Samenvatting microbiologie: belangrijkste bacteriële pathogenen

Inhoud
Gram-positieve bacteriën ........................................................................................................................ 2
1. Stafylokokken .................................................................................................................................. 2
Staphylococcus aureus .................................................................................................................... 2
Staphylococcus epidermidis ............................................................................................................ 5
2. Streptokokken ................................................................................................................................. 6
Streptococcus pneumoniae ............................................................................................................. 7
Streptococcus pyogenes.................................................................................................................. 8
3. Clostridiodes difficile ..................................................................................................................... 10
Clostridiodes difficile ..................................................................................................................... 10
Gram-negatieve bacteriën .................................................................................................................... 12
4. Haemophilus influenzae ................................................................................................................ 12
Haemophilus influenzae ................................................................................................................ 13
5. Neisseria meningitidis ................................................................................................................... 15
Neisseria meningitidis ................................................................................................................... 16
6. Escherichia coli (typevoorbeeld Enterobacterales) ....................................................................... 19
Escherichia coli .............................................................................................................................. 19
7. Pseudomonas aeruginosa ............................................................................................................. 21
Pseudomonas aeruginosa ............................................................................................................. 21
Mycobacteriën Mycobacterium tuberculosis ....................................................................................... 23
Genus Mycobacterium ...................................................................................................................... 24
Mycobacterium tuberculosis complex .............................................................................................. 25




1

,Les 3: belangrijkste bacteriële pathogenen
Opbouw van de les




Gram-positieve bacteriën
1. Stafylokokken




Staphylococcus aureus

1. ALGEMENE INFO EN BESCHRIJVING

• Kokken in trossen
• ‘Staphyle’ = druiventros
• Goudgele kolonies (aureus)




2

, 2. PATHOGEEN VERMOGEN

• Koloniseert 15-30% van de bevolking
• >> vooraan in Neus, Keelholte, Perineum, huid

• Infectie bij vermindering van weerstand
o Lokale infecties: >> wondinfecties
o Verspreiding via bloedbaan → systemische infectie

• Productie van virulentiefactoren
o Invasie en destructie van het weefsel
o Bescherming tegen complement en fagocytose

• Bron van infectie
o Pathogeen zowel in de gemeenschap (community-associated) als in het ziekenhuis
(nosocomiaal)
o Endogeen (infectie met ‘eigen’ dragerstam*) versus exogeen (infectie door
‘vreemde’ stam → bv. verworven via handen van zorgverlener)

*kiem die sws aanwezig is in commensale flora die op bepaald moment door bv. een wonde een infectie kan
veroorzaken

Niet te kennen
• Type infecties (o.a.):
o Huidinfecties (folliculitis, impetigo, abces, …)
o (Post-operatieve) wondinfecties
o Osteomyelitis (botinfectie)
o Pneumonie, typisch na influenza
o Endocarditis (hartonsteking)
o …

• Productie van toxines: veroorzaken specifieke ziektebeelden
o Panton-Valentine leukocidine (PVL): (recidiverende) necrotische huidinfecties
▪ Leukocidine= toxine dat leukocyten target
o Exfoliatines: rash + huidafschilfering (jonge kinderen, baby’s)
o Toxic Shock Syndroom toxine: ziektebeeld met shock (‘tamponziekte’)
▪ Vroegere tampons: milieu optimaal voor proliferatie van aureus die toxines ging vrijstellen
zodanig dat vrouwen in snelle septische shock terecht kwamen
o Enterotoxines: acute enteritis
▪ Enterotoxines worden vrijgesteld in maag-darm systeem waardoor braken en diarree




3