Fysieke veiligheid – leerdoelen uitgewerkt
Fysieke veiligheid: de mate waarin mensen beschermd zijn en zich beschermd voelen tegen
persoonlijk leed door ongevallen, onheil van niet-menselijke oorsprong bron van onveiligheid =
natuur, techniek etc.
Integrale veiligheid: Veiligheidsproblemen worden in samenhang bekeken vanuit meerdere
invalshoeken. Niet vanuit 1 discipline, zoals brandweer, politie. Een IVK’er kijkt integraal naar
veiligheid door rekening te houden met:
1. Tijd: veiligheid is een proces. Oorzaak, gevolg, nazorg. Bijv. bij Peter R . de vries werd de
liquidatie van te voren gepland, wat gebeurt er na de schietpartij?/nazorg.
2. Ruimte: Problemen overschrijden vaak grenzen (wijk, stad, land etc.)
3. Sociale netwerken: meerdere organisaties/personen werken samen. (Veel informatie wordt
uitgewisseld.)
4. Kennisgebieden: multidisciplinair, ge gebruikt kennis uit verschillende invalshoeken Bijv. Bij
jeugdproblemen zijn er psychologische, criminologische en psychologische kennisgebieden
nodig.
De disciplines binnen fysieke veiligheid
1. Externe veiligheid bescherming van gevaren van buitenaf (chemische installaties, vervoer
van gevaarlijke stoffen)
2. Arbeidsveiligheid veiligheid van werknemers op de werkplek
3. Verkeersveiligheid voorkomen van ongevallen in het verkeer
4. Crisisbeheersing organiseren van hulpverlening en coördinatie tijdens rampen of crises.
Letsel en doodsoorzaken in Nederland (fysiek)_
- Verkeersongevallen
- Vallen (vooral bij ouderen)
- Hart en vaatziekten
- Arbeidsongevallen
Grondleggers theorieën over veiligheid
Beck: Pessimistisch, kan niet anders dan misgaan. Door technologieën en globalisering ontstaan
onzichtbare, wereldwijder risico’s (zoals atoombommen, klimaatveranderingen, kernrampen en
cyberdreigingen) Niemand is heir volledig verantwoordelijk voor.
Adam: Mensen gedragen zich anders afhankelijk van hun gevoel van veiligheid.
- Risk compensator: We nemen meer risico’s, omdat we ons veiliger voelen (harder rijden,
want je hebt een gordel aan)
- Risk calculator: Het risico wordt afgewogen en aangepast aan de situatie. Als je je onveiliger
voelt ga je je veiliger gedragen (en andersom)
Veiligheidsmaatregelen kunnen leiden tot meer risico’s (risico compensatie)
Wildavasky: Risico’s hebben nut, want ze dwingen ons om te leren om te gaan met risico’s en
veerkrachtig te worden. Er zijn 2 strategieën:
- Anticipatie vermijden van risico’s/onzekerheden
- Veerkracht het voorbereiden op een nieuwe/onvoorspelbare risico.
Zonder risico’s leren we niet en boeken we geen vooruitgang.
, Perrow: Normal accidents/normale rampen
Onze maatschappij is zo complex geworden dat ongelukken onvermijdbaar zijn daarom ‘normale
rampen’
- Interactie (linear(A alleen verbonden met B, en B alleen verbonden met C) complex( A
verbonden met B,F,G,H en B verbonden met A,C,G,E))
- Mate van koppeling ( strak als er iets gebeurt met onderdeel A dan merk je dit direct bij
onderdeel B) of los ( er kan best wat gebeuren bij A zonder dat je het merkt bij onderdeel B))
Strakke koppeling – complexe interactie: hoog risico, een klein defect kan grote gevolgen hebben,
omdat alles met elkaar verbonden is (kerncentrales, raket)
Losse koppeling – complexe interactie: beheersbaar risico. Luchtverkeersleiding wereldwijd
complex met vliegtuigen, het weer en communicatie, maar kunnen lokaal worden aangepast.
Losse koppeling – lineaire interactie: laag risico. Lopende band in de fabriek, als 1 werknemer stopt,
stopt alleen dat deel van de lijn en de rest werkt door.
Strakke koppeling – lineaire interactie: NS, alles blijft verbonden, maar het blijft lineair/binnen het
systeem.
Kwestie van wachten op (normale) ongevallen
Risico
Het effect van onzekerheid op het behalen van de doelstellingen. Een omschrijving van risico bevat in
ieder geval de elementen gevaar, dreiging, blootstelling kans, gevolg. Formule = kans X effect X
scenario. De kans dat brand op een festival komt is klein, 1% maar de gevolgen zijn groot (veel
slachtoffers) het risico is dus significant.
Gevaar
- Gevaar is de bron van schade, de intrinsieke eigenschap van een stof/machine/situatie die
schade kan veroorzaken (benzine, vuur elektriciteit)
- Formule = scenario X gevolg
Voorbeeld: een zaag is scherp (het gevaar), hoe hoger de kans dat iemand die zaag grijpt, hoe hoger
het risico
Scenario: Een beschrijving wat er kan gebeuren en de gevolgen daarvan
Ongeval: een ongewenste gebeurtenis die plotsteling plaatsvindt en leidt tot schade of herstel
Risico inventarisatie
Gevaren en risico’s in kaart brengen
“Wat kan er allemaal misgaan?”
Risico’s moeten hierbij worden gemeten, maar kan lastig zijn omdat er geen meeteenheid is:
- Sommige schade zijn niet in een getal uit te drukken (milieuschade, imago, letsel)
- Risico’s zijn niet precies in te schatten heel veel kennis nodig om een bepaald risico goed
te kunnen inschatten
Fysieke veiligheid: de mate waarin mensen beschermd zijn en zich beschermd voelen tegen
persoonlijk leed door ongevallen, onheil van niet-menselijke oorsprong bron van onveiligheid =
natuur, techniek etc.
Integrale veiligheid: Veiligheidsproblemen worden in samenhang bekeken vanuit meerdere
invalshoeken. Niet vanuit 1 discipline, zoals brandweer, politie. Een IVK’er kijkt integraal naar
veiligheid door rekening te houden met:
1. Tijd: veiligheid is een proces. Oorzaak, gevolg, nazorg. Bijv. bij Peter R . de vries werd de
liquidatie van te voren gepland, wat gebeurt er na de schietpartij?/nazorg.
2. Ruimte: Problemen overschrijden vaak grenzen (wijk, stad, land etc.)
3. Sociale netwerken: meerdere organisaties/personen werken samen. (Veel informatie wordt
uitgewisseld.)
4. Kennisgebieden: multidisciplinair, ge gebruikt kennis uit verschillende invalshoeken Bijv. Bij
jeugdproblemen zijn er psychologische, criminologische en psychologische kennisgebieden
nodig.
De disciplines binnen fysieke veiligheid
1. Externe veiligheid bescherming van gevaren van buitenaf (chemische installaties, vervoer
van gevaarlijke stoffen)
2. Arbeidsveiligheid veiligheid van werknemers op de werkplek
3. Verkeersveiligheid voorkomen van ongevallen in het verkeer
4. Crisisbeheersing organiseren van hulpverlening en coördinatie tijdens rampen of crises.
Letsel en doodsoorzaken in Nederland (fysiek)_
- Verkeersongevallen
- Vallen (vooral bij ouderen)
- Hart en vaatziekten
- Arbeidsongevallen
Grondleggers theorieën over veiligheid
Beck: Pessimistisch, kan niet anders dan misgaan. Door technologieën en globalisering ontstaan
onzichtbare, wereldwijder risico’s (zoals atoombommen, klimaatveranderingen, kernrampen en
cyberdreigingen) Niemand is heir volledig verantwoordelijk voor.
Adam: Mensen gedragen zich anders afhankelijk van hun gevoel van veiligheid.
- Risk compensator: We nemen meer risico’s, omdat we ons veiliger voelen (harder rijden,
want je hebt een gordel aan)
- Risk calculator: Het risico wordt afgewogen en aangepast aan de situatie. Als je je onveiliger
voelt ga je je veiliger gedragen (en andersom)
Veiligheidsmaatregelen kunnen leiden tot meer risico’s (risico compensatie)
Wildavasky: Risico’s hebben nut, want ze dwingen ons om te leren om te gaan met risico’s en
veerkrachtig te worden. Er zijn 2 strategieën:
- Anticipatie vermijden van risico’s/onzekerheden
- Veerkracht het voorbereiden op een nieuwe/onvoorspelbare risico.
Zonder risico’s leren we niet en boeken we geen vooruitgang.
, Perrow: Normal accidents/normale rampen
Onze maatschappij is zo complex geworden dat ongelukken onvermijdbaar zijn daarom ‘normale
rampen’
- Interactie (linear(A alleen verbonden met B, en B alleen verbonden met C) complex( A
verbonden met B,F,G,H en B verbonden met A,C,G,E))
- Mate van koppeling ( strak als er iets gebeurt met onderdeel A dan merk je dit direct bij
onderdeel B) of los ( er kan best wat gebeuren bij A zonder dat je het merkt bij onderdeel B))
Strakke koppeling – complexe interactie: hoog risico, een klein defect kan grote gevolgen hebben,
omdat alles met elkaar verbonden is (kerncentrales, raket)
Losse koppeling – complexe interactie: beheersbaar risico. Luchtverkeersleiding wereldwijd
complex met vliegtuigen, het weer en communicatie, maar kunnen lokaal worden aangepast.
Losse koppeling – lineaire interactie: laag risico. Lopende band in de fabriek, als 1 werknemer stopt,
stopt alleen dat deel van de lijn en de rest werkt door.
Strakke koppeling – lineaire interactie: NS, alles blijft verbonden, maar het blijft lineair/binnen het
systeem.
Kwestie van wachten op (normale) ongevallen
Risico
Het effect van onzekerheid op het behalen van de doelstellingen. Een omschrijving van risico bevat in
ieder geval de elementen gevaar, dreiging, blootstelling kans, gevolg. Formule = kans X effect X
scenario. De kans dat brand op een festival komt is klein, 1% maar de gevolgen zijn groot (veel
slachtoffers) het risico is dus significant.
Gevaar
- Gevaar is de bron van schade, de intrinsieke eigenschap van een stof/machine/situatie die
schade kan veroorzaken (benzine, vuur elektriciteit)
- Formule = scenario X gevolg
Voorbeeld: een zaag is scherp (het gevaar), hoe hoger de kans dat iemand die zaag grijpt, hoe hoger
het risico
Scenario: Een beschrijving wat er kan gebeuren en de gevolgen daarvan
Ongeval: een ongewenste gebeurtenis die plotsteling plaatsvindt en leidt tot schade of herstel
Risico inventarisatie
Gevaren en risico’s in kaart brengen
“Wat kan er allemaal misgaan?”
Risico’s moeten hierbij worden gemeten, maar kan lastig zijn omdat er geen meeteenheid is:
- Sommige schade zijn niet in een getal uit te drukken (milieuschade, imago, letsel)
- Risico’s zijn niet precies in te schatten heel veel kennis nodig om een bepaald risico goed
te kunnen inschatten
