Bedrijfsfiscaliteit
Professor: Felix Desmyttere
Inhoudsopgave
Introductie..................................................................................................................................................... 3
Begrippen en principes.................................................................................................................................. 3
Belasting...............................................................................................................................................................3
Definitie............................................................................................................................................................4
Kenmerken.......................................................................................................................................................4
Soorten............................................................................................................................................................5
Functies............................................................................................................................................................6
Waarom zijn er überhaupt belastingen?.........................................................................................................6
Belastingstelsel.....................................................................................................................................................7
Het legaliteitsprincipe......................................................................................................................................7
Het eenjarigheidsbeginsel...............................................................................................................................8
Het gelijkheidsbeginsel....................................................................................................................................8
Het openbareordekarakter van de fiscale wet................................................................................................8
Het verbod op retroactiviteit...........................................................................................................................9
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.................................................................................................9
De invloed van het internationaal en Europees recht..........................................................................................9
De structuur van de fiscale wetgeving...............................................................................................................10
Interpretatie van belastingwetten.....................................................................................................................10
De algemene interpretatieregels...................................................................................................................10
De bijzondere/fiscale interpretatieregels......................................................................................................11
De bevoegdheidsverdeling.................................................................................................................................11
De inkomstenbelasting................................................................................................................................ 12
De personenbelasting.........................................................................................................................................13
Principes.........................................................................................................................................................13
Personeel toepassingsgebied........................................................................................................................14
De belastbare inkomsten...............................................................................................................................15
De onroerende inkomsten.............................................................................................................................15
Definitie.....................................................................................................................................................15
Soorten......................................................................................................................................................16
Het onroerend inkomen...........................................................................................................................16
Het kadastraal inkomen.......................................................................................................................16
Het reëel inkomen................................................................................................................................18
Gemengd gebruik......................................................................................................................................18
De fiscale behandeling..............................................................................................................................19
Buitenlands onroerend inkomen..............................................................................................................19
De onroerende voorheffing......................................................................................................................20
De roerende inkomsten.................................................................................................................................20
Definitie.....................................................................................................................................................20
Dividenden................................................................................................................................................21
Inkoop- en liquidatieboni.....................................................................................................................21
De geherkwalificeerde interest als dividend........................................................................................21
De fiscale behandeling.........................................................................................................................22
Interesten..................................................................................................................................................22
De verhuur van roerende goederen.........................................................................................................23
, De gemeubelde verhuur......................................................................................................................24
De auteursrechten....................................................................................................................................24
Achtergrond.........................................................................................................................................24
Definitie................................................................................................................................................25
De voorwaarden voor het regime........................................................................................................25
De fiscale behandeling.........................................................................................................................25
De roerende voorheffing......................................................................................................................26
De beroepsinkomsten....................................................................................................................................26
Definitie.....................................................................................................................................................26
Het scharnierartikel..................................................................................................................................27
De winsten................................................................................................................................................27
Definitie................................................................................................................................................27
De fiscale behandeling.........................................................................................................................28
De gespreide belastingheffing op meerwaarden.................................................................................28
De baten....................................................................................................................................................29
De winsten en baten van een vorige beroepswerkzaamheid..................................................................29
Definitie................................................................................................................................................29
Algemeen of normaal regime..............................................................................................................30
Optioneel regime.................................................................................................................................30
De bezoldigingen.......................................................................................................................................31
Werknemersbezoldigingen..................................................................................................................31
Bedrijfsleidersbezoldigingen................................................................................................................31
Voordelen van alle aard of voordelen in natura..................................................................................32
Vrijstellingen........................................................................................................................................32
De fiscale behandeling.........................................................................................................................33
Aftrekbare kosten................................................................................................................................33
De diverse inkomsten....................................................................................................................................35
De occasionele winsten of baten..............................................................................................................35
Voorwaarden voor uitzondering..........................................................................................................35
De fiscale behandeling.........................................................................................................................36
Platformeconomie/verenigingswerk........................................................................................................36
Meerwaarden op aandelen......................................................................................................................37
Meerwaarden op onroerende goederen..................................................................................................38
Ongebouwde onroerende goederen...................................................................................................38
Gebouwde onroerende goederen.......................................................................................................39
De berekening van de personenbelasting.....................................................................................................40
Draagkrachtbeginsel.................................................................................................................................40
Decumul....................................................................................................................................................40
Huwelijksquotiënt.....................................................................................................................................41
Toekenning aan de meewerkende partner..............................................................................................41
Aftrekbare bestedingen............................................................................................................................41
De belastingverminderingen.....................................................................................................................43
Giften....................................................................................................................................................43
Uitgaven voor kinderopvang................................................................................................................43
Afzonderlijke of progressieve tarieven.....................................................................................................44
De vennootschapsbelasting...............................................................................................................................44
Achtergrond...................................................................................................................................................44
Toepassingsvoorwaarden..............................................................................................................................44
Niet onderworpen aan vennootschapsbelasting..........................................................................................45
De belastbare grondslag................................................................................................................................46
Het DBI-regime..............................................................................................................................................47
De verliezen en het tarief..............................................................................................................................48
Internationaal fiscaal recht.......................................................................................................................... 48
Principes.............................................................................................................................................................49
, Personeel toepassingsgebied.............................................................................................................................50
Materieel toepassingsgebied.............................................................................................................................50
De heffingsbevoegdheid.....................................................................................................................................51
Grensoverschrijdende investeringen in vastgoed.........................................................................................51
Ondernemingswinsten..................................................................................................................................52
De vaste inrichting....................................................................................................................................53
Grensoverschrijdende tewerkstelling............................................................................................................54
Algemene regel.........................................................................................................................................54
Bijzondere regel........................................................................................................................................55
Grensoverschrijdende roerende beleggingen...............................................................................................56
De fiscale procedure.................................................................................................................................... 57
De aangifte.........................................................................................................................................................57
Principes.........................................................................................................................................................57
Inhoud............................................................................................................................................................58
Perioden.........................................................................................................................................................59
Sancties..........................................................................................................................................................59
Het onderzoek en de controle............................................................................................................................60
Onderzoeksbevoegdheden ten aanzien van belastingplichtigen..................................................................60
Onderzoeksbevoegdheden ten aanzien van derden.....................................................................................61
Onderzoekstermijnen....................................................................................................................................62
Bijzondere situaties.......................................................................................................................................62
De aanslag..........................................................................................................................................................63
De aanslagtermijnen......................................................................................................................................63
Het bezwaar.......................................................................................................................................................63
Bezwaarschrift...............................................................................................................................................63
Uitspraak van de adviseur-generaal..............................................................................................................64
Ambtshalve ontheffing..................................................................................................................................64
Examenvragen............................................................................................................................................. 64
Open vragen.......................................................................................................................................................64
Gesloten vragen.................................................................................................................................................65
Introductie
De examenstof is wat er in de lessen wordt gezegd en wat op de slides staat vermeld. Het
examen is een combinatie van open vragen en meerkeuzevragen. Bij de meerkeuzevragen
geldt een verhoogde cesuur. Getallen en coëfficiënten voor de berekening van belastingen
moeten niet gekend worden; deze worden gegeven op het examen. Let op: op het examen
wordt steeds het niet-geïndexeerd KI gegeven. Je moet dus zelf de indexatie uitvoeren.
Begrippen en principes
Belasting
, Definitie
Het begrip belasting: een belasting is een door de overheid eenzijdig opgelegde en verplichte
bijdrage op personen of feiten die een band hebben met het territorium waarover de
overheid gezag uitoefent en die bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren.
Het is niet zo dat de naam uitmaakt voor het feit of het om een belasting gaat. Een
taks/bijdrage kan dus evenzeer een belasting zijn.
Kenmerken
Er zijn een aantal kenmerken van belastingen:
- Een belasting wordt opgelegd door de overheid als (enige) drager van soevereiniteit. Een
bijdrage aan bedrijven is daarom geen belasting. Maar let op: niet alle bijdragen aan de
overheid zijn belastingen. De overheid heeft het recht of de soevereiniteit om als
staatsmacht een belasting op te leggen aan burgers. In principe kan elke overheid een
belasting opleggen aan burgers, ongeacht het niveau van de overheid (federaal of lokaal). De
overheid, namelijk de FOD Financiën (de fiscus), maakt zelf een uitvoerbare titel via
kohieren. Dit betekent dat de overheid het recht krijgt om een belasting te innen.
- Een belasting wordt eenzijdig en verplicht opgelegd. Je hebt geen mogelijkheid om je te
onttrekken aan het betalen van belasting op het moment dat je je op het toepassingsgebied
van de belasting bevindt. Belastingen zijn van openbare orde: er kan niet van worden
afgeweken. Belastingen worden verplicht vanuit een economisch probleem. Als iedereen de
keuze wordt gelaten al of niet bij te dragen, dan is het in het voordeel van een individu om
geen belasting te betalen. Het wel betalen van belasting door enkelen leidt tot meelifters of
profiteurs die niet meebetalen. Maar het betalen van belasting heeft wel positieve
voordelen (gezondheidszorg, onderwijs en infrastructuur) die iedereen ten goede komen.
Het is daarom wenselijk om wel belastingen te hebben. Om dit probleem van collectieve
actie op te lossen is collectieve dwang nodig. De overheid dwingt de burgers belasting te
betalen. Zonder dwang zou geen systeem van belastingen tot stand komen. Daarom heeft de
overheid de mogelijkheid om dwang uit te oefenen en sancties uit te voeren.
- Een belasting heeft territorialiteit. Belastingen vertonen een nexus, een band/verbinding
met het grondgebied. Als burger van België ben je verbonden aan het Belgische grondgebied
en dus legt de Belgische soevereiniteit belastingen aan Belgische burgers op. Dit kenmerk
van territorialiteit is eigenlijk een gevolg van soevereiniteit.
- Een belasting dient een bepaald algemeen nut. Vuilnisophaling, infrastructuur en onderwijs
worden bijvoorbeeld gefinancierd met belastingen. De overheid gebruikt belastingen dus om
diensten van openbaar nut te financieren. De overheid heeft hierin politiek discretionaire
bevoegdheid: ze mag naar eigen inzicht, vrijheid en goeddunken de belasting aanwenden of
inzetten. Verder is het zo dat er geen sprake is van een aanwijsbare en individuele (directe)
tegenprestatie van de overheid tegenover de belastingplichtige. De overheid geeft niet
direct iets terug aan de burgers die belasting betalen.
Er zijn bepaalde soorten betalingen die geen belasting vormen. Denk aan een retributie,
zoals de parkeerretributie. Daarbij krijg je het recht om tegen betaling voor een bepaalde
termijn een bepaalde oppervlakte grond te gebruiken voor de plaatsing van een auto. Dit is
geen belasting om twee redenen. Ten eerste krijg je voor een specifieke betaling een
specifieke tegenprestatie van de overheid. Bij een belasting hoort per definitie geen directe
Professor: Felix Desmyttere
Inhoudsopgave
Introductie..................................................................................................................................................... 3
Begrippen en principes.................................................................................................................................. 3
Belasting...............................................................................................................................................................3
Definitie............................................................................................................................................................4
Kenmerken.......................................................................................................................................................4
Soorten............................................................................................................................................................5
Functies............................................................................................................................................................6
Waarom zijn er überhaupt belastingen?.........................................................................................................6
Belastingstelsel.....................................................................................................................................................7
Het legaliteitsprincipe......................................................................................................................................7
Het eenjarigheidsbeginsel...............................................................................................................................8
Het gelijkheidsbeginsel....................................................................................................................................8
Het openbareordekarakter van de fiscale wet................................................................................................8
Het verbod op retroactiviteit...........................................................................................................................9
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.................................................................................................9
De invloed van het internationaal en Europees recht..........................................................................................9
De structuur van de fiscale wetgeving...............................................................................................................10
Interpretatie van belastingwetten.....................................................................................................................10
De algemene interpretatieregels...................................................................................................................10
De bijzondere/fiscale interpretatieregels......................................................................................................11
De bevoegdheidsverdeling.................................................................................................................................11
De inkomstenbelasting................................................................................................................................ 12
De personenbelasting.........................................................................................................................................13
Principes.........................................................................................................................................................13
Personeel toepassingsgebied........................................................................................................................14
De belastbare inkomsten...............................................................................................................................15
De onroerende inkomsten.............................................................................................................................15
Definitie.....................................................................................................................................................15
Soorten......................................................................................................................................................16
Het onroerend inkomen...........................................................................................................................16
Het kadastraal inkomen.......................................................................................................................16
Het reëel inkomen................................................................................................................................18
Gemengd gebruik......................................................................................................................................18
De fiscale behandeling..............................................................................................................................19
Buitenlands onroerend inkomen..............................................................................................................19
De onroerende voorheffing......................................................................................................................20
De roerende inkomsten.................................................................................................................................20
Definitie.....................................................................................................................................................20
Dividenden................................................................................................................................................21
Inkoop- en liquidatieboni.....................................................................................................................21
De geherkwalificeerde interest als dividend........................................................................................21
De fiscale behandeling.........................................................................................................................22
Interesten..................................................................................................................................................22
De verhuur van roerende goederen.........................................................................................................23
, De gemeubelde verhuur......................................................................................................................24
De auteursrechten....................................................................................................................................24
Achtergrond.........................................................................................................................................24
Definitie................................................................................................................................................25
De voorwaarden voor het regime........................................................................................................25
De fiscale behandeling.........................................................................................................................25
De roerende voorheffing......................................................................................................................26
De beroepsinkomsten....................................................................................................................................26
Definitie.....................................................................................................................................................26
Het scharnierartikel..................................................................................................................................27
De winsten................................................................................................................................................27
Definitie................................................................................................................................................27
De fiscale behandeling.........................................................................................................................28
De gespreide belastingheffing op meerwaarden.................................................................................28
De baten....................................................................................................................................................29
De winsten en baten van een vorige beroepswerkzaamheid..................................................................29
Definitie................................................................................................................................................29
Algemeen of normaal regime..............................................................................................................30
Optioneel regime.................................................................................................................................30
De bezoldigingen.......................................................................................................................................31
Werknemersbezoldigingen..................................................................................................................31
Bedrijfsleidersbezoldigingen................................................................................................................31
Voordelen van alle aard of voordelen in natura..................................................................................32
Vrijstellingen........................................................................................................................................32
De fiscale behandeling.........................................................................................................................33
Aftrekbare kosten................................................................................................................................33
De diverse inkomsten....................................................................................................................................35
De occasionele winsten of baten..............................................................................................................35
Voorwaarden voor uitzondering..........................................................................................................35
De fiscale behandeling.........................................................................................................................36
Platformeconomie/verenigingswerk........................................................................................................36
Meerwaarden op aandelen......................................................................................................................37
Meerwaarden op onroerende goederen..................................................................................................38
Ongebouwde onroerende goederen...................................................................................................38
Gebouwde onroerende goederen.......................................................................................................39
De berekening van de personenbelasting.....................................................................................................40
Draagkrachtbeginsel.................................................................................................................................40
Decumul....................................................................................................................................................40
Huwelijksquotiënt.....................................................................................................................................41
Toekenning aan de meewerkende partner..............................................................................................41
Aftrekbare bestedingen............................................................................................................................41
De belastingverminderingen.....................................................................................................................43
Giften....................................................................................................................................................43
Uitgaven voor kinderopvang................................................................................................................43
Afzonderlijke of progressieve tarieven.....................................................................................................44
De vennootschapsbelasting...............................................................................................................................44
Achtergrond...................................................................................................................................................44
Toepassingsvoorwaarden..............................................................................................................................44
Niet onderworpen aan vennootschapsbelasting..........................................................................................45
De belastbare grondslag................................................................................................................................46
Het DBI-regime..............................................................................................................................................47
De verliezen en het tarief..............................................................................................................................48
Internationaal fiscaal recht.......................................................................................................................... 48
Principes.............................................................................................................................................................49
, Personeel toepassingsgebied.............................................................................................................................50
Materieel toepassingsgebied.............................................................................................................................50
De heffingsbevoegdheid.....................................................................................................................................51
Grensoverschrijdende investeringen in vastgoed.........................................................................................51
Ondernemingswinsten..................................................................................................................................52
De vaste inrichting....................................................................................................................................53
Grensoverschrijdende tewerkstelling............................................................................................................54
Algemene regel.........................................................................................................................................54
Bijzondere regel........................................................................................................................................55
Grensoverschrijdende roerende beleggingen...............................................................................................56
De fiscale procedure.................................................................................................................................... 57
De aangifte.........................................................................................................................................................57
Principes.........................................................................................................................................................57
Inhoud............................................................................................................................................................58
Perioden.........................................................................................................................................................59
Sancties..........................................................................................................................................................59
Het onderzoek en de controle............................................................................................................................60
Onderzoeksbevoegdheden ten aanzien van belastingplichtigen..................................................................60
Onderzoeksbevoegdheden ten aanzien van derden.....................................................................................61
Onderzoekstermijnen....................................................................................................................................62
Bijzondere situaties.......................................................................................................................................62
De aanslag..........................................................................................................................................................63
De aanslagtermijnen......................................................................................................................................63
Het bezwaar.......................................................................................................................................................63
Bezwaarschrift...............................................................................................................................................63
Uitspraak van de adviseur-generaal..............................................................................................................64
Ambtshalve ontheffing..................................................................................................................................64
Examenvragen............................................................................................................................................. 64
Open vragen.......................................................................................................................................................64
Gesloten vragen.................................................................................................................................................65
Introductie
De examenstof is wat er in de lessen wordt gezegd en wat op de slides staat vermeld. Het
examen is een combinatie van open vragen en meerkeuzevragen. Bij de meerkeuzevragen
geldt een verhoogde cesuur. Getallen en coëfficiënten voor de berekening van belastingen
moeten niet gekend worden; deze worden gegeven op het examen. Let op: op het examen
wordt steeds het niet-geïndexeerd KI gegeven. Je moet dus zelf de indexatie uitvoeren.
Begrippen en principes
Belasting
, Definitie
Het begrip belasting: een belasting is een door de overheid eenzijdig opgelegde en verplichte
bijdrage op personen of feiten die een band hebben met het territorium waarover de
overheid gezag uitoefent en die bestemd is om diensten van algemeen nut te financieren.
Het is niet zo dat de naam uitmaakt voor het feit of het om een belasting gaat. Een
taks/bijdrage kan dus evenzeer een belasting zijn.
Kenmerken
Er zijn een aantal kenmerken van belastingen:
- Een belasting wordt opgelegd door de overheid als (enige) drager van soevereiniteit. Een
bijdrage aan bedrijven is daarom geen belasting. Maar let op: niet alle bijdragen aan de
overheid zijn belastingen. De overheid heeft het recht of de soevereiniteit om als
staatsmacht een belasting op te leggen aan burgers. In principe kan elke overheid een
belasting opleggen aan burgers, ongeacht het niveau van de overheid (federaal of lokaal). De
overheid, namelijk de FOD Financiën (de fiscus), maakt zelf een uitvoerbare titel via
kohieren. Dit betekent dat de overheid het recht krijgt om een belasting te innen.
- Een belasting wordt eenzijdig en verplicht opgelegd. Je hebt geen mogelijkheid om je te
onttrekken aan het betalen van belasting op het moment dat je je op het toepassingsgebied
van de belasting bevindt. Belastingen zijn van openbare orde: er kan niet van worden
afgeweken. Belastingen worden verplicht vanuit een economisch probleem. Als iedereen de
keuze wordt gelaten al of niet bij te dragen, dan is het in het voordeel van een individu om
geen belasting te betalen. Het wel betalen van belasting door enkelen leidt tot meelifters of
profiteurs die niet meebetalen. Maar het betalen van belasting heeft wel positieve
voordelen (gezondheidszorg, onderwijs en infrastructuur) die iedereen ten goede komen.
Het is daarom wenselijk om wel belastingen te hebben. Om dit probleem van collectieve
actie op te lossen is collectieve dwang nodig. De overheid dwingt de burgers belasting te
betalen. Zonder dwang zou geen systeem van belastingen tot stand komen. Daarom heeft de
overheid de mogelijkheid om dwang uit te oefenen en sancties uit te voeren.
- Een belasting heeft territorialiteit. Belastingen vertonen een nexus, een band/verbinding
met het grondgebied. Als burger van België ben je verbonden aan het Belgische grondgebied
en dus legt de Belgische soevereiniteit belastingen aan Belgische burgers op. Dit kenmerk
van territorialiteit is eigenlijk een gevolg van soevereiniteit.
- Een belasting dient een bepaald algemeen nut. Vuilnisophaling, infrastructuur en onderwijs
worden bijvoorbeeld gefinancierd met belastingen. De overheid gebruikt belastingen dus om
diensten van openbaar nut te financieren. De overheid heeft hierin politiek discretionaire
bevoegdheid: ze mag naar eigen inzicht, vrijheid en goeddunken de belasting aanwenden of
inzetten. Verder is het zo dat er geen sprake is van een aanwijsbare en individuele (directe)
tegenprestatie van de overheid tegenover de belastingplichtige. De overheid geeft niet
direct iets terug aan de burgers die belasting betalen.
Er zijn bepaalde soorten betalingen die geen belasting vormen. Denk aan een retributie,
zoals de parkeerretributie. Daarbij krijg je het recht om tegen betaling voor een bepaalde
termijn een bepaalde oppervlakte grond te gebruiken voor de plaatsing van een auto. Dit is
geen belasting om twee redenen. Ten eerste krijg je voor een specifieke betaling een
specifieke tegenprestatie van de overheid. Bij een belasting hoort per definitie geen directe
