Examen: gerontologie:
HCO 1: gerontologie:
Lesdoelen:
Ken je de belangrijkste demografische veranderingen in onze
maatschappij;
Kan je de begrippen ontgroening, (absolute en relatieve)
vergrijzing, verzilvering, grijze druk,
levensverwachting en ouderenafhankelijkheidsgraad duiden;
Kan je de oorzaken van de vergrijzing toelichten;
Kan je de verschillende stigmatiserende frames in berichtgeving
en media herkennen;
(Her)ken je (professioneel) ageism en kan je (professioneel)
ageism illustreren met voorbeelden;
Weet je hoe je kan ingaan tegen (professioneel) ageism;
Hanteer je bewust een correcte taal wanneer je spreekt over
en met ouderen;
Ken je de verschillende vormen van leeftijd, kan je deze
uitleggen en illustreren met voorbeelden.
Demografische veranderingen:
Toename levensverwachting door:
1. Ontgroening
2. Vergrijzing
Ontgroening = aandeel van de jeugdige bevolking in de totale
bevolking die afneemt
= 0-19 jaar / totale bevolking
Vergrijzing = aandeel van de oudere bevolking in de totale bevolking
die toeneemt
= 65 -… / totale bevolking
Levensverwachting:
In 2023 was de gemiddelde levensverwachting in België 82,3 jaar:
Vrouwen: 84,3 jaar
Mannen: 80,2 jaar
Door COVID-19 is de levensverwachting sinds 2020 met 0,9 jaar gedaald.
Normaal stijgt deze elk jaar met ongeveer 2,5 maanden.
,Redenen waarom vrouwen ouder worden?
1. Geslachtschromosomen:
Vrouwen: XX
Mannen: XY
2 dezelfde chromosomen (XX): bieden een beschermende factor,
als er een probleem is met 1 X-chromosoom, kan de andere
compenseren
2. Levenstijl:
Mannen nemen vaker risico’s (drank, drugs…)
Mannen kiezen vaker voor gevaarlijke vrijetijsbesteding en
risicovolle beroepen
3. Hormonen:
Oestrogeen: bij vrouwen hebben een beschermende werking op
celniveau
Mensen met een lagere economische status minder hoge
levensverwachting
België zit in het EU- 14
gemiddelde voor
levensverwachting
België: gemiddeld:
82,3 jaar
Spanje: hoogste
levensverwachting
Griekenland: Laagste
levensverwachting
Beïnvloedbare factoren levensverwachting:
Eet- en leefgewoonten
o (alcohol, roken… zorger ervoor dat levenverwachting gaat
dalen)
Sociaal economische status (SES)
o Mensen met een hoger inkomen gaan langer leven
Werkgelegenheid, inkomen
Opleidingsniveau
Onderwijs, economisch welzijn
Woonplaats
Optimisme, sociale verbinding, betekenisvolle activiteiten
o Mensen die optimistisch zijn ouder worden
o Mate waarin iemand warme relaties heeft ouder worden
, o Mensen die vrijwillers werk doen ouder worden
Vlaams gewest:
Vroeger: piramide
Nu: 2 omgekeerde driehoeken
Leeftijdsverdeling:
O- 17 jarige: afgenomen
18 – 66 jarige: afgemomen
67-… jarige: toegenomen
Conclusie: 1/ 5 is 67 plusser in
Vlaanderen
Conclusie: in 1 op 3 gemeente is
meer dan 20% van de bevolking 67
+
Kust- gemeente: groot aandeel
ouderen
Reden? Mensen na hun pensioen
verhuizen naar de kust, om hun
pensioen door te brengen
Brussel wit: er is geen data van
, Grijze druk of
ouderenafhankelijksheidsgraad
Grijze druk = ouderenafhankelijkheidsgraad:
aantal 65+ (mensen die gepensioneerd zijn) tegenover aantal
personen tussen 20 en 65 (mensen die werken)
als de gepensioneerde groep steeds meer groeit en de mensen die
werken steeds meer afneemt GROOT PROBLEEM
Vergrijzing en verzilvering:
• De vergrijzing van de bevolking gaat over het aandeel ouderen
(65 jaar en ouder) in de bevolking dat jaar na jaar toeneemt.
• De verzilvering van de bevolking of de dubbele vergrijzing
duidt op het toenemende aandeel oudste ouderen (80 jaar en
ouder) binnen het segment van de oudere bevolking (65 jaar en
ouder)
Absolute en relatieve vergrijzing:
Absolute vergrijzing = toename aantal ouderen (n) in getallen
Relatieve vergrijzing= toename aandeel ouderen in de
bevolkingsopbouw % in percentages
Oorzaken van de vergrijzing:
• Toename van de levensverwachting
• Betere en meer toehankelijke gezondheidszorg
• Betere leefomstandigheden
• Voeding, hygiene, woonomstandigheden
• Minder sterfte bij kinderen en jongvolwassenen
HCO 1: gerontologie:
Lesdoelen:
Ken je de belangrijkste demografische veranderingen in onze
maatschappij;
Kan je de begrippen ontgroening, (absolute en relatieve)
vergrijzing, verzilvering, grijze druk,
levensverwachting en ouderenafhankelijkheidsgraad duiden;
Kan je de oorzaken van de vergrijzing toelichten;
Kan je de verschillende stigmatiserende frames in berichtgeving
en media herkennen;
(Her)ken je (professioneel) ageism en kan je (professioneel)
ageism illustreren met voorbeelden;
Weet je hoe je kan ingaan tegen (professioneel) ageism;
Hanteer je bewust een correcte taal wanneer je spreekt over
en met ouderen;
Ken je de verschillende vormen van leeftijd, kan je deze
uitleggen en illustreren met voorbeelden.
Demografische veranderingen:
Toename levensverwachting door:
1. Ontgroening
2. Vergrijzing
Ontgroening = aandeel van de jeugdige bevolking in de totale
bevolking die afneemt
= 0-19 jaar / totale bevolking
Vergrijzing = aandeel van de oudere bevolking in de totale bevolking
die toeneemt
= 65 -… / totale bevolking
Levensverwachting:
In 2023 was de gemiddelde levensverwachting in België 82,3 jaar:
Vrouwen: 84,3 jaar
Mannen: 80,2 jaar
Door COVID-19 is de levensverwachting sinds 2020 met 0,9 jaar gedaald.
Normaal stijgt deze elk jaar met ongeveer 2,5 maanden.
,Redenen waarom vrouwen ouder worden?
1. Geslachtschromosomen:
Vrouwen: XX
Mannen: XY
2 dezelfde chromosomen (XX): bieden een beschermende factor,
als er een probleem is met 1 X-chromosoom, kan de andere
compenseren
2. Levenstijl:
Mannen nemen vaker risico’s (drank, drugs…)
Mannen kiezen vaker voor gevaarlijke vrijetijsbesteding en
risicovolle beroepen
3. Hormonen:
Oestrogeen: bij vrouwen hebben een beschermende werking op
celniveau
Mensen met een lagere economische status minder hoge
levensverwachting
België zit in het EU- 14
gemiddelde voor
levensverwachting
België: gemiddeld:
82,3 jaar
Spanje: hoogste
levensverwachting
Griekenland: Laagste
levensverwachting
Beïnvloedbare factoren levensverwachting:
Eet- en leefgewoonten
o (alcohol, roken… zorger ervoor dat levenverwachting gaat
dalen)
Sociaal economische status (SES)
o Mensen met een hoger inkomen gaan langer leven
Werkgelegenheid, inkomen
Opleidingsniveau
Onderwijs, economisch welzijn
Woonplaats
Optimisme, sociale verbinding, betekenisvolle activiteiten
o Mensen die optimistisch zijn ouder worden
o Mate waarin iemand warme relaties heeft ouder worden
, o Mensen die vrijwillers werk doen ouder worden
Vlaams gewest:
Vroeger: piramide
Nu: 2 omgekeerde driehoeken
Leeftijdsverdeling:
O- 17 jarige: afgenomen
18 – 66 jarige: afgemomen
67-… jarige: toegenomen
Conclusie: 1/ 5 is 67 plusser in
Vlaanderen
Conclusie: in 1 op 3 gemeente is
meer dan 20% van de bevolking 67
+
Kust- gemeente: groot aandeel
ouderen
Reden? Mensen na hun pensioen
verhuizen naar de kust, om hun
pensioen door te brengen
Brussel wit: er is geen data van
, Grijze druk of
ouderenafhankelijksheidsgraad
Grijze druk = ouderenafhankelijkheidsgraad:
aantal 65+ (mensen die gepensioneerd zijn) tegenover aantal
personen tussen 20 en 65 (mensen die werken)
als de gepensioneerde groep steeds meer groeit en de mensen die
werken steeds meer afneemt GROOT PROBLEEM
Vergrijzing en verzilvering:
• De vergrijzing van de bevolking gaat over het aandeel ouderen
(65 jaar en ouder) in de bevolking dat jaar na jaar toeneemt.
• De verzilvering van de bevolking of de dubbele vergrijzing
duidt op het toenemende aandeel oudste ouderen (80 jaar en
ouder) binnen het segment van de oudere bevolking (65 jaar en
ouder)
Absolute en relatieve vergrijzing:
Absolute vergrijzing = toename aantal ouderen (n) in getallen
Relatieve vergrijzing= toename aandeel ouderen in de
bevolkingsopbouw % in percentages
Oorzaken van de vergrijzing:
• Toename van de levensverwachting
• Betere en meer toehankelijke gezondheidszorg
• Betere leefomstandigheden
• Voeding, hygiene, woonomstandigheden
• Minder sterfte bij kinderen en jongvolwassenen
