waardoor er licht binnenkomt, maar de mensen zitten vastgeketend en kunnen hun
hoofd niet draaien. Er worden schaduwen op de muur van de grot geprojecteerd door het licht van
buiten en voorwerpen in de grot. De mensen kunnen met elkaar praten en denken dat zij de dingen
die ze zien zelf benoemen en dat dit de waarheid is.
Stel: 1 van die mensen wordt bevrijd en moet de grot uit eerst zal deze persoon weer terug willen,
want dit staat veel te ver van zijn waarheid
Uiteindelijk zal de bevrijde persoon zich aanpassen aan het licht en zijn omgeving. Dit gaat ervoor
zorgen dat hij deze nieuwe dingen als zijn werkelijkheid gaat zien. Moest hij terug de grot in worden
gedwongen, zou hem dit helemaal niet meer aanspreken.
