Voorbehouden handelingen
Doorlopende leerlijn PLP2 & PLP3
Student: Charlotte Mussche
Studentnummer:
Studie: HBO-Verpleegkunde, leerjaar 4
Stage instelling: Revalidatie-Friesland,
Beetsterzwaag
Afdeling: Leerafdeling (volwassenenafdeling
C)
Onderwijsinstelling: Hanzehogeschool
Groningen
Docent: Lourens van der Weerd
,Inleiding
Voorbehouden handelingen zijn risicovolle handelingen die alleen door bevoegde zorgverleners uitgevoerd
mogen worden. In de Wet BIG of te wel de Wet op beroepen in de individuele gezondheidszorg staan deze
voorbehouden handelingen. Wie deze voorbehouden handelingen wil uitvoeren moet dat deskundig en
zorgvuldig doen. Door kennis en vaardigheid moet de persoon in kwestie bekwaam zijn. Anders kunnen er
onverantwoorde risico’s voor de gezondheid van de zorgvrager ontstaan.
In het eerste en het tweede jaar van de opleiding tot HBO-verpleegkundige heb ik al diverse vaardigheden laten
aftoetsen. In het derde en het vierde jaar van de opleiding tot HBO-verpleegkundige laat ik een aantal
vaardigheden opnieuw aftoetsen. Het gaat hierbij om de volgende handelingen: injecteren, infusietherapie,
neusmaagzonde, katheteriseren.
Gedurende de PLP2 laat ik katheteriseren en het injecteren in de praktijksetting aftoetsen. Ik laat het verwijderen
van een verblijfskatheter en het toedienen van medicatie als extra voorbehouden en risicovolle handeling
aftoetsen.
Als voorbereiding voor de handeling heb ik de e-learning gemaakt op blackboard en verwerkt in dit verslag. In
de laatste week van mijn stage heb ik een casusbespreking gehad met Aukje de Vries, mijn praktijkbegeleidster.
De voorbehouden en risicovolle handelingen laat ik beoordelen voor een bevoegde en bekwame zorgverlener.
Dit was Danielle (verpleegkundige 4B).
Gedurende de PLP3 laat ik infusiezorg en het inbrengen van een neus-maagsonde in de praktijksetting aftoetsen.
….
,Injecteren
E-learning
Vraag 1
A. Onderzoek of het klaarmaken van een injectie en het toedienen van een injectie een voorbehouden of
risicovolle handeling is. Licht je antwoordt toe.
Mijn antwoord: Het klaarmaken van een injectie is geen voorbehouden handeling, dit staat niet in de lijst met
voorbehouden handelingen, wel is het een risicovolle handeling omdat dit een handeling is die bij onbekwaam en
onzorgvuldig handelen vrijwel zeker tot gezondheidsschade zullen leiden. Het geven van een injectie is een
voorbehouden handeling die alleen door verpleegkundige mag worden uitgevoerd als zij bevoegd en bekwaam
is.
Juiste antwoord: Het klaarmaken van een injectie is geen voorbehouden handeling, maar wel een risicovolle
handeling. Het geven van een injectie is een voorbehouden handeling.
B. Ben jij op dit moment bevoegd en bekwaam om een subcutane en intramusculaire injectie toe te
dienen? Licht je antwoordt toe.
Mijn antwoord: Op dit moment ben ik niet bevoegd om deze handelingen uit te voeren, dit heeft ermee te maken
dat ik mijn opleiding nog niet heb afgerond. Maar ik voel me wel bekwaam om deze handelingen uit te voeren
omdat ik de handeling beheers en de bijbehorende theorie weet.
Juiste antwoord: Bevoegd ben je als je opgeleid bent voor een handeling. Dat wil zeggen dat je hebt geleerd hoe
je een handeling moet uitvoeren en je hiervoor een diploma of certificaat hebt gekregen. Je bent bekwaam als je
het gevoel hebt dat je de handeling beheerst.
Vraag 2
Mevrouw Waterlander is nieuw gediagnosticeerd met Diabetes Mellitus type 2. Zij gebruikt nu een week
insuline. Deze morgen kom jij bij haar als verpleegkundige om haar te ondersteunen bij het geven van de
insuline. Mevrouw geeft aan dat zij graag haar langwerkende insuline (Lantus) in de buik gespoten wil
krijgen. Leg aan mevrouw Waterlander uit waarom dit wel of niet een goed idee is.
Mijn antwoord: Het is geen goed idee om de Lantus in de buik te injecteren. Lantus is een langwerkende insuline
en het is belangrijk dat deze insuline niet te snel werkt. In de buik wordt de insuline twee keer zo snel
opgenomen in vergelijking met het bovenbeen of de bil. Daarom zou ik als verpleegkundige de langwerkende
insuline injecteren in het bovenbeen of de bil als dit mogelijk is.
Juiste antwoord: Lantus is een langwerkende, humane insuline. In de buik wordt humane insuline twee keer
sneller opgenomen dan in het bovenbeen. Voor de vertraagde afgifte is toediening in het bovenbeen of de bil een
betere plek.
Vraag 3
Mevrouw de Jonge is gevallen en heeft daarbij veel pijn aan haar heup. In overleg met de arts mag
mevrouw de Jonge Morfine toegediend krijgen. Leg uit wanneer je zou kiezen voor subcutane of
intramusculaire toediening (uiteraard na overleg met de arts).
, Mijn antwoord: Als je kijkt naar het verschil met subcutane en intramusculaire toediening, is het belangrijk om
te weten dat een injectie intramusculair een snellere werking geeft in vergelijking met een subcutane injectie.
Mevr. geeft aan veel pijn te hebben en daarom zou ik kiezen voor een snelle werking en dus voor de intra
musulaire injectie. Dit is natuurlijk in overleg met de arts.
Juiste antwoord: Morfine subcutaan bereikt een optimale werking na 50-90 minuten. Intramusculair na 30-60
minuten. Wanneer iemand veel pijn heeft en je wilt snel resultaat, kun je dit het beste intramusculair toedienen.
Uiteraard op voorschrift van de arts.
Vraag 4
Je besluit bij mevrouw de Jonge om een subcutane injectie te geven. Een subcutane injectie kun je op twee
manieren geven; middels de loodrecht methode en middels de huidplooi methode. Zoek op je werkplek het
protocol voor beide methoden op en beschrijf de verschillen.
Mijn antwoord: Loodrecht methode wordt de naald loodrecht in de huid geïnjecteerd. Huidplooi methode pak je
met twee à drie vingers een huidplooi, hierbij injecteer je de naald in een hoek van 45 graden.
Juiste antwoord: Bij de loodrecht methode steek je de naald loodrecht in de huid. Bij de huidplooi techniek
wordt de huidplooi wordt opgenomen met 2 of 3 vingers; bij het opnemen van een huidplooi met 5 vingers wordt
vaak spierweefsel meegenomen en is de huidplooi te dik. De naald wordt onder een hoek van 45° à 60°
halverwege tussen het hoogste en laagste punt van de huidplooi ingebracht.
Vraag 5
Wanneer een zorgvrager vaak op dezelfde plaats geprikt worden, kan lipodystrofie ontstaan. Leg uit wat
dit is.
Mijn antwoord: Lipodystrofie is een stoornis in het onderhuids vetweefsel, waarbij op de ene plaats vet kan
verdwijnen en op de andere plaats kan terugkomen, een voorbeeld hiervan is in vetbulten. Een bekende oorzaak
is het injecteren van insuline.
Juiste antwoord: Een lipo is een algemene term voor de verdikking van het subcutane vetweefsel gerelateerd aan
het injecteren van insuline. Hoewel de oorzaak niet volledig duidelijk is, is bekend dat het aanprikken van de
huid met een naald samen met het injecteren van insuline, risicofactoren zijn die de diabetespatiënt na verloop
van tijd vatbaar maken voor het ontwikkelen van lipo's. Het onvoldoende of helemaal niet roteren binnen de
injectieplaatsen en hergebruik van de naald kan deze situatie verergeren.
Vraag 6
Mevrouw de Jonge wordt geopereerd aan haar heup. Post-operatief is zij erg misselijk. Ze mag in
opdracht van de arts Metoclopramide (Primperan) i.m. tegen de misselijkheid. Voordat je deze injectie
gaat geven ga je je verdiepen in dit medicijn middels onderstaand schema.
Mijn antwoord:
Metoclopramide
(Primperan)
Werking Het geneesmiddel werkt tegen de misselijkheid. en braken.
Maximale effect 6 tot 8 uur houd het effect van het medicijn aan.
Werkingsduur De medicatie begint na 15 tot 30 minuten te werken.
Doorlopende leerlijn PLP2 & PLP3
Student: Charlotte Mussche
Studentnummer:
Studie: HBO-Verpleegkunde, leerjaar 4
Stage instelling: Revalidatie-Friesland,
Beetsterzwaag
Afdeling: Leerafdeling (volwassenenafdeling
C)
Onderwijsinstelling: Hanzehogeschool
Groningen
Docent: Lourens van der Weerd
,Inleiding
Voorbehouden handelingen zijn risicovolle handelingen die alleen door bevoegde zorgverleners uitgevoerd
mogen worden. In de Wet BIG of te wel de Wet op beroepen in de individuele gezondheidszorg staan deze
voorbehouden handelingen. Wie deze voorbehouden handelingen wil uitvoeren moet dat deskundig en
zorgvuldig doen. Door kennis en vaardigheid moet de persoon in kwestie bekwaam zijn. Anders kunnen er
onverantwoorde risico’s voor de gezondheid van de zorgvrager ontstaan.
In het eerste en het tweede jaar van de opleiding tot HBO-verpleegkundige heb ik al diverse vaardigheden laten
aftoetsen. In het derde en het vierde jaar van de opleiding tot HBO-verpleegkundige laat ik een aantal
vaardigheden opnieuw aftoetsen. Het gaat hierbij om de volgende handelingen: injecteren, infusietherapie,
neusmaagzonde, katheteriseren.
Gedurende de PLP2 laat ik katheteriseren en het injecteren in de praktijksetting aftoetsen. Ik laat het verwijderen
van een verblijfskatheter en het toedienen van medicatie als extra voorbehouden en risicovolle handeling
aftoetsen.
Als voorbereiding voor de handeling heb ik de e-learning gemaakt op blackboard en verwerkt in dit verslag. In
de laatste week van mijn stage heb ik een casusbespreking gehad met Aukje de Vries, mijn praktijkbegeleidster.
De voorbehouden en risicovolle handelingen laat ik beoordelen voor een bevoegde en bekwame zorgverlener.
Dit was Danielle (verpleegkundige 4B).
Gedurende de PLP3 laat ik infusiezorg en het inbrengen van een neus-maagsonde in de praktijksetting aftoetsen.
….
,Injecteren
E-learning
Vraag 1
A. Onderzoek of het klaarmaken van een injectie en het toedienen van een injectie een voorbehouden of
risicovolle handeling is. Licht je antwoordt toe.
Mijn antwoord: Het klaarmaken van een injectie is geen voorbehouden handeling, dit staat niet in de lijst met
voorbehouden handelingen, wel is het een risicovolle handeling omdat dit een handeling is die bij onbekwaam en
onzorgvuldig handelen vrijwel zeker tot gezondheidsschade zullen leiden. Het geven van een injectie is een
voorbehouden handeling die alleen door verpleegkundige mag worden uitgevoerd als zij bevoegd en bekwaam
is.
Juiste antwoord: Het klaarmaken van een injectie is geen voorbehouden handeling, maar wel een risicovolle
handeling. Het geven van een injectie is een voorbehouden handeling.
B. Ben jij op dit moment bevoegd en bekwaam om een subcutane en intramusculaire injectie toe te
dienen? Licht je antwoordt toe.
Mijn antwoord: Op dit moment ben ik niet bevoegd om deze handelingen uit te voeren, dit heeft ermee te maken
dat ik mijn opleiding nog niet heb afgerond. Maar ik voel me wel bekwaam om deze handelingen uit te voeren
omdat ik de handeling beheers en de bijbehorende theorie weet.
Juiste antwoord: Bevoegd ben je als je opgeleid bent voor een handeling. Dat wil zeggen dat je hebt geleerd hoe
je een handeling moet uitvoeren en je hiervoor een diploma of certificaat hebt gekregen. Je bent bekwaam als je
het gevoel hebt dat je de handeling beheerst.
Vraag 2
Mevrouw Waterlander is nieuw gediagnosticeerd met Diabetes Mellitus type 2. Zij gebruikt nu een week
insuline. Deze morgen kom jij bij haar als verpleegkundige om haar te ondersteunen bij het geven van de
insuline. Mevrouw geeft aan dat zij graag haar langwerkende insuline (Lantus) in de buik gespoten wil
krijgen. Leg aan mevrouw Waterlander uit waarom dit wel of niet een goed idee is.
Mijn antwoord: Het is geen goed idee om de Lantus in de buik te injecteren. Lantus is een langwerkende insuline
en het is belangrijk dat deze insuline niet te snel werkt. In de buik wordt de insuline twee keer zo snel
opgenomen in vergelijking met het bovenbeen of de bil. Daarom zou ik als verpleegkundige de langwerkende
insuline injecteren in het bovenbeen of de bil als dit mogelijk is.
Juiste antwoord: Lantus is een langwerkende, humane insuline. In de buik wordt humane insuline twee keer
sneller opgenomen dan in het bovenbeen. Voor de vertraagde afgifte is toediening in het bovenbeen of de bil een
betere plek.
Vraag 3
Mevrouw de Jonge is gevallen en heeft daarbij veel pijn aan haar heup. In overleg met de arts mag
mevrouw de Jonge Morfine toegediend krijgen. Leg uit wanneer je zou kiezen voor subcutane of
intramusculaire toediening (uiteraard na overleg met de arts).
, Mijn antwoord: Als je kijkt naar het verschil met subcutane en intramusculaire toediening, is het belangrijk om
te weten dat een injectie intramusculair een snellere werking geeft in vergelijking met een subcutane injectie.
Mevr. geeft aan veel pijn te hebben en daarom zou ik kiezen voor een snelle werking en dus voor de intra
musulaire injectie. Dit is natuurlijk in overleg met de arts.
Juiste antwoord: Morfine subcutaan bereikt een optimale werking na 50-90 minuten. Intramusculair na 30-60
minuten. Wanneer iemand veel pijn heeft en je wilt snel resultaat, kun je dit het beste intramusculair toedienen.
Uiteraard op voorschrift van de arts.
Vraag 4
Je besluit bij mevrouw de Jonge om een subcutane injectie te geven. Een subcutane injectie kun je op twee
manieren geven; middels de loodrecht methode en middels de huidplooi methode. Zoek op je werkplek het
protocol voor beide methoden op en beschrijf de verschillen.
Mijn antwoord: Loodrecht methode wordt de naald loodrecht in de huid geïnjecteerd. Huidplooi methode pak je
met twee à drie vingers een huidplooi, hierbij injecteer je de naald in een hoek van 45 graden.
Juiste antwoord: Bij de loodrecht methode steek je de naald loodrecht in de huid. Bij de huidplooi techniek
wordt de huidplooi wordt opgenomen met 2 of 3 vingers; bij het opnemen van een huidplooi met 5 vingers wordt
vaak spierweefsel meegenomen en is de huidplooi te dik. De naald wordt onder een hoek van 45° à 60°
halverwege tussen het hoogste en laagste punt van de huidplooi ingebracht.
Vraag 5
Wanneer een zorgvrager vaak op dezelfde plaats geprikt worden, kan lipodystrofie ontstaan. Leg uit wat
dit is.
Mijn antwoord: Lipodystrofie is een stoornis in het onderhuids vetweefsel, waarbij op de ene plaats vet kan
verdwijnen en op de andere plaats kan terugkomen, een voorbeeld hiervan is in vetbulten. Een bekende oorzaak
is het injecteren van insuline.
Juiste antwoord: Een lipo is een algemene term voor de verdikking van het subcutane vetweefsel gerelateerd aan
het injecteren van insuline. Hoewel de oorzaak niet volledig duidelijk is, is bekend dat het aanprikken van de
huid met een naald samen met het injecteren van insuline, risicofactoren zijn die de diabetespatiënt na verloop
van tijd vatbaar maken voor het ontwikkelen van lipo's. Het onvoldoende of helemaal niet roteren binnen de
injectieplaatsen en hergebruik van de naald kan deze situatie verergeren.
Vraag 6
Mevrouw de Jonge wordt geopereerd aan haar heup. Post-operatief is zij erg misselijk. Ze mag in
opdracht van de arts Metoclopramide (Primperan) i.m. tegen de misselijkheid. Voordat je deze injectie
gaat geven ga je je verdiepen in dit medicijn middels onderstaand schema.
Mijn antwoord:
Metoclopramide
(Primperan)
Werking Het geneesmiddel werkt tegen de misselijkheid. en braken.
Maximale effect 6 tot 8 uur houd het effect van het medicijn aan.
Werkingsduur De medicatie begint na 15 tot 30 minuten te werken.
