Samenvatting juridische context van de vastgoedmarkt

Deel 1: inleiding tot het
staatsrecht
Hoofdstuk 1: wat is recht?
1. Defi niti e

Recht is het geheel van regels die ontworpen zijn door de wetgevende macht met als doel de
orde te handhaven.

Een geheel van gedragsregels:
Schrijft een bepaald gedrag voor, formuleert een bevel of verbod.
Heeft een algemene draagwijdte en is abstract geformuleerd.
Bevat voorschriften die voor een kader moeten zorgen.

Rechstregels worden opgelegd door het gezag van de gemeenschap:
Soms worden bepaalde gedragsregels een rechtsnorm.

Doel is de ordening van de maatschappij:
Via gedragsregels wil men de maatschappij laten functioneren.

De rechtsregels worden gehandhaafd door het maatschappelijk gezag:
Er zijn overheidsinstelling die de rechtsregels moeten uitvoeren (uitvoerende macht) en
overtredingen moeten sanctioneren (rechterlijke macht)

2. Onderscheiden rechtstakken

Privaatrecht: burgers <> burgers
 Het burgerlijk recht
o Betrekking tussen burgers onderling
o Burgerlijk Wetboek
o Omvat personen- en familierecht, vermogensrecht en familiaal
vermogensrecht
 Het handelsrecht
o Wetboek van Koophandel
o Regelt specifieke verrichtingen in het economisch leven
 Het privaatrechtelijk procesrecht
o Regelt middelen en procedures die nodig zijn voor de naleving van het
privaatrecht te verzekeren
o Inrichting en bevoegdheid van rechtbanken
o Hoe de procedure voor de rechtbank moet verlopen

Publiekrecht: staatgezag; overheid <> burger; overheid <> overheid
 Het grondwettelijk recht of staatsrecht



1

, o Staatsinrichting en fundamentele rechstbescherming via grondwettelijke
rechten en vrijheden
o Grondwet

 Het administratiefrecht
o Organisatie en werking uitvoerende macht
o Gemeente- en provincierecht, stedenbouw en ruimtelijk ordening
 Het strafrecht
o Heeft aan wat een strafbaar feit is en bepaalt de straf
o Strafwetboek
 Het strafprocesrecht
o Bepaalt hoe misdrijven worden opgespoord, vastgesteld, vervolgd en bestraft
 Het fiscaal recht
o Bepaalt wat en in welke mate er belast wordt
 Het sociaal zekerheidsrecht
o Vangnet om inkomen te verkrijgen
o Ziekteuitkering, werkloosheidsuitkering, …

3. De bronnen van het Belgisch recht

Internationale verdragen:
Rechten en plichten van staten tegenover elkaar, rechtregels van toepassing op onderdanen.
Niet direct werkend = wetgever neemt bepaalde afspraken over in nationaal recht.
Direct werkend = primeert op nationale wetgeving.
Soevereiniteitsdelegatie aan een intenationaal orgaan = deel van wetten en rechtspraak
door internationale organen (vb: EVRM,…)

Europees recht:
Basis = vedrag tot oprichtin van de Europese Economische Unie (25 maart 1957).
Directe werking, dus primerend boven Belgische wetgeving.
Stelselmatig aangevuld via verordeningen (direct toepasbaar) en richtlijnen (omzetten naar
nationale wet).

De grondwet:
De hoogste norm.
Regels voor de uitoefening van staatsgezag = werking en organisatie.
Regels met verhouding tot de burgers = grondwettelijke rechten en plichten.
Bevat 198 artikelen.
Kan enkel gewijzigd worden via een speciale procedure.
Terug te vinden in wetboeken en wijzigingen in het Belgisch Staatsblad.

De wetten, decreten en ordonnanties:
Wetten door federaal parlement (kamer/senaat), decreten en ordonnanties door
gemeenschappen en gewesten.
Eenzelfde waarde, komen niet in elkaars vaarwater wegens eigen bevoegdheden.
Bij twijfel uitspraak door Grondwettlijk Hof.
Wetten en decreten van toepassing 10de dag na publicatie in het Belgische Staatsblad.

2

,Uitvoeringsbesluiten:
Voeren wetten en decreten uit en moeten deze respecteren (vb: koninlijke besluiten,
ministeriële besluiten,…)
Raad van State kan besluiten vernietigen indien in strijd met wetten of decreten.
Nieuwe uitvoeringsbesluiten gepubliceerd in Belgisch Staatsblad.

Rechtspraak:
Bekomen van een oplossing voor een bepaald probleem.
Kan een bron van recht zijn wegens scheppen van precedenten.
Te vinden in gespecialiseerde tijdschriften en databanken.

Rechtsleer:
Geheel van wetenschappelijke commentaren van rechtsgeleerden bij het recht.
Te vinden in gespecialiseerde boeken en tijdschriften.

Gewoonten en gebruiken:
Algemeen gelden gebruik kan uitzonderlijk een bron van recht zijn.

4. Draagwijdte van de rechtsbronnen

De gebiedende rechtsregels:
 Regels van openbare orde: fundamenten van onze samenleving
o Verschillende wetgeving, bij overtreding een sanctie.
o Publiek recht, grondwettelijke vrijheden en rechten, staat en bekwaamheid
van personen.
o Aangaan van contract tegen openbare orde = absolute nietigheid.
 Regels die goede zeden betreffen: wat moreel aanvaardbaar is
o Wetgeving, bij overtreding een sanctie.
o Contract tegen openbare zeden = absolute nietigheid.
 Regels van dwingend recht: ter bescherming van zwakkere partijen
o Contracten in strijd worden aangevochten voor de rechtbank.

De aanvullende rechtregels:
Om de burgers te helpen.
Geen verplichting, wel een richtlijn indien over bepaald punt niets in contract vermeld.




3

, Hoofdstuk 2: historische schets
België is onafhankelijk sinds 1830, Nationaal Congres.
Men kent een grondwettelijke monarchie en voert een unitaire parlementaire staat in.

Rechtsstaat:
Elke handeling door de overheid moet een basis vinden in de wet, men moet daarbij
bepaalde onvervreemdbare en onaantastbare rechten van de burgers respecteren.

Democratie:
Beleid wordt bepaald door de burgers.

Monarchie:
Koning is het staatshoofd en wordt aangewezen door erfopvolging.
Kenmerkend voor zijn positie:
 Onschendbaar en onverantwoordelijk
 Onbekwaam om alleen te handelen
 Geen persoonlijke macht

Federale staat:
De soevereiniteit is verdeel over het geheel en de deelgebieden.
Men kent drie cultuurgemeenschappen en drie gewesten. Allen staan op gelijke voet en zijn
bevoegd voor verschillende domeinen.




4