1. Strafrecht
WAT IS STRAFRECHT?
● Publiek recht
● Bevat regels die bepalen:
○ Welke gedragingen misdrijven uitmaken (materieel strafrecht)
○ Welke straffen opgelegd kunnen worden (materieel strafrecht)
○ Welke organen hiervoor bevoegd zijn en op welke manier dat dient te gebeuren
(formeel strafrecht (Omschrijft de wijze waarop de overheid het strafrecht dient toe te
passen. De rechten van verdachten worden beschermd in plaats van die van de
overheid. Niet zomaar mensen opsluiten want humanitaire rechten. Als wel
opsluiten, deze specifieke procedure volgen. Procedure niet gevolgd =
bewijsmateriaal kan niet gebruikt worden.) (=strafprocesrecht))
● Fundamentele rechtsbeginselen en rechtsprincipes:
○ 1. LEGALITEITSBEGINSEL
■ Men kan maar strafrechtelijk bestraft worden als de FEITEN die men
gepleegd heeft, omschreven staan in het wetboek als een misdrijf en ook de
STRAF erin staat.
○ 2. VERMOEDEN VAN ONSCHULD
■ Vrijspraak in geval van gerede twijfel.
○ 3. ACTIEVE ROL STRAFRECHTER
■ Bewijzen à charge (ten laste), maar ook à décharge (ten voordele): Zoeken
naar de objectieve waarheid.
○ 4. MOTIVERINGSPLICHT RECHTER
■ Kwalificeert (=interpreteert) of een rechtsfeit wel of niet past binnen de
wettelijke omschrijving van een misdrijf.
○ 5. NIET RETROACTIEF
■ Geen enkele gedraging mag met terugwerkende kracht strafbaar worden
gesteld.
SITUERING:
,GESCHIEDENIS:
1867 2025
Bestraft eigendomsdelicten veel zwaarder Strengere bestraffing misdrijven tegen
dan fysieke delicten personen
3 categorieën misdrijven 8 categorieën van misdrijven
Gevangenis is de standaard straf Categorie 1 en 2 voorkeur voor
(her)opvoedende straffen, van categorie 3 tot
en met 8 wel gevangenisstraf
Verzwaarde straffen voor:
IFG
Partnergeweld in bijzijn MJ
Seksuele misdrijven
Misdrijven tegen
hulpverleners/leraren/buschauff
eurs/...
Aanzetten tot zelfdoding
Voor zeer zware feiten is levenslange
, opvolging mogelijk (via TBS)
Nieuwe categorie misdaden: Ecocide
BEVOEGDHEDEN:
● Federaal:
○ Minister Paul van Tigchelt
● Vlaams:
○ Minister Zuhal Demir (uitvoering straffen: justitiehuizen en ET)
MISDRIJVEN (=Een MENSELIJK GEDRAG waarbij een GEBOD OF VERBOD
NIET IS GEVOLGD en een STRAF wordt voorzien.):
● INDELING:
○ OVERTREDING (politiestraf):
■ 1D tot 7D gevangenis // tot 25 euro
■ Politierechtbank
○ WANBEDRIJF (correctioneel):
■ 8D tot 5J gevangenis // 26 euro en meer
■ Correctionele rechtbank
■ Recht op hoger beroep (max. 30D); Zo niet: Vonnis in kracht van gewijsde
(niet meer te wijzigen) (tenzij familiale situatie wijzigt)
○ MISDAAD (crimineel):
■ <5J gevangenis // 26 euro en meer
■ Hof van Assisen
■ Eventueel hoger beroep en voorziening in Hof van Cassatie (enkel bij
procedurefouten)
● BESTANDDELEN:
○ MATERIEEL:
■ WAARNEEMBAAR GEDRAG (Iets doen wat niet mag of wat verplicht is, niet
doen.
■ EN
■ WEDERRECHTELIJK GEDRAG (Gaat tegen het recht in)
○ MOREEL:
■ OPZET (De dader heeft het expres gedaan)
■ OF
■ ONACHTZAAMHEID (Geen voorzichtig of redelijk persoon)
WAT IS STRAFRECHT?
● Publiek recht
● Bevat regels die bepalen:
○ Welke gedragingen misdrijven uitmaken (materieel strafrecht)
○ Welke straffen opgelegd kunnen worden (materieel strafrecht)
○ Welke organen hiervoor bevoegd zijn en op welke manier dat dient te gebeuren
(formeel strafrecht (Omschrijft de wijze waarop de overheid het strafrecht dient toe te
passen. De rechten van verdachten worden beschermd in plaats van die van de
overheid. Niet zomaar mensen opsluiten want humanitaire rechten. Als wel
opsluiten, deze specifieke procedure volgen. Procedure niet gevolgd =
bewijsmateriaal kan niet gebruikt worden.) (=strafprocesrecht))
● Fundamentele rechtsbeginselen en rechtsprincipes:
○ 1. LEGALITEITSBEGINSEL
■ Men kan maar strafrechtelijk bestraft worden als de FEITEN die men
gepleegd heeft, omschreven staan in het wetboek als een misdrijf en ook de
STRAF erin staat.
○ 2. VERMOEDEN VAN ONSCHULD
■ Vrijspraak in geval van gerede twijfel.
○ 3. ACTIEVE ROL STRAFRECHTER
■ Bewijzen à charge (ten laste), maar ook à décharge (ten voordele): Zoeken
naar de objectieve waarheid.
○ 4. MOTIVERINGSPLICHT RECHTER
■ Kwalificeert (=interpreteert) of een rechtsfeit wel of niet past binnen de
wettelijke omschrijving van een misdrijf.
○ 5. NIET RETROACTIEF
■ Geen enkele gedraging mag met terugwerkende kracht strafbaar worden
gesteld.
SITUERING:
,GESCHIEDENIS:
1867 2025
Bestraft eigendomsdelicten veel zwaarder Strengere bestraffing misdrijven tegen
dan fysieke delicten personen
3 categorieën misdrijven 8 categorieën van misdrijven
Gevangenis is de standaard straf Categorie 1 en 2 voorkeur voor
(her)opvoedende straffen, van categorie 3 tot
en met 8 wel gevangenisstraf
Verzwaarde straffen voor:
IFG
Partnergeweld in bijzijn MJ
Seksuele misdrijven
Misdrijven tegen
hulpverleners/leraren/buschauff
eurs/...
Aanzetten tot zelfdoding
Voor zeer zware feiten is levenslange
, opvolging mogelijk (via TBS)
Nieuwe categorie misdaden: Ecocide
BEVOEGDHEDEN:
● Federaal:
○ Minister Paul van Tigchelt
● Vlaams:
○ Minister Zuhal Demir (uitvoering straffen: justitiehuizen en ET)
MISDRIJVEN (=Een MENSELIJK GEDRAG waarbij een GEBOD OF VERBOD
NIET IS GEVOLGD en een STRAF wordt voorzien.):
● INDELING:
○ OVERTREDING (politiestraf):
■ 1D tot 7D gevangenis // tot 25 euro
■ Politierechtbank
○ WANBEDRIJF (correctioneel):
■ 8D tot 5J gevangenis // 26 euro en meer
■ Correctionele rechtbank
■ Recht op hoger beroep (max. 30D); Zo niet: Vonnis in kracht van gewijsde
(niet meer te wijzigen) (tenzij familiale situatie wijzigt)
○ MISDAAD (crimineel):
■ <5J gevangenis // 26 euro en meer
■ Hof van Assisen
■ Eventueel hoger beroep en voorziening in Hof van Cassatie (enkel bij
procedurefouten)
● BESTANDDELEN:
○ MATERIEEL:
■ WAARNEEMBAAR GEDRAG (Iets doen wat niet mag of wat verplicht is, niet
doen.
■ EN
■ WEDERRECHTELIJK GEDRAG (Gaat tegen het recht in)
○ MOREEL:
■ OPZET (De dader heeft het expres gedaan)
■ OF
■ ONACHTZAAMHEID (Geen voorzichtig of redelijk persoon)
