Psychologie Samenvatting Zorgmodule Zelfmanagement

Psychologie
Samenvatting
Zorgmodule Zelfmanagement

Hoofdstuk 3. Ondersteuning van
Zelfmanagement
3.1 Inleiding
Het ondersteunen van zelfmanagement beïnvloedt hoe mensen met chronische aandoening denken,
voelen en doen.
Beste resultaat  combineren van interventies gericht op educatie, kennisoverdracht,
gedragsverandering en psychosociale vaardigheden.


3.2 De patiënt bestaat niet
Verschijnselen kunnen variëren, stabiele en onstabiele periodes wisselen elkaar af. Bij elke
verandering die zich voordoet, doorloopt de chronisch zieke een cyclus:
- Openstaan  eraan toe zijn, bereid zijn om na te denken en erover te praten wat leven met
de ziekte vraagt.
- Begrijpen  weten wat er aan de hand is, wat eraan te doen valt en wat je zelf kunt doen.
- Willen  mogelijkheden afwegen en besluiten maken om zelf aan de slag te gaan.
- Kunnen  hulpmiddelen en technieken leren hanteren, vaardigheden beheersen.
- Doen  in actie komen en voorgenomen veranderingen doorvoeren
- Blijven doen  volhouden, successen vieren, leren wat nog beter kan.

- Persoonsgerichte zorg  ziekte staat niet centraal, mens wel. Gesprek heeft positieve
invalshoek. Patiënt moet opvattingen, inzichten en voorkeuren aangeven. Persoonlijke zorg
geeft aandacht aan versterken persoonlijke veerkracht en vaardigheden.
- Gezondheidsvaardigheden  veel mensen zullen opgelucht zijn als problemen worden
benoemd en bespreekbaar worden.
- Meerdere chronische ziekten (multimorbiditeit)  zelfmanagement complexer. Begin altijd
met hetgeen dat eenvoudig is, waar patiënt toe in staat is en waar die de voorkeur aan geeft.
Altijd 1 zorgverlener aanwijzen als aanspreekpunt.
- Omgeving van de patiënt  ook kijken naar culturele achtergrond en daaruit voorkomende
verschillen in beleving van gezondheid en gedrag, en ziekte en zorg tussen chronisch zieke en
zorgverlener.

3.3 Het proces van zelfmanagementondersteuning
Interactie patiënt en zorgverlener is basis van zelfmanagementondersteuning. Patiënten nemen niet
zomaar eigen prioriteiten door autoriteit van hulpverlener maar wel duidelijk maken dat hun mening
ook telt. Inzicht en vertrouwen in eigen kunnen helpen patiënt dingen anders te doen en zo klachten
te verminderen en beperkingen tegen te gaan.

- Uitgangspunten zelfmanagementondersteuning  patiënt uitnodigen leidende rol te
nemen. Het kunnen ook vragen betreffen die niets hebben te maken met de chronische

, ziekte. Het is aan zorgverlener een goed moment uit te kiezen wanneer zelfmanagement
mogelijk is en dit onder aandacht te brengen. Je werkt met een team, die je goed moet
introduceren bij de patiënt. Zelfmanagementondersteuning aandacht aan alle elementen van
leven met chronische aandoening:
 Leven met de ziekte
 Eigen aandeel in de zorg
 Organiseren zorg- en hulpbronnen
5A model ontworpen om zorgverleners te helpen zelfmanagementondersteuning in te bedden in de
zorg:




- Individueel zorgplan  onderscheid naar proces (gesprek doelen en behoeften) en product
(feitlelijke afspraken).
- Wat voor ondersteuning bij wie: een persoonlijke klik  door te vragen weet je wat voor
type ondersteuning iemand nodig heeft.
 Patiënt proactief  coachende zorgverlener
 Patiënt moeite met therapietrouw en keuzes maken  kennis over behandeling en
eventuele keuzeopties gegeven door hulpverlener
 Patiënt die zo min mogelijk gebruik wil maken van zorgverlener  ondersteunen bij
maken van keuzes en accepteren voor geen verdere behandelingen.
 Patiënt die goede uitkomst wil en wat hij moet doen bij complicaties  zorgverlener
educatief zijn eigen oplossingen laten zoeken.

3.3.1 Achterhalen
Helder beeld schetsen van situatie. Patiënt geeft informatie over zijn zelfmanagement, eigen oordeel
stabiliteit in ziekte, problemen die hij ervaart, verwachtingen van de zorg. Het kan zinvol zijn om een
naaste te betrekken. Hulpmiddelen bij achterhalen behoefte en ervaringen gericht op:
- Keuze gespreksonderwerpen