2024-2025 Lana Roosen
ONDERZOEKSMETHODEN
1. Methodologie en Onderzoeksproces
Methodologie: algemene aanpak: onderzoek: heel lineair
Methode: concreter
Onderzoek: een proces
Surveyonderzoek
- Stap 1: onderzoeksdoel omschrijven
Onderzoeksvraag opstellen: relevant, Voorbeelden:
gebaseerd op theorie, precies, empirisch Dia 10:
RQ1: beschrijvend, meten
Beschrijvingsprobleem:
RQ2: beschrijvend,
beschrijvingsvragen factoren opsommen
Verklaringsprobleem: waarom/wat/hoe, RQ3: er zit een hypothese
oorzaak-gevolg achter
Voorspellingsprobleem: wanneer-vragen Dia 11:
How: verklaring
Therapieprobleem remedievragen,
Why: Oorzaak zoeken
evaluatievragen (welke)
Ontwerpprobleem: hoe-vragen
- Stap 2: conceptueel model uitwerken
Schema met lijnen, pijlen en
kaders
Concept map, framework, diagram
Visueel samenvatten van theorie
Conceptmap toont de hypotheses:
effecten, gevolgen
Gericht zoeken naar literatuur over een onderwerp
- Stap 3: onderzoeksontwerp
Indiveren / operationaliseren, meer concreet maken
Hypothese
Enkelvoudige variabelen: gender, leeftijd, lengte,…
Samengestelde variabelen: bevolkingsdichtheid, BMI
Complexe variabelen: leefbaarheidsscore, levenskwaliteit
Variabele gaan valideren, geldigheid bekijken door de variabelen
echt te meten
Voorbeelden:
N: alle
- Stap 4: selectie van volwassenen
onderzoekselementen in Antwerpen
n: ik neem er
100
1
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden subpopulatie
is met een
extra
,2024-2025 Lana Roosen
populatie N, subpopulatie
Steekproef n (aantal van de populatie dat je gaan ondervragen)
Generaliseren
- Stap 5: dataverzameling: enquête
Waarnemen (vaststellen van een eigenschap bij de elementen van
een steekproef)
Steekproefkader
Aandachtspunt: non-respons => selectiviteit (sinds digimedia amper
5% respons op enquetes)
- Stap 6: dataordening
Datamatrix: coderen
Mensen op straat aanspreken en vragen stellen
in tabel verzamelen coderen (bv postcodes
wordt gereduceerd naar: Gemeente Antwerpen
of Ander)
Datakwaliteit: nauwkeuriger / preciezer je wilt beiden kwaliteiten
hebben
- Stap 7: analyse
Data analyseren = interpreteerbaar maken
Chaos naar begrijpbaar
- Stap 8: conclusie en interpretatie
Niet vergeten waar je gestart was!
Antwoord op onderzoeksproblemen geven
van stap 8 naar stap 1 verwijzen
- Stap 9: verslaggeving
Rapporteren
1. Introductie (bespreking literatuur, vaststelling): State of the
Art
2. M + Da: Methode + Data:
hoe is de data verzameld, hoe gaan we ze interpreteren,
analyseren, welke methode gaan we gebruiken?
3. R: resultaten
4. Di: Discussie
5. C: Conclusie
Metadata: bv bij fotos: resolutie, welke camera,…
Zie bijlage ppt
2
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden
,2024-2025 Lana Roosen
- Stap 10: antwoord op onderzoeksprobleem
Antwoord gevonden of niet?
Wat we nog niet weten kunnen we nog steeds opnieuw beginnen
Gevalstudies
- In werkelijke context
- Variabelen > observaties
- Context ~ onderzochte
- Hoe? Waarom?
- Mixed methods
- Selecrtie case(s)
Welke cases?
- Typische cases
BV huishoudens onderzoeken in fermettes
Festivals onderzoeken
- Contrasterende cases
2 opleidingen aan verschillende universiteit vergelijken. Ene meer
praktisch gericht, andere eerder theoretisch en sociologisch gericht
- Extreme cases
Afwijkend van wat als de norm wordt beschouwd
- …
Etnografie
- Etnografie: komt uit antropologie
- Antropologie: centraal concept: cultuur
- Cultuur = ‘het geheel van gebruiken, overtuigingen en tradities van
een bepaalde gemeenschap’
Ontstaan tijdens wereldreizen van ontdekkingsreizigers: kwamen met
straffe verhalen van andere culturen
Culturen observeren, beschrijven uit nieuwsgierigheid, handel drijven
- Europese reizigers: ooggetuigensverslagen van anderen volkeren en
culturen
- Verslagen leren vooral iets over Europeanen zelf
- Meer betrouwbare beschrijvingen pas vanaf eind 19e eeuw
- Begin 20e eeuw: ontwikkelen methodes en technieken
o Voorwerpen meenemen om te onderzoeken: lichamen,
schedels
- Langdurige studies
3
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden
, 2024-2025 Lana Roosen
- Taal en leefgewoontes leren, participeren aan andere cultuur
- Doel: feiten en nauwkeurige beschrijvingen
- Vanaf 1930: films, foto, bandrecorder,…
- Andere cultuur = onderzoeksobject zonder zeggenschap
- Interpretatie en blik van westerse onderzoeker
- Natuurwetenschappelijke beschrijvingen van andere culturen:
mentaal kolonialisme
- Meer en meer interactie en communicatie tussen
twee actieve en elkaar controlerende partijen
- ‘object’ bepaalt mee het onderzoek: cultuur
beschrijven vanuit ‘autochtoon perspectief’
- Belangrijke, synthetische, zeer betekenisvolle
begrippen achterlaten
- Cultuur = ‘het geheel van gebruiken, overtuigingen
en tradities van een bepaalde gemeenschap
BV: fietscultuur bestuderen
- Vb Pinxten: Navajo
- Eerste vrouw en Eerste man: Adam en Eva
- Moeder Aarde
- Fasen etnografisch onderzoek
o Verkennende fase, vertrouwen winnen, notities maken van
waarnemingen, velddagboek, ook eigen gemoedstoestand
noteren; feiten en interpretaties voorleggen aan informanten
o Onderzoeksdomein afbakenen (bv. belangrijke metafoor,
wortelprincipe); feiten met elkaar in verband brengen
o Hypothese=> systematisch ondervragen en observeren
o Vergelijking met (eigen) andere cultuur
- Bv. Gojal district, Pakistan (Cook & Butz 2015)
o aardverschuiving => Karakoram Highway versperd
o Impact op bevolking?
o Aanleg Karakoram Highway (1978) => dagelijks leven is er op
afgestemd (aan- en afvoer goederen, transport naar school,…)
o Transport bemoeilijkt na landslide, ook door (gebrekkige) steun
van overheid
Onderzoek
o 1e etnografisch plaatsbezoek (2010)
o Rekruteren van lokale research assistants (hulp van uitgevers
van de Pamir Times)
o Semi-structured interviews: effecten nagaan van landslide op
mobiliteit (2h; leden van 18 huishoudens; 2010-2011)
4
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden
ONDERZOEKSMETHODEN
1. Methodologie en Onderzoeksproces
Methodologie: algemene aanpak: onderzoek: heel lineair
Methode: concreter
Onderzoek: een proces
Surveyonderzoek
- Stap 1: onderzoeksdoel omschrijven
Onderzoeksvraag opstellen: relevant, Voorbeelden:
gebaseerd op theorie, precies, empirisch Dia 10:
RQ1: beschrijvend, meten
Beschrijvingsprobleem:
RQ2: beschrijvend,
beschrijvingsvragen factoren opsommen
Verklaringsprobleem: waarom/wat/hoe, RQ3: er zit een hypothese
oorzaak-gevolg achter
Voorspellingsprobleem: wanneer-vragen Dia 11:
How: verklaring
Therapieprobleem remedievragen,
Why: Oorzaak zoeken
evaluatievragen (welke)
Ontwerpprobleem: hoe-vragen
- Stap 2: conceptueel model uitwerken
Schema met lijnen, pijlen en
kaders
Concept map, framework, diagram
Visueel samenvatten van theorie
Conceptmap toont de hypotheses:
effecten, gevolgen
Gericht zoeken naar literatuur over een onderwerp
- Stap 3: onderzoeksontwerp
Indiveren / operationaliseren, meer concreet maken
Hypothese
Enkelvoudige variabelen: gender, leeftijd, lengte,…
Samengestelde variabelen: bevolkingsdichtheid, BMI
Complexe variabelen: leefbaarheidsscore, levenskwaliteit
Variabele gaan valideren, geldigheid bekijken door de variabelen
echt te meten
Voorbeelden:
N: alle
- Stap 4: selectie van volwassenen
onderzoekselementen in Antwerpen
n: ik neem er
100
1
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden subpopulatie
is met een
extra
,2024-2025 Lana Roosen
populatie N, subpopulatie
Steekproef n (aantal van de populatie dat je gaan ondervragen)
Generaliseren
- Stap 5: dataverzameling: enquête
Waarnemen (vaststellen van een eigenschap bij de elementen van
een steekproef)
Steekproefkader
Aandachtspunt: non-respons => selectiviteit (sinds digimedia amper
5% respons op enquetes)
- Stap 6: dataordening
Datamatrix: coderen
Mensen op straat aanspreken en vragen stellen
in tabel verzamelen coderen (bv postcodes
wordt gereduceerd naar: Gemeente Antwerpen
of Ander)
Datakwaliteit: nauwkeuriger / preciezer je wilt beiden kwaliteiten
hebben
- Stap 7: analyse
Data analyseren = interpreteerbaar maken
Chaos naar begrijpbaar
- Stap 8: conclusie en interpretatie
Niet vergeten waar je gestart was!
Antwoord op onderzoeksproblemen geven
van stap 8 naar stap 1 verwijzen
- Stap 9: verslaggeving
Rapporteren
1. Introductie (bespreking literatuur, vaststelling): State of the
Art
2. M + Da: Methode + Data:
hoe is de data verzameld, hoe gaan we ze interpreteren,
analyseren, welke methode gaan we gebruiken?
3. R: resultaten
4. Di: Discussie
5. C: Conclusie
Metadata: bv bij fotos: resolutie, welke camera,…
Zie bijlage ppt
2
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden
,2024-2025 Lana Roosen
- Stap 10: antwoord op onderzoeksprobleem
Antwoord gevonden of niet?
Wat we nog niet weten kunnen we nog steeds opnieuw beginnen
Gevalstudies
- In werkelijke context
- Variabelen > observaties
- Context ~ onderzochte
- Hoe? Waarom?
- Mixed methods
- Selecrtie case(s)
Welke cases?
- Typische cases
BV huishoudens onderzoeken in fermettes
Festivals onderzoeken
- Contrasterende cases
2 opleidingen aan verschillende universiteit vergelijken. Ene meer
praktisch gericht, andere eerder theoretisch en sociologisch gericht
- Extreme cases
Afwijkend van wat als de norm wordt beschouwd
- …
Etnografie
- Etnografie: komt uit antropologie
- Antropologie: centraal concept: cultuur
- Cultuur = ‘het geheel van gebruiken, overtuigingen en tradities van
een bepaalde gemeenschap’
Ontstaan tijdens wereldreizen van ontdekkingsreizigers: kwamen met
straffe verhalen van andere culturen
Culturen observeren, beschrijven uit nieuwsgierigheid, handel drijven
- Europese reizigers: ooggetuigensverslagen van anderen volkeren en
culturen
- Verslagen leren vooral iets over Europeanen zelf
- Meer betrouwbare beschrijvingen pas vanaf eind 19e eeuw
- Begin 20e eeuw: ontwikkelen methodes en technieken
o Voorwerpen meenemen om te onderzoeken: lichamen,
schedels
- Langdurige studies
3
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden
, 2024-2025 Lana Roosen
- Taal en leefgewoontes leren, participeren aan andere cultuur
- Doel: feiten en nauwkeurige beschrijvingen
- Vanaf 1930: films, foto, bandrecorder,…
- Andere cultuur = onderzoeksobject zonder zeggenschap
- Interpretatie en blik van westerse onderzoeker
- Natuurwetenschappelijke beschrijvingen van andere culturen:
mentaal kolonialisme
- Meer en meer interactie en communicatie tussen
twee actieve en elkaar controlerende partijen
- ‘object’ bepaalt mee het onderzoek: cultuur
beschrijven vanuit ‘autochtoon perspectief’
- Belangrijke, synthetische, zeer betekenisvolle
begrippen achterlaten
- Cultuur = ‘het geheel van gebruiken, overtuigingen
en tradities van een bepaalde gemeenschap
BV: fietscultuur bestuderen
- Vb Pinxten: Navajo
- Eerste vrouw en Eerste man: Adam en Eva
- Moeder Aarde
- Fasen etnografisch onderzoek
o Verkennende fase, vertrouwen winnen, notities maken van
waarnemingen, velddagboek, ook eigen gemoedstoestand
noteren; feiten en interpretaties voorleggen aan informanten
o Onderzoeksdomein afbakenen (bv. belangrijke metafoor,
wortelprincipe); feiten met elkaar in verband brengen
o Hypothese=> systematisch ondervragen en observeren
o Vergelijking met (eigen) andere cultuur
- Bv. Gojal district, Pakistan (Cook & Butz 2015)
o aardverschuiving => Karakoram Highway versperd
o Impact op bevolking?
o Aanleg Karakoram Highway (1978) => dagelijks leven is er op
afgestemd (aan- en afvoer goederen, transport naar school,…)
o Transport bemoeilijkt na landslide, ook door (gebrekkige) steun
van overheid
Onderzoek
o 1e etnografisch plaatsbezoek (2010)
o Rekruteren van lokale research assistants (hulp van uitgevers
van de Pamir Times)
o Semi-structured interviews: effecten nagaan van landslide op
mobiliteit (2h; leden van 18 huishoudens; 2010-2011)
4
Ruimtelijke Onderzoeksmethoden
