Samenvatting colleges Methoden van Klinische Diagnostiek

Methoden van Klinische Diagnostiek
College 1: Diagnostische cyclus I
Diagnosticus

Valkuilen diagnosticus I:

- Anchoring/ primary effect = het inde oordeelsvorming bevoordelen van informatie die het
eerst wordt verkregen
- Excessive data collection = het verzamelen van veel meer – en vaak overbodige – gegevens
dat nodig is
- Confirmation bias = neiging om op zoek te gaan naar informatie die eigen veronderstelling
ondersteunt

Valkuilen diagnosticus II:

- Framing = neiging om symptomen te interpreteren op basis van de wijze waarop het is
gepresenteerd
- Availability bias = neiging om het eerste dat in je opkomt of de informatie de het meest
opvalt als waarheid te zien
- Culturele bias = verkeerd interpreteren van culturele aspecten

De klinische blik is onbetrouwbaar  in het dagelijks leven baseren we ons oordeel op basis van
cognitieve vuistregels en heuristieken (zoekstrategieën) waar fouten in (kunnen) zitten

Besliskunde = het systematisch beschrijven van een beslissingsprobleem en het methodisch vinden
van een correcte oplossing daarvan  kleinere kans bias, gedachtenproces getoetst vanuit
wetenschappelijke theorie

Diagnostische cyclus

1. Wat is de hulpvraag? (klachtenanalyse)
2. Wat is er aan de hand/ hoe ernstig is het? (probleemanalyse)
3. Hoe is het zo gekomen/ hoe kunnen we de problemen verklaren? (verklaringsanalyse)
4. Wat te doen? (indicatieanalyse)

Diagnostische cyclus biedt de mogelijkheid:

- Alle denkstappen vast te leggen
- Expliciet te werken met theorieën over het ontstaan van (afwijkend) gedrag
- Onderzoek te doen naar de waarde van theorieën en het effect van interventies voor een
specifiek individu
- Resultaten transparant te maken en uit te wisselen

Kwaliteit diagnostiek = beoordeling kwaliteit diagnostiek is gericht op het proces niet op het
product:

- Accountability = kunnen legitimeren door middel van reflectie, basis voor het opstellen van
richtlijnen (good practice)
- Liability = juridische verantwoording van diagnostisch handelen

Diagnostiek in orthopedagogiek:

, - Binnen het perspectief van ontwikkelingsdomeinen
- Context is in beeld (gezin, buurt, SES, cultuur)
- Klinische diagnostiek gericht op individuele geval
- Hulpvragen zijn sturend
- Handelingsgericht

Classificatie = onderbrengen van de kenmerken bij een binnen het vakgebied bekend type probleem

Diagnose = theorie van het individuele geval

Hoe werkt de diagnostische cyclus?

- Wordt meestal meerdere malen doorlopen om de vragen te beantwoorden
- Herhaling van stappen hangt af van de zekerheid die het doorlopen van de stappen oplevert
- Start altijd bij aanmelding en stopt bij advies, daartussen kunnen een aantal stappen
genomen worden
- Elke stap levert een conclusie op

Klachtenanalyse (KA)

- Storende, ongewenste, belemmerende ervaringen
- Uitdiepen van die ervaringen
- Nagaan welke hulpvraag tegemoet komt aan deze klachten
- Uitkomst: ordening (verhelderende diagnose)

Probleemanalyse (PA)

- Situaties of gedragingen (gedachten, gevoelens, handelingen) die ongunstig zijn op
empirische grondslag
- Er wordt een verband gelegd tussen klachten en problemen
- Groeperen, benoemen en taxeren
- Uitkomst (onderkennende diagnose)

Verklaringsanalyse (VA)

- Empirisch getoetste uitspraken over condities die de problemen hebben laten ontstaan of in
stand houden
- Uit hypothesen worden toetsbare vragen afgeleid
- Uitkomst: samenhangend beeld van hypothesen (verklarende diagnose)

Indicatieanalyse (IA)

- Empirisch of theoretisch onderbouwde aanbevelingen voor interventie
- Fase van toetsing van interventievoorstel aan mogelijkheden
- Uitkomst (indicerende diagnose)

,Aanmelding

Personen:




Vragen:

- Is er toestemming voor de aanmelding?
 Beide gezaghebbende ouders/ verzorgers?
 Kind zelf (vanaf 12 jaar)
- Wat is het vervolgtraject?
 Welke informatie is noodzakelijk voor goede diagnostiek?

Ethische richtlijnen

Klachtenanalyse (KA)

Het verzamelen van de klachten vanuit de beleving/ perceptie van de cliënt: inside perspectief

- Dit resulteert in een uiteenzetting van klachten die door de cliënt herkend worden en waarop
de hulpvragen betrekking hebben
- Doel: verhelderen van klachten met het oog op formuleren concrete hulpvragen
- Middel: intakegesprek, ontwikkelingsanamnese

Hulpvraag hoeft niet compleet te zijn en leidt niet altijd tot een hulpaanbod

Een hulpvraag is niet hetzelfde als een vraagstelling; herformuleren van hulpvraag tot vraagstelling is
taak van de diagnosticus




Diagnostisch scenario:

 0-scenario = verhelderend (VHD)
 1-scenario = verhelderend (VHD) – indicerend (IDC)
 2-scenario = verhelderend (VHD) – verklarend (VKR) – indicerend (IDC)

,  3-scenario = verhelderend (VHD) – onderkennend (ODK) – verklarend (VKR) – indicerend
(IDC)

Wat valt op?

- Start altijd met verheldering van de vraagstelling
- Soms is een 0-scenario voldoende
- Pad ligt deels vast; indiceren kan pas nadat je hebt onderkend, de stappen kunnen dus niet in
een andere volgorde voorkomen

Van belang voor:

- Informeren van de cliënt (wat zijn de vervolgstappen?)
- Aanbrengen van onderzoekskader (hulpvraag en onderzoeksmiddelen)
- Waarborgen volledigheid

Probleemanalyse (PA)

Professionele beoordeling (outside perspectief)



1. Beschrijving:
a. Verhalend categoriseren op basis van KA
b. Clusteren in domeinen



2. Benoeming: benoemen van disfunctioneel gedragscluster



3. Taxatie: taxatie van ernst, gradatie, impairment

ASEBA lijsten (CBCL/TRF/YSR  onderscheid normaal/ klinisch




DSM (GAF-score)

Diagnostische criteria Rutter

CITO-leerlingvolgsysteem (specifiek)

Overige vragenlijsten:

 Competentieschalen (6+)  beschermende factoren
 Syndroomschalen
 DSM georiënteerde schalen  verminderd valide want ontwikkeld voor de klinische
populatie