WEER EN KLIMAAT
Hoofdstuk I Begripsafbakening
1 Weer en klimaat in het leerplan ZILL
Integratie is belangrijk: wereldoriëntatie als een geheel bekijken waarin verschillende
onderdelen geïntegreerd zijn
2 Begrippen “weer en klimaat”
2.1 Het weer
Definitie ‘weer’: het weer is de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment op een
bepaalde plaats
2.2 Het klimaat
Definitie ‘klimaat’: het klimaat is de gemiddelde toestand, berekend over een langere
periode (meestal 30 jaar)
Weergegeven in een klimatogram (gemiddelde temperatuur en gemiddelde neerslag per
maand worden verwerkt tot één geheel)
Aarde onderverdelen in 3 klimaatzones: polair, gematigd en tropisch
Hoofdstuk II Weerselementen
1 Temperatuur
1.1 Eenheden en weergave
Onderscheid tussen effectieve temperatuur en de gevoelstemperatuur
Eenheid: “Celsius” of “Fahrenheit” (in thermodynamica -> Kelvin)
Kan ook weergegeven op een kaart: isothermen (lijnen die punten verbinden met dezelfde
temperatuur)
Temperatuurgordels: aarde onderverdelen in 3 verschillende zones op basis van
temperatuur polaire - gematigde - tropische gordels
1.2 Meetinstrumenten
Vloeistofthermometers (gevuld met alcohol of kwik) werking; uitzetten (bij warmte) en
krimpen (koude)
LET OP:
- Duidelijk leesbare cijfers
- Op een objectieve manier meten
- Pas de thermometer aan aan de klas
Pas vanaf een derde leerjaar krijgen de cijfers op de thermometer ook een betekenis
Minimum-maximum thermometer: laagst en hoogst bereikte temperatuur, interessant als
het gaat over de evolutie van de temperatuur
Digitale toepassing: eenvoudiger om een overzicht te krijgen van de temperatuur op
meerdere uren en dagen, luchtdruk meten, …
LET OP: lezen van ‘digitale cijfers’ is niet vanzelfsprekend voor alle leerlingen
Mens en ruimte
, 1.3 Factoren die de temperatuur beïnvloeden
1.3.1 Primaire factor: breedteligging
Er is een rechtstreekse invloed op de temperatuur: hoe verder naar het zuiden, hoe warmer
(dit temperatuurverschil is te wijten aan de invalshoek van de zonnestralen)
1.3.2 Secundaire factor: land en water
Water warmt trager op dan land maar water houdt de warmte langer bij
1.3.3 Secundaire factor: hoogteligging
Algemeen: hoe hoger men gaat, hoe kouder het wordt
reden: ijle lucht warmt minder snel op
1.3.4 Secundaire factor: algemene luchtcirculatie
West-Europa: invloed die vnl. uit het westen en zuidwesten komt
gevolg: westelijke en zuidwestelijke kant vd Alpen meer en betere sneeuw dan de zuidkant
wij: zachtere winters en frissere zomers
2 Neerslag
2.1 Soorten neerslag
5 soorten neerslag: natte sneeuw - hagel - ijzel - ‘droge’ sneeuw - regen
2.2 Neerslag meten
Vochtigheid in de lucht kan gemeten worden met een hygrometer (de relatieve vochtigheid
wordt vastgelegd op een strook papier)
Pluviometer: meest gebruikte instrument om hvh neerslag te meten
Liniaal: gebruikt om sneeuw te meten, uitgedrukt in cm
2.3 Factoren die de neerslag beïnvloeden
2.3.1 Temperatuur
Warme lucht bevat meer vochtigheid dan koude lucht
2.3.2 Reliëf
= een obstakel voor wolkenmassa’s wolken moeten stijgen en een deel van hun massa
verliezen - onder de vorm van neerslag
2.3.3 De kringloop van het water
1. Verdamping/ evaporatie
2. Wolkenvorming/ condensatie
3. Sneeuw/ neerslag
4. Oppervlakte-afvloei
5. Grondwater
Mens en ruimte
Hoofdstuk I Begripsafbakening
1 Weer en klimaat in het leerplan ZILL
Integratie is belangrijk: wereldoriëntatie als een geheel bekijken waarin verschillende
onderdelen geïntegreerd zijn
2 Begrippen “weer en klimaat”
2.1 Het weer
Definitie ‘weer’: het weer is de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment op een
bepaalde plaats
2.2 Het klimaat
Definitie ‘klimaat’: het klimaat is de gemiddelde toestand, berekend over een langere
periode (meestal 30 jaar)
Weergegeven in een klimatogram (gemiddelde temperatuur en gemiddelde neerslag per
maand worden verwerkt tot één geheel)
Aarde onderverdelen in 3 klimaatzones: polair, gematigd en tropisch
Hoofdstuk II Weerselementen
1 Temperatuur
1.1 Eenheden en weergave
Onderscheid tussen effectieve temperatuur en de gevoelstemperatuur
Eenheid: “Celsius” of “Fahrenheit” (in thermodynamica -> Kelvin)
Kan ook weergegeven op een kaart: isothermen (lijnen die punten verbinden met dezelfde
temperatuur)
Temperatuurgordels: aarde onderverdelen in 3 verschillende zones op basis van
temperatuur polaire - gematigde - tropische gordels
1.2 Meetinstrumenten
Vloeistofthermometers (gevuld met alcohol of kwik) werking; uitzetten (bij warmte) en
krimpen (koude)
LET OP:
- Duidelijk leesbare cijfers
- Op een objectieve manier meten
- Pas de thermometer aan aan de klas
Pas vanaf een derde leerjaar krijgen de cijfers op de thermometer ook een betekenis
Minimum-maximum thermometer: laagst en hoogst bereikte temperatuur, interessant als
het gaat over de evolutie van de temperatuur
Digitale toepassing: eenvoudiger om een overzicht te krijgen van de temperatuur op
meerdere uren en dagen, luchtdruk meten, …
LET OP: lezen van ‘digitale cijfers’ is niet vanzelfsprekend voor alle leerlingen
Mens en ruimte
, 1.3 Factoren die de temperatuur beïnvloeden
1.3.1 Primaire factor: breedteligging
Er is een rechtstreekse invloed op de temperatuur: hoe verder naar het zuiden, hoe warmer
(dit temperatuurverschil is te wijten aan de invalshoek van de zonnestralen)
1.3.2 Secundaire factor: land en water
Water warmt trager op dan land maar water houdt de warmte langer bij
1.3.3 Secundaire factor: hoogteligging
Algemeen: hoe hoger men gaat, hoe kouder het wordt
reden: ijle lucht warmt minder snel op
1.3.4 Secundaire factor: algemene luchtcirculatie
West-Europa: invloed die vnl. uit het westen en zuidwesten komt
gevolg: westelijke en zuidwestelijke kant vd Alpen meer en betere sneeuw dan de zuidkant
wij: zachtere winters en frissere zomers
2 Neerslag
2.1 Soorten neerslag
5 soorten neerslag: natte sneeuw - hagel - ijzel - ‘droge’ sneeuw - regen
2.2 Neerslag meten
Vochtigheid in de lucht kan gemeten worden met een hygrometer (de relatieve vochtigheid
wordt vastgelegd op een strook papier)
Pluviometer: meest gebruikte instrument om hvh neerslag te meten
Liniaal: gebruikt om sneeuw te meten, uitgedrukt in cm
2.3 Factoren die de neerslag beïnvloeden
2.3.1 Temperatuur
Warme lucht bevat meer vochtigheid dan koude lucht
2.3.2 Reliëf
= een obstakel voor wolkenmassa’s wolken moeten stijgen en een deel van hun massa
verliezen - onder de vorm van neerslag
2.3.3 De kringloop van het water
1. Verdamping/ evaporatie
2. Wolkenvorming/ condensatie
3. Sneeuw/ neerslag
4. Oppervlakte-afvloei
5. Grondwater
Mens en ruimte
