CONTEXT C – LES 6 TERUGKEER NAAR HET FORMELE
EN HERDEFINITIE VH WILDE -PLANNEN TEKENEN
PARKEN EN INFRASTRUCTUUR IN DE MODERNE METROPOOL
6.1 INLEIDING
MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT
Einde 19e eeuw
- Sterke industrialisatie
- Snelle groei van steden
Steden industriesteden: hoge densiteit + gebrek hygiëne
- Uitbuiting
- Vervreemding vd arbeider tov werk
Friedrich Engels + Karl Marx: aanklacht tegen de negatieve effecten vd industrialisatie
ARTS AND CRAFTS IN ENGLAND
Beweging: tegengewicht tegen industrialisatie & massaproductie
- Herwaarderen van vakmanschap & vakwerk arbeider
terug op betekenisvolle manier te verbinden met werk
- Traditionele technieken herwaarderen
- Verenigen van kunsten
- Carlyle, Ruskin, Morris – belangrijke figuren
- België Horta & art nouveau, Van De Velde
= belangrijke drijfveer voor heropleving vd formele tuin in England
- Verzetten zich tegen Engelse landschapsstijl + tegen 19e
eeuwse eclecticisme
- Voorspel op modernisme begin 20ste eeuw
HERDEFINITIE VAN HET WILDE
Victoriaanse tuintraditie: maximaal ingezet op effect + veel onderhoud
- Kostelijk + weinig efficiënt op vlak v beheer
<-> Eind 19e eeuw tegenbeweging: beplantingsstrategieën die meer
uitgaan vd wilde groei van planten met min beheer
, 6.2 REGINALD BLOMFIELD VS WILLIAM ROBINSON
Eind 19e eeuw 2 fig: Blomfield & Robinson
Polemiek5 over confrontatie tss formele en het wilde
BLOMFIELD EN ‘THE FORMAL GARDEN IN ENGLAND’ (1856 – 1942)
- Architect, tuinontwerper, auteur (les van Ruskin)
- 1884: eigen praktijk – bouw & transformatie landhuizen
- Na WOI: ontwerper militaire begraafplaatsen (menenpoort Ieper)
- 1892: ‘the formal garden in England‘ – zeer invloedrijk op landschapsarchitectuur einde 19e eeuw
Pleiten voor terugkeer naar de formele tuin
- Introductie pittoreske 18e eeuw = spijtige aberratie
“Het kenmerk van de oude formele tuin was zijn buitengewone eenvoud. Het primaire doel van een tuin als een plaats
van rust en afzondering, een plaats voor rustige gedachten en ontspannen genieten, werd voortdurend in het oog
gehouden.” Reginald Blomfield, De formele Tuin in Engeland, 1892
“Zo kon de landheer in de zeventiende eeuw zijn eigen tuin aanleggen, omdat hij die, met kleine variaties, volgens dezelfde
lijnen aanlegde. Zijn eigen tuin aan te leggen, omdat hij deze, met kleine variaties, op dezelfde manier aanlegde als zijn
vader en grootvader voor hem. Als zijn vader en zijn grootvader voor hem.” Reginald Blomfield, De formele tuin in
Engeland, 1892
“... en in alle illustratieboeken van de zeventiende eeuw worden huis en terrein als een geheel weergegeven.” Reginald
Blomfield, De formele tuin in Engeland, 1892
“Hij [Le Nôtre] bracht de kunst van het tuinontwerp naar het hoogste punt van ontwikkeling dat het
ooit heeft bereikt en dit niet door gewelddadige hervorming of blunderende originaliteit, maar door
diepgaande gedachten op de lijnen die zijn voorgangers hadden uitgezet.” Reginald Blomfield, De
Formele tuin in Engeland, 1892
“Als we in het algemeen naar de geschiedenis van tuinieren in Engeland kijken, kunnen we niet anders dan toegeven dat
het verdwijnen van het formele tuinieren en de chaos die daarop volgde te wijten was aan het misbruik van het systeem
zelf. [...] De ontwerper was zo gebrand op het tonen van zijn vaardigheid in het ontwerpen dat hij vergat dat een tuin een
plaats is voor echte bloemen en gras, en niet voor conventionele bloemen in kaart gebracht op de grond in verschillende
kleuren zand. [...] de ijdelheid van de techniek overstemde de reserve en soberheid en oprechte liefde voor de
natuur die de vroegere meesters leidden, en dit was in feite de rechtvaardiging van de heftige verandering die zich
voordeed in de achttiende eeuw.” Reginald Blomfield, De formele tuin in Engeland, 1892
“Het wezenlijke verschil tussen de twee visies op tuinieren is dus dit. De formele school dringt aan op ontwerp; het huis
en het terrein moeten samen en in relatie tot elkaar worden ontworpen; er mag geen poging worden gedaan om het
ontwerp van de tuin te verbergen. moet worden gedaan om het ontwerp van de tuin te verbergen, omdat daar geen reden
voor is. Daar is geen reden voor, maar de begrenzende lijnen, of het nu de tuinmuur is of de lijnen van paden en parterres,
moeten eerlijk en zonder voorbehoud, en de tuin zal specifiek worden behandeld als een omsloten ruimte die precies zo
wordt aangelegd als de ontwerper wil. De landschapslandschapsarchitect daarentegen keert de architectuur bij de
eerste gelegenheid de rug toe en wijdt zich bij de eerste gelegenheid de architectuur de rug toe en wijdt zijn energie aan de
tuin een natuurlijk landschap te laten lijken, een valse indruk te geven van de grootte door het zorgvuldig verbergen van
5
openlijk gevoerde pennenstrijd, die zich vaak afspeelt tussen vakgenoten
EN HERDEFINITIE VH WILDE -PLANNEN TEKENEN
PARKEN EN INFRASTRUCTUUR IN DE MODERNE METROPOOL
6.1 INLEIDING
MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT
Einde 19e eeuw
- Sterke industrialisatie
- Snelle groei van steden
Steden industriesteden: hoge densiteit + gebrek hygiëne
- Uitbuiting
- Vervreemding vd arbeider tov werk
Friedrich Engels + Karl Marx: aanklacht tegen de negatieve effecten vd industrialisatie
ARTS AND CRAFTS IN ENGLAND
Beweging: tegengewicht tegen industrialisatie & massaproductie
- Herwaarderen van vakmanschap & vakwerk arbeider
terug op betekenisvolle manier te verbinden met werk
- Traditionele technieken herwaarderen
- Verenigen van kunsten
- Carlyle, Ruskin, Morris – belangrijke figuren
- België Horta & art nouveau, Van De Velde
= belangrijke drijfveer voor heropleving vd formele tuin in England
- Verzetten zich tegen Engelse landschapsstijl + tegen 19e
eeuwse eclecticisme
- Voorspel op modernisme begin 20ste eeuw
HERDEFINITIE VAN HET WILDE
Victoriaanse tuintraditie: maximaal ingezet op effect + veel onderhoud
- Kostelijk + weinig efficiënt op vlak v beheer
<-> Eind 19e eeuw tegenbeweging: beplantingsstrategieën die meer
uitgaan vd wilde groei van planten met min beheer
, 6.2 REGINALD BLOMFIELD VS WILLIAM ROBINSON
Eind 19e eeuw 2 fig: Blomfield & Robinson
Polemiek5 over confrontatie tss formele en het wilde
BLOMFIELD EN ‘THE FORMAL GARDEN IN ENGLAND’ (1856 – 1942)
- Architect, tuinontwerper, auteur (les van Ruskin)
- 1884: eigen praktijk – bouw & transformatie landhuizen
- Na WOI: ontwerper militaire begraafplaatsen (menenpoort Ieper)
- 1892: ‘the formal garden in England‘ – zeer invloedrijk op landschapsarchitectuur einde 19e eeuw
Pleiten voor terugkeer naar de formele tuin
- Introductie pittoreske 18e eeuw = spijtige aberratie
“Het kenmerk van de oude formele tuin was zijn buitengewone eenvoud. Het primaire doel van een tuin als een plaats
van rust en afzondering, een plaats voor rustige gedachten en ontspannen genieten, werd voortdurend in het oog
gehouden.” Reginald Blomfield, De formele Tuin in Engeland, 1892
“Zo kon de landheer in de zeventiende eeuw zijn eigen tuin aanleggen, omdat hij die, met kleine variaties, volgens dezelfde
lijnen aanlegde. Zijn eigen tuin aan te leggen, omdat hij deze, met kleine variaties, op dezelfde manier aanlegde als zijn
vader en grootvader voor hem. Als zijn vader en zijn grootvader voor hem.” Reginald Blomfield, De formele tuin in
Engeland, 1892
“... en in alle illustratieboeken van de zeventiende eeuw worden huis en terrein als een geheel weergegeven.” Reginald
Blomfield, De formele tuin in Engeland, 1892
“Hij [Le Nôtre] bracht de kunst van het tuinontwerp naar het hoogste punt van ontwikkeling dat het
ooit heeft bereikt en dit niet door gewelddadige hervorming of blunderende originaliteit, maar door
diepgaande gedachten op de lijnen die zijn voorgangers hadden uitgezet.” Reginald Blomfield, De
Formele tuin in Engeland, 1892
“Als we in het algemeen naar de geschiedenis van tuinieren in Engeland kijken, kunnen we niet anders dan toegeven dat
het verdwijnen van het formele tuinieren en de chaos die daarop volgde te wijten was aan het misbruik van het systeem
zelf. [...] De ontwerper was zo gebrand op het tonen van zijn vaardigheid in het ontwerpen dat hij vergat dat een tuin een
plaats is voor echte bloemen en gras, en niet voor conventionele bloemen in kaart gebracht op de grond in verschillende
kleuren zand. [...] de ijdelheid van de techniek overstemde de reserve en soberheid en oprechte liefde voor de
natuur die de vroegere meesters leidden, en dit was in feite de rechtvaardiging van de heftige verandering die zich
voordeed in de achttiende eeuw.” Reginald Blomfield, De formele tuin in Engeland, 1892
“Het wezenlijke verschil tussen de twee visies op tuinieren is dus dit. De formele school dringt aan op ontwerp; het huis
en het terrein moeten samen en in relatie tot elkaar worden ontworpen; er mag geen poging worden gedaan om het
ontwerp van de tuin te verbergen. moet worden gedaan om het ontwerp van de tuin te verbergen, omdat daar geen reden
voor is. Daar is geen reden voor, maar de begrenzende lijnen, of het nu de tuinmuur is of de lijnen van paden en parterres,
moeten eerlijk en zonder voorbehoud, en de tuin zal specifiek worden behandeld als een omsloten ruimte die precies zo
wordt aangelegd als de ontwerper wil. De landschapslandschapsarchitect daarentegen keert de architectuur bij de
eerste gelegenheid de rug toe en wijdt zich bij de eerste gelegenheid de architectuur de rug toe en wijdt zijn energie aan de
tuin een natuurlijk landschap te laten lijken, een valse indruk te geven van de grootte door het zorgvuldig verbergen van
5
openlijk gevoerde pennenstrijd, die zich vaak afspeelt tussen vakgenoten
