Automatisatie:
1 Inleiding:
Definitie van automatisering:
Mechanische overdracht van een specimen door middel van microprocessoren naar zelfuitvoerende
analytische toestellen.
Voordelen:
Resultaten van analyses zijn vlugger gekend
Resultaten worden niet beïnvloedt door ondervinding, vermoeidheid en onoplettendheid
Precisie en accuraatheid liggen veel hoger
Belangrijke begrippen:
Testrepertorium (TR):
Onmiddellijk testrepertorium = aantal soort testen dat kan uitgevoerd worden op ieder
ogenblik.
Totaal testrepertorium = totaal aantal soort testen die kunnen uitgevoerd worden mits
wisseling van reagentia (toebehoren).
Discrete analyser: monsterreactie in afzonderlijk compartiment (cuvet).
STAT testing: Short Turn Around Time: urgente testen die direct na het afwerken van lopende
testen wordt voorgenomen.
Verblijftijd / dwell time: min. tijd om een resultaat te bekomen na de bemonstering.
Doorvoercapaciteit (DC): max. aantal monsters per uur geanalyseerd
Operationele cyclus: regelmatige opvolging van opdrachten. Snelheid bepaalt de DC en is de som
van bemonstering-, reagens-, analytische-,… cyclus
Analytische cyclus: snelheid start nieuwe analyse
Bemonsteringscyclus: snelheid van introductie nieuw staal
Reagenscyclus: snelheid van introductie nieuw reagens
ISE-cyclus:
Integraal onderdeel DC neemt af
Gescheiden onderdeel DC stijgt
Onbewaakte cyclus: tijd waarbinnen toestel kan werken zonder tussenkomst operator
Therapeutische omlooptijd: Turnaround time: tijd vanaf aanvraag tot resultaat
Kalibrator: vloeistof om te ijken (standaardiseren)
Controleserum: vloeistof met exact gekende waarde
Technologische ontwikkelingen:
Niet-geautomatiseerde analyse: nadelen:
- Traag + saai (repetitief)
- DC laag
- Precisie is afh. van ervaring
- Medische test duur + beperkt
Ontwikkeling:
1) Vaste volume verdunningssystemen (diluters)
2) Enkel- en dubbelkanaals auto-analysers continuous-flow techniek: glazen buis, monsters
gescheiden door luchtbellen met doorstroomcuvet.
3) Batch analysers: analyse simultaan op alle stalen
4) Random access (RA) analysers: verschillende testcombinaties
1
, Point-of-care testing (POCT):
Bedside testing = Near patient testing (NPT) stick testen
Stappen in de pré-analytische fase:
Aanvraag, staalafname, transport, centrifuge,…
Verdeelautomaten en tracksystemen:
Voor analyse: barcodes lezen, beoordeling staal, ontdoppen, controle aanvraag, aliquoteren,
sorteren en transport naar werkpost.
Na analyse: herdoppen en archiveren (diepvries)
Vb.: Modular pre-analytics (MPA), Roche
Tracksysteem: brengt stalen naar verschillende modules via rekjes of pucks
Vb.: a3600 Inpeco, Abbott
Mogelijke onderdelen:
BIM: bulk input module stalen in grote hoeveelheid laden
IOM: input output module stalen manueel laden via rekjes
TIM: tube identification module
CM: centrifuge module
DM: decapper module
AM: aliqout module
RM: recapper module
SRM: storage and retrieval module
Verschillende stappen in een automatische analyse:
Bereiding reagentia:
Traditionele vloeistofsystemen:
Voordelen: Nadelen:
Mogelijkheid om zelf testen te - Labwerktijd dagelijkse bereiding
ontwerpen - Regelmatige kalibratie
Economisch in gebruikt (concurrentie)
Containers met reagentia:
Voordelen: Nadelen:
Weinig werk, eenvoudig, - Soms variatie tussen loten
gebruiksvriendelijk - Regelmatige kalibratie
Droge reagenssystemen:
Teststrookjes, pilletjes of filmlaagtechnologie (microslides)
Voordelen: Nadelen:
Zeer stabiel - Duurder (geen concurrentie)
Lange bewaartijd - Zelf tests ontwerpen is moeilijk
Weinig variatie tussen loten - Voor nieuwe testen afh. van verkoper
Weinig stockeerruimte nodig
Mengen van monster en reagentia:
Pompsystemen: mechanisme om vloeistof te verplaatsen + controlesysteem op tijdsduur en volume.
Peristaltische pomp: grotere volumes
Vloeistof wordt door leidingen gestuwd (peristaltisch) door een roterende driehoekige kam.
Kan uitrekken en slijten op termijn, maar is goedkoop.
2
1 Inleiding:
Definitie van automatisering:
Mechanische overdracht van een specimen door middel van microprocessoren naar zelfuitvoerende
analytische toestellen.
Voordelen:
Resultaten van analyses zijn vlugger gekend
Resultaten worden niet beïnvloedt door ondervinding, vermoeidheid en onoplettendheid
Precisie en accuraatheid liggen veel hoger
Belangrijke begrippen:
Testrepertorium (TR):
Onmiddellijk testrepertorium = aantal soort testen dat kan uitgevoerd worden op ieder
ogenblik.
Totaal testrepertorium = totaal aantal soort testen die kunnen uitgevoerd worden mits
wisseling van reagentia (toebehoren).
Discrete analyser: monsterreactie in afzonderlijk compartiment (cuvet).
STAT testing: Short Turn Around Time: urgente testen die direct na het afwerken van lopende
testen wordt voorgenomen.
Verblijftijd / dwell time: min. tijd om een resultaat te bekomen na de bemonstering.
Doorvoercapaciteit (DC): max. aantal monsters per uur geanalyseerd
Operationele cyclus: regelmatige opvolging van opdrachten. Snelheid bepaalt de DC en is de som
van bemonstering-, reagens-, analytische-,… cyclus
Analytische cyclus: snelheid start nieuwe analyse
Bemonsteringscyclus: snelheid van introductie nieuw staal
Reagenscyclus: snelheid van introductie nieuw reagens
ISE-cyclus:
Integraal onderdeel DC neemt af
Gescheiden onderdeel DC stijgt
Onbewaakte cyclus: tijd waarbinnen toestel kan werken zonder tussenkomst operator
Therapeutische omlooptijd: Turnaround time: tijd vanaf aanvraag tot resultaat
Kalibrator: vloeistof om te ijken (standaardiseren)
Controleserum: vloeistof met exact gekende waarde
Technologische ontwikkelingen:
Niet-geautomatiseerde analyse: nadelen:
- Traag + saai (repetitief)
- DC laag
- Precisie is afh. van ervaring
- Medische test duur + beperkt
Ontwikkeling:
1) Vaste volume verdunningssystemen (diluters)
2) Enkel- en dubbelkanaals auto-analysers continuous-flow techniek: glazen buis, monsters
gescheiden door luchtbellen met doorstroomcuvet.
3) Batch analysers: analyse simultaan op alle stalen
4) Random access (RA) analysers: verschillende testcombinaties
1
, Point-of-care testing (POCT):
Bedside testing = Near patient testing (NPT) stick testen
Stappen in de pré-analytische fase:
Aanvraag, staalafname, transport, centrifuge,…
Verdeelautomaten en tracksystemen:
Voor analyse: barcodes lezen, beoordeling staal, ontdoppen, controle aanvraag, aliquoteren,
sorteren en transport naar werkpost.
Na analyse: herdoppen en archiveren (diepvries)
Vb.: Modular pre-analytics (MPA), Roche
Tracksysteem: brengt stalen naar verschillende modules via rekjes of pucks
Vb.: a3600 Inpeco, Abbott
Mogelijke onderdelen:
BIM: bulk input module stalen in grote hoeveelheid laden
IOM: input output module stalen manueel laden via rekjes
TIM: tube identification module
CM: centrifuge module
DM: decapper module
AM: aliqout module
RM: recapper module
SRM: storage and retrieval module
Verschillende stappen in een automatische analyse:
Bereiding reagentia:
Traditionele vloeistofsystemen:
Voordelen: Nadelen:
Mogelijkheid om zelf testen te - Labwerktijd dagelijkse bereiding
ontwerpen - Regelmatige kalibratie
Economisch in gebruikt (concurrentie)
Containers met reagentia:
Voordelen: Nadelen:
Weinig werk, eenvoudig, - Soms variatie tussen loten
gebruiksvriendelijk - Regelmatige kalibratie
Droge reagenssystemen:
Teststrookjes, pilletjes of filmlaagtechnologie (microslides)
Voordelen: Nadelen:
Zeer stabiel - Duurder (geen concurrentie)
Lange bewaartijd - Zelf tests ontwerpen is moeilijk
Weinig variatie tussen loten - Voor nieuwe testen afh. van verkoper
Weinig stockeerruimte nodig
Mengen van monster en reagentia:
Pompsystemen: mechanisme om vloeistof te verplaatsen + controlesysteem op tijdsduur en volume.
Peristaltische pomp: grotere volumes
Vloeistof wordt door leidingen gestuwd (peristaltisch) door een roterende driehoekige kam.
Kan uitrekken en slijten op termijn, maar is goedkoop.
2
