Sociale wetgeving
Afkortingen:
vd: van de vh: van het ve: van een AO: arbeidsovereenkomst ond: onderneming
Inleiding
Actualiteit!!
22/09/2025: Zorgpremie Mathias Diependaele gaat zorgpremie omhoog en bouwpremie
verlagen? Zo wilt hij besparen. De zorgpremie betaal je om de zorg in België mogelijk te maken.
de probleem is in België dat we met een veel te oude bevolking zitten en minder jonge bevolking.
De werkende bevolking kan alleen de zorg financieren. De zorgpremie is ongeveer 50EUR per
persoon maar nu gaat het een beetje omhoog.
Alles in het mapje rechtspraak, rechtsleer en wetgeving printen en mee op het examen
meenemen. Niets schrijven wel aanduiden met fluo.
Hoofdstuk 1 Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
Sociale wetgeving : geen duidelijk afgebakend geheel
Gemeenschappelijke kenmerken
- Bijzonder doel:
o Bescherming van belangen van de werknemers
o Bevorderen van hun welzijn
- Beschermingswetten en sociale verzekeringswetten
- Sociale wetgeving omvat dus 2 delen:
o Arbeidsrecht
▪ Omvat rechtsregels in structuur ambtenaar, werknemers en
zelfstandigen.
o Socialezekerheidsrecht
➔ Ziekte-uitkering:
Regelt ziektes geeft je een uitkering als je ziek bent
Langer dan 1 jaar ziek ononderbroken dan invaliditeitsuitkering
➔ Terugbetaling van de ziektekosten:
Je betaalt 4 euro als je bij een geconventioneerde arts gaat hij heeft een charter
ondertekend en dan mag hij niet meer dan 4 euro vragen en als je bij een niet-
geconventioneerde arts gaat bv specialisten dan mogen zij zelf bepalen hoeveel zij
vragen.
Soms met een nomenclatuurschrift gewerkt (ziekenhuisstickerplakken en ingeven bij
ziekenfonds om je geld terug te krijgen
➔ Werkloosheidsuitkering:
Niet voor zelfstandigen zij hebben daar een recht op ze kunnen wel een leefloon
aanvragen bij het OCMW.
➔ Groeipakket: (=kindergeld)
Per kind krijg je een maandelijks bedrag. Je krijgt ook een geboortepremie krijg je vanaf 6
maanden zwanger heb je er recht op. Is ongeveer 1.300-1.500EUR). Ook kinderen die 1
ouder hebben krijgen ze een verhoogde groeipakket.
1
, ➔ Pensioen
Uitkering krijgen vanaf 67 jaar kan je op pensioen gaan. Uitkering: 1.500-1.800 EUR. Voor
zelfstandigen minimum pensioen 800 EUR.
➔ Jaarlijkse vakantie
➔ Te goedkomingen: 2 soorten
Bijkomende premie per maand voor personenen met een handicap
Als zelfstandige geen recht op jaarlijkse vakantie, weinig kindergeld, weinig pensioen, geen WLH-
uitkering. Zelfstandige vrouw heeft enkel recht op 12 maanden ouderschapsverlof en normale
werker 15 maanden. Wrm? Stelsel is gwn zo gegroeid, last die zelfstandige betaalt is groter.
Dit stelsel is er zodat een menswaardig leven kan lijden in België een vd beste stelsels.
Betalingen aan ziekenfonds per maand 50-60EUR (in NL 200-300EUR per pers; VS geen sociale
zekerheid; VK zeer duur) keerzijde van onze socialezekerheidsstelsel is dat onze belastingen heel
hoog zijn.
Maar onze WLH cijfers zijn ook heel hoog. Minister de wever heeft systeem van NL overgenomen
en beperkt WLH-uitkering tot 1 jaar. Dit zal ervoor zorgen dat onze werklozen zullen dalen.
Sociale wetgeving: poging tot schematisch overzicht:
Wet van 1 juni 1978: betreffende de arbeidsovereenkomst
- Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
- Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers (stakingswetgeving)
- Beschermingsmaatregelen voor werknemers (als je gepest wordt op werk dan ga je
beschermt moeten worden. Ongewenst seksueel gedrag op het werk –> hoervoor
beschermingswetgeving)
- Arbeidsvoorziening
- Sociale zekerheid
- Minimumvoorzieningen
- Geschillen van sociaal recht ( arbeidsRB, arbeidshof)
Arbeidsauditeur/ arbeidsgeneraal (bij de arbeidshof)
Hoofdstuk 2 Bronnen van sociale wetgeving
Waar vindt je de bronnen terug in:
Internationale rechtsbronnen
- Bilaterale verdragen
o Verdrag tussen België en één ander land
▪ Regels die van toepassing zijn op werknemers afkomstig uit het ene land
die in het andere land gaan werken
- Multilaterale verdragen
o Meer dan twee landen sluiten een verdrag (“verdragsorganisatie”)
- Internationale Arbeidsorganisatie (I.A.O.)
o I.A.O. conventies: belangrijke invloed op Belgisch arbeidsrecht
o Drieledig overleg: werkgevers, werknemers en regeringen
2
,Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (O.E.S.O.)
- Beperkte rechtstreekse invloed op arbeidsrecht
Raad van Europa
- Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (E.V.R.M.)
o Waarborgt fundamentele vrijheden (vakbondsvrijheid, recht op privéleven,…)
o Kan rechtstreeks ingeroepen worden voor Belgische rechtbanken
- Europees Sociaal Handvest (dient voor stakingsrecht, cao)
Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (A.I.S.S.)
Benelux Economische Unie
Europese Unie:
- Zes hoofdinstellingen
o Europese raad
o Europese commissie
o Europese raad van ministers
o Europees parlement
o Europees Hof van Justitie
o Europese Rekenkamer
- Vier nevenorganen
o Economisch en sociaal comité
o Comité van de regio’s
o Europese Investeringsbank
o Europese centrale bank
Hiërarchie van Europese rechtsregels op basis van hun binding! De hiërarchie zeker kennen.
- verordeningen:
➢ rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
- richtlijnen:
➢ verplichte omzetting in nationale wetgeving
- beslissingen:
➢ rechtstreekse toepassing op welbepaalde bestemmeling(en)
- aanbevelingen:
➢ binden de lidstaten niet
- adviezen
verordening heeft dus voorrang op alles. En een richtlijn heeft voorrang op een beslissing.
Onze grondwet is oud
Nationale rechtsbronnen
- Sociale Grondrechten
o Artikel 23 van de Grondwet (is oud)
▪ Geen directe werking
- Sociale Rechtsbronnen
o Wetten en decreten
3
, ▪ Koninklijke besluiten
▪ Ministeriële besluiten
▪ Rechtspraak en rechtsleer
• In België: geen precedentenrecht
▪ Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s)
Drie niveaus van de cao’s µ
• Op nationaal niveau/ interprofesioneel niveau ( toepassing op
volledige werkende Belgische bevolking)
• Paritair comité niveau/ sector niveau (rechtsregels in die sector
gestemd, enkel in toepassing in dat sector)
• Onderneming niveau (alles op dat nivau beslist is enkel dat
onderneming)
▪ Het gebruik en de eenzijdige verbintenis (gewoonte) (gebruik binnen de
onderneming)
Wnr het in de voordeel is van de WN zal de lagere rechtsbron voorrang krijgen µ
Hiërarchie der nationale rechtsbronnen in artikel 51 van de Cao-wet (enkel dit artikel kennen)
- Dwingende bepalingen van de wet
- Algemeen verbindend verklaarde cao ’s
a) in de Nationale Arbeidsraad
b) in een paritair comité
c) in een paritair subcomité
- Niet algemeen verbindend verklaarde cao ‘s wanneer de werkgever lid is van een
organisatie die de cao ondertekend heeft of de cao zelf ondertekende
a) in de Nationale Arbeidsraad
b) in een paritair comité
c) in een paritair subcomité
d) buiten een paritair orgaan
- Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
- Niet algemeen verbindend verklaarde cao waarbij de werkgever (die de cao niet
ondertekende of geen lid is van een ondertekende organisatie) behoort tot het ressort
van het PC
- Arbeidsreglement
- Aanvullende bepalingen van de wet
- Mondelinge individuele arbeidsovereenkomst
- Gebruik
Hoe deze hiërarchie interpreteren?
- Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als hij hiermee niet strijdig is
of de rechten van de werknemer vermindert of zijn plichten verzwaart, µ
Collectieve arbeidsovereenkomst
4
Afkortingen:
vd: van de vh: van het ve: van een AO: arbeidsovereenkomst ond: onderneming
Inleiding
Actualiteit!!
22/09/2025: Zorgpremie Mathias Diependaele gaat zorgpremie omhoog en bouwpremie
verlagen? Zo wilt hij besparen. De zorgpremie betaal je om de zorg in België mogelijk te maken.
de probleem is in België dat we met een veel te oude bevolking zitten en minder jonge bevolking.
De werkende bevolking kan alleen de zorg financieren. De zorgpremie is ongeveer 50EUR per
persoon maar nu gaat het een beetje omhoog.
Alles in het mapje rechtspraak, rechtsleer en wetgeving printen en mee op het examen
meenemen. Niets schrijven wel aanduiden met fluo.
Hoofdstuk 1 Wat is sociale wetgeving eigenlijk?
Sociale wetgeving : geen duidelijk afgebakend geheel
Gemeenschappelijke kenmerken
- Bijzonder doel:
o Bescherming van belangen van de werknemers
o Bevorderen van hun welzijn
- Beschermingswetten en sociale verzekeringswetten
- Sociale wetgeving omvat dus 2 delen:
o Arbeidsrecht
▪ Omvat rechtsregels in structuur ambtenaar, werknemers en
zelfstandigen.
o Socialezekerheidsrecht
➔ Ziekte-uitkering:
Regelt ziektes geeft je een uitkering als je ziek bent
Langer dan 1 jaar ziek ononderbroken dan invaliditeitsuitkering
➔ Terugbetaling van de ziektekosten:
Je betaalt 4 euro als je bij een geconventioneerde arts gaat hij heeft een charter
ondertekend en dan mag hij niet meer dan 4 euro vragen en als je bij een niet-
geconventioneerde arts gaat bv specialisten dan mogen zij zelf bepalen hoeveel zij
vragen.
Soms met een nomenclatuurschrift gewerkt (ziekenhuisstickerplakken en ingeven bij
ziekenfonds om je geld terug te krijgen
➔ Werkloosheidsuitkering:
Niet voor zelfstandigen zij hebben daar een recht op ze kunnen wel een leefloon
aanvragen bij het OCMW.
➔ Groeipakket: (=kindergeld)
Per kind krijg je een maandelijks bedrag. Je krijgt ook een geboortepremie krijg je vanaf 6
maanden zwanger heb je er recht op. Is ongeveer 1.300-1.500EUR). Ook kinderen die 1
ouder hebben krijgen ze een verhoogde groeipakket.
1
, ➔ Pensioen
Uitkering krijgen vanaf 67 jaar kan je op pensioen gaan. Uitkering: 1.500-1.800 EUR. Voor
zelfstandigen minimum pensioen 800 EUR.
➔ Jaarlijkse vakantie
➔ Te goedkomingen: 2 soorten
Bijkomende premie per maand voor personenen met een handicap
Als zelfstandige geen recht op jaarlijkse vakantie, weinig kindergeld, weinig pensioen, geen WLH-
uitkering. Zelfstandige vrouw heeft enkel recht op 12 maanden ouderschapsverlof en normale
werker 15 maanden. Wrm? Stelsel is gwn zo gegroeid, last die zelfstandige betaalt is groter.
Dit stelsel is er zodat een menswaardig leven kan lijden in België een vd beste stelsels.
Betalingen aan ziekenfonds per maand 50-60EUR (in NL 200-300EUR per pers; VS geen sociale
zekerheid; VK zeer duur) keerzijde van onze socialezekerheidsstelsel is dat onze belastingen heel
hoog zijn.
Maar onze WLH cijfers zijn ook heel hoog. Minister de wever heeft systeem van NL overgenomen
en beperkt WLH-uitkering tot 1 jaar. Dit zal ervoor zorgen dat onze werklozen zullen dalen.
Sociale wetgeving: poging tot schematisch overzicht:
Wet van 1 juni 1978: betreffende de arbeidsovereenkomst
- Individuele relaties tussen werkgever en werknemer
- Collectieve relaties tussen werkgevers en werknemers (stakingswetgeving)
- Beschermingsmaatregelen voor werknemers (als je gepest wordt op werk dan ga je
beschermt moeten worden. Ongewenst seksueel gedrag op het werk –> hoervoor
beschermingswetgeving)
- Arbeidsvoorziening
- Sociale zekerheid
- Minimumvoorzieningen
- Geschillen van sociaal recht ( arbeidsRB, arbeidshof)
Arbeidsauditeur/ arbeidsgeneraal (bij de arbeidshof)
Hoofdstuk 2 Bronnen van sociale wetgeving
Waar vindt je de bronnen terug in:
Internationale rechtsbronnen
- Bilaterale verdragen
o Verdrag tussen België en één ander land
▪ Regels die van toepassing zijn op werknemers afkomstig uit het ene land
die in het andere land gaan werken
- Multilaterale verdragen
o Meer dan twee landen sluiten een verdrag (“verdragsorganisatie”)
- Internationale Arbeidsorganisatie (I.A.O.)
o I.A.O. conventies: belangrijke invloed op Belgisch arbeidsrecht
o Drieledig overleg: werkgevers, werknemers en regeringen
2
,Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (O.E.S.O.)
- Beperkte rechtstreekse invloed op arbeidsrecht
Raad van Europa
- Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (E.V.R.M.)
o Waarborgt fundamentele vrijheden (vakbondsvrijheid, recht op privéleven,…)
o Kan rechtstreeks ingeroepen worden voor Belgische rechtbanken
- Europees Sociaal Handvest (dient voor stakingsrecht, cao)
Internationale Vereniging voor de Sociale Zekerheid (A.I.S.S.)
Benelux Economische Unie
Europese Unie:
- Zes hoofdinstellingen
o Europese raad
o Europese commissie
o Europese raad van ministers
o Europees parlement
o Europees Hof van Justitie
o Europese Rekenkamer
- Vier nevenorganen
o Economisch en sociaal comité
o Comité van de regio’s
o Europese Investeringsbank
o Europese centrale bank
Hiërarchie van Europese rechtsregels op basis van hun binding! De hiërarchie zeker kennen.
- verordeningen:
➢ rechtstreekse uitwerking in alle lidstaten
- richtlijnen:
➢ verplichte omzetting in nationale wetgeving
- beslissingen:
➢ rechtstreekse toepassing op welbepaalde bestemmeling(en)
- aanbevelingen:
➢ binden de lidstaten niet
- adviezen
verordening heeft dus voorrang op alles. En een richtlijn heeft voorrang op een beslissing.
Onze grondwet is oud
Nationale rechtsbronnen
- Sociale Grondrechten
o Artikel 23 van de Grondwet (is oud)
▪ Geen directe werking
- Sociale Rechtsbronnen
o Wetten en decreten
3
, ▪ Koninklijke besluiten
▪ Ministeriële besluiten
▪ Rechtspraak en rechtsleer
• In België: geen precedentenrecht
▪ Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s)
Drie niveaus van de cao’s µ
• Op nationaal niveau/ interprofesioneel niveau ( toepassing op
volledige werkende Belgische bevolking)
• Paritair comité niveau/ sector niveau (rechtsregels in die sector
gestemd, enkel in toepassing in dat sector)
• Onderneming niveau (alles op dat nivau beslist is enkel dat
onderneming)
▪ Het gebruik en de eenzijdige verbintenis (gewoonte) (gebruik binnen de
onderneming)
Wnr het in de voordeel is van de WN zal de lagere rechtsbron voorrang krijgen µ
Hiërarchie der nationale rechtsbronnen in artikel 51 van de Cao-wet (enkel dit artikel kennen)
- Dwingende bepalingen van de wet
- Algemeen verbindend verklaarde cao ’s
a) in de Nationale Arbeidsraad
b) in een paritair comité
c) in een paritair subcomité
- Niet algemeen verbindend verklaarde cao ‘s wanneer de werkgever lid is van een
organisatie die de cao ondertekend heeft of de cao zelf ondertekende
a) in de Nationale Arbeidsraad
b) in een paritair comité
c) in een paritair subcomité
d) buiten een paritair orgaan
- Geschreven individuele arbeidsovereenkomst
- Niet algemeen verbindend verklaarde cao waarbij de werkgever (die de cao niet
ondertekende of geen lid is van een ondertekende organisatie) behoort tot het ressort
van het PC
- Arbeidsreglement
- Aanvullende bepalingen van de wet
- Mondelinge individuele arbeidsovereenkomst
- Gebruik
Hoe deze hiërarchie interpreteren?
- Een lagere norm mag slechts afwijken van een hogere norm als hij hiermee niet strijdig is
of de rechten van de werknemer vermindert of zijn plichten verzwaart, µ
Collectieve arbeidsovereenkomst
4
