THORAXHEELKUNDE – PROF DE LEYN
INLEIDING
- 1 multidisciplinaire les longcarcinoom à TE KENNEN
- 4 grote klinieken
o Thoraxwand à deze is TE KENNEN, de rest is illustratief
o Longtransplantatie
o Pleurale pathologie
o Bronchuscarcinoom
- examen: meerkeuzevragen met giscorrectie
o 60-tal vragen verdeeld over 23 casussen (dus 2-3 vragen per casussen)
o 3 uur tijd (is ruim voldoende)
o Er zijn geen echte strikvragen, als je ergens aan denkt is het wss dat wel!
o Je krijgt korte anamnese, je krijgt info van de VG: dit kan wel of niet relevant zijn. Dan krijg je
RX bevindingen, indien moeilijk krijg je ook het verslag vd radioloog à dan enkele vragen
over de casussen
o Hoog slaagpercentage als je goed studeert J
o Je moet geen microscopische beelden kunnen herkennen, kan wel zijn dat CT enzo aan bod
komen in de casus
o Van de les over urgentie: meestal 1 vraag
- Tips
o Als er staat in VG: pt heeft gerookt à denk aan longtumor
o Als er staat: nooit gerookt à antw zal niet longtumor zijn (maar in de praktijk kan dit wel)
o Als je een RX foto krijgt bv van COPD, zal steeds heel duidelijk zijn
o Er kan een vraag zijn of het een perifere/centrale longtumor is
§ Als je het ziet met bronchoscoop + centrale symptomen (bv hemotoe, plots
opkomende dyspnee) à centrale tumor
§ Als je het NIET ziet met bronchoscoop + nooit symptomen zoals hemoptoe en
kortademigheid (kortademigheid kan wel door onderliggend COPD) à perifere
tumor
o Longfunctie !!
§ ESW en DLCO moeten postoperatief > 35% zijn à bepalen hoeveel long je kan
weghalen
o Pathologische stadiëring kan verschillend zijn van de klinische
1
,HOOFDSTUK 4: NEOPLASIEËN VAN LONG EN MEDIASTINUM
LONGTUMOREN
BEGRENZING VAN TUMOR
- Scherp begrensd
o Kan longmetastase zijn à duwt longweefsel weg
o Kan goedaardig longletsel zijn (vb. hamartoom)
o Kan carcinoid tumor zijn
- Onscherp begrensd = ontstaat in de long en groeit in het longweefsel in
o Een primaire longtumor is NOOIT scherp begrensd, is altijd onscherp begrensd !!! (EX.!)
PRIMAIRE LONGTUMOR / PERIFERE LONGTUMOR
- NOOIT scherp begrensd, altijd onscherp begrensd
- Presentatie als perifeer letsel: perifeer letsel is klein en geeft GEEN symptomenà
!!! Deze mensen zijn niet kort van adem, geen bloedfluimen (EX.!)
- 1/3 komt op spoed met klachten van metastase in hersenen of wervels, dan wordt
pas het primaire letsel in de longen gevonden àDus metastasen zijn vaak het
eerste symptoom !! (EX.!)
o Late diagnose dus slechte prognose
CENTRAAL LETSEL
Typische symptomen à zijn allemaal ALARMSYMPTOMEN
- Bloedfluimen = hemoptoe à CT laten doen dan want op RX thorax zie je het letsel id luchtweg soms
niet
o meestal beperkte hemoptoe
o massief hemoptoe à wijst op andere oorzaak (TBC of pulmonale hypertensie)
- Retro-obstructieve pneumonie: door zwelling is de bovenkwab plots dicht, de secreties kunnen niet
meer aflopen à pneumonie aan de kant van het letsel: hoge koorts, pt voelt zich ziek, bronchiaal
ademgeruis
o R/ 10d amoxyclavulaanzuur à geneest perfect
o 6w nadien terug een longontsteking, nu 3w AB nemen à pt is terug beter
o 6w nadien terug longontseking. Bij zo’n recidiverende longontsteking en steeds op dezelfde
plaatsen moet je denken aan een longtumor!!!!
- Verandering van het hoestpatroon: mensen die roken hoesten vaak, maar vaak is het de partner die
zegt dat de hoest verandert is. Bv er kan een brokje opgehoest worden, dit is de tumor
- Plotse toename van dyspnee: heel kort van adem op een paar dagen.
o tumor die een kwab afsluit of de luchtwegen afsluit kan wel dyspneu veroorzaken
o Stel: een tumor die de luchtwegen afsluit à pt geraakt de trap niet op
o door V/Q-mismatch: er gaat nog wel bloed naar de long, maar geen ventilatie meer want de
tumor sluit de luchtweg af.
o Als die long met de tumor wordt weggenomen, dan gaat daar ook geen bloed meer naartoe
gaan, dus dan kan al het bloed weer naar de long die ook goed geventileerd wordt à dan
kanpt terug zonder problemen de trap op
2
, - Thoraxpijn
o Vb. pancoasttumor = perifere tumor in de apicale longtop en groeit in de wand à
schouderpijn, soms uitstralend naar de arm
ROKEN
20j geleden kon je zeggen dat iemand die nooit gerookt heeft, ontwikkeld geen longtumor. Dit is nu anders:
25% van de mensen die een longtumor krijgen hebben nooit gerookt.
Maar op examen: als er staat niet gerookt verwijst het eerder NIET naar een longtumor
Kleincellig longcarcinoom: altijd gerelateerd aan veel roken
CASUS 1
- Bij een 49-jarige patiënt wordt naar aanleiding van een liesbreuk operatie een Rx thorax genomen à
toont een nodulair letsel in de linker onderkwab.
- Een CT thorax bevestigt dat het letsel onscherp begrensd is, diameter 2 cm.
- Patiënt maakt de laatste winters herhaaldelijk perioden door van bronchitis met opgeven
van vuile sputae. Verder is hij klachtenvrij. Hij rookte 1 pakje sigaretten/dag sinds zijn 12
jaar. Hij is recent gestopt met roken. 2 jaar geleden onderging hij een CABG.
- Klinisch onderzoek is normaal
- Medicatie: Asaflow, Zyban 1 co/dag
RX:
- tonvormige thorax
- druppelhart
- laagstand vh diafragma
- veel lucht, maar slechte kwaliteit van gasuitwisseling
à hyperinflatie vd thorax à COPD
- pt is kort van adem: dit komt NIET door de perifere tumor (want is super
klein) maar door zijn COPD !! (EX.!)
CT: toont onscherp begrensd letsel met uitlopers
à D/ perifere longtumor
3
, CASUS 2
- 54 jaar
- Roker, 30 packjaren
- Opname op spoed wegens gangstoornissen en evenwichtsverlies à dit zijn
symptomen van een hersenmetastase (vaak de eerste
symptomen!)
- dan CT doen à toont de primaire tumor in de long
à longtumor met metastase
CASUS 3
- Man van 68 jaar
- 40 pakjaren
- 2 jaar geleden : stent coronairen
- Medicatie : aspirine, B-blocker
- Probleem: Hemoptoe sinds een 3-tal weken
- RX thorax: normaal
- CT thorax en bronchoscopie toont tumoraal letsel ter hoogte van
de oorsprong van de rechter bovenkwabsbronchus. Biopten
wijzen op spinocellulair carcinoom à het is een zeer kleine tumor
(zou je niet kunnen zien op RX!)
o Ookal is de RX normaal maar de klachten zijn suggestief à dan moet je CT doen!!!
à centrale tumor
• 1/3 vd longtumoren is asymptomatisch = toevallige vondst = perifere tumoren (casus 1)
• 1/3 vd longtumoren à symptomen door metastasen omdat ter hoogte van de perifere tumor zelf
geen gevoelssensoren zitten (casus 2)
à slechtere prognose
• 1/3 typische (alarm)symptomen door centrale tumor = in de grote luchtwegen (casus 3)
TWEE TYPES:
- Niet-kleincellige longcarcinomen = NSCLC (80%)
o Adenocarcinomen: Perifeer gelegen, onscherp begrensd
o Spinocellulair carcinomen: vooral centraal in de luchtwegen
o Grootcellig ongedifferentieerd: kan overal zitten
§ agressief, slechte prognose (want hoe minder gedifferentieerd, hoe slechter de
prognose)
- Kleincellige longcarcinomen = SCLC (20%)
o ALTIJD ROKERS (lang + veel)
o zeer agressief, slechte prognose, bijna niet te behandelen
4
INLEIDING
- 1 multidisciplinaire les longcarcinoom à TE KENNEN
- 4 grote klinieken
o Thoraxwand à deze is TE KENNEN, de rest is illustratief
o Longtransplantatie
o Pleurale pathologie
o Bronchuscarcinoom
- examen: meerkeuzevragen met giscorrectie
o 60-tal vragen verdeeld over 23 casussen (dus 2-3 vragen per casussen)
o 3 uur tijd (is ruim voldoende)
o Er zijn geen echte strikvragen, als je ergens aan denkt is het wss dat wel!
o Je krijgt korte anamnese, je krijgt info van de VG: dit kan wel of niet relevant zijn. Dan krijg je
RX bevindingen, indien moeilijk krijg je ook het verslag vd radioloog à dan enkele vragen
over de casussen
o Hoog slaagpercentage als je goed studeert J
o Je moet geen microscopische beelden kunnen herkennen, kan wel zijn dat CT enzo aan bod
komen in de casus
o Van de les over urgentie: meestal 1 vraag
- Tips
o Als er staat in VG: pt heeft gerookt à denk aan longtumor
o Als er staat: nooit gerookt à antw zal niet longtumor zijn (maar in de praktijk kan dit wel)
o Als je een RX foto krijgt bv van COPD, zal steeds heel duidelijk zijn
o Er kan een vraag zijn of het een perifere/centrale longtumor is
§ Als je het ziet met bronchoscoop + centrale symptomen (bv hemotoe, plots
opkomende dyspnee) à centrale tumor
§ Als je het NIET ziet met bronchoscoop + nooit symptomen zoals hemoptoe en
kortademigheid (kortademigheid kan wel door onderliggend COPD) à perifere
tumor
o Longfunctie !!
§ ESW en DLCO moeten postoperatief > 35% zijn à bepalen hoeveel long je kan
weghalen
o Pathologische stadiëring kan verschillend zijn van de klinische
1
,HOOFDSTUK 4: NEOPLASIEËN VAN LONG EN MEDIASTINUM
LONGTUMOREN
BEGRENZING VAN TUMOR
- Scherp begrensd
o Kan longmetastase zijn à duwt longweefsel weg
o Kan goedaardig longletsel zijn (vb. hamartoom)
o Kan carcinoid tumor zijn
- Onscherp begrensd = ontstaat in de long en groeit in het longweefsel in
o Een primaire longtumor is NOOIT scherp begrensd, is altijd onscherp begrensd !!! (EX.!)
PRIMAIRE LONGTUMOR / PERIFERE LONGTUMOR
- NOOIT scherp begrensd, altijd onscherp begrensd
- Presentatie als perifeer letsel: perifeer letsel is klein en geeft GEEN symptomenà
!!! Deze mensen zijn niet kort van adem, geen bloedfluimen (EX.!)
- 1/3 komt op spoed met klachten van metastase in hersenen of wervels, dan wordt
pas het primaire letsel in de longen gevonden àDus metastasen zijn vaak het
eerste symptoom !! (EX.!)
o Late diagnose dus slechte prognose
CENTRAAL LETSEL
Typische symptomen à zijn allemaal ALARMSYMPTOMEN
- Bloedfluimen = hemoptoe à CT laten doen dan want op RX thorax zie je het letsel id luchtweg soms
niet
o meestal beperkte hemoptoe
o massief hemoptoe à wijst op andere oorzaak (TBC of pulmonale hypertensie)
- Retro-obstructieve pneumonie: door zwelling is de bovenkwab plots dicht, de secreties kunnen niet
meer aflopen à pneumonie aan de kant van het letsel: hoge koorts, pt voelt zich ziek, bronchiaal
ademgeruis
o R/ 10d amoxyclavulaanzuur à geneest perfect
o 6w nadien terug een longontsteking, nu 3w AB nemen à pt is terug beter
o 6w nadien terug longontseking. Bij zo’n recidiverende longontsteking en steeds op dezelfde
plaatsen moet je denken aan een longtumor!!!!
- Verandering van het hoestpatroon: mensen die roken hoesten vaak, maar vaak is het de partner die
zegt dat de hoest verandert is. Bv er kan een brokje opgehoest worden, dit is de tumor
- Plotse toename van dyspnee: heel kort van adem op een paar dagen.
o tumor die een kwab afsluit of de luchtwegen afsluit kan wel dyspneu veroorzaken
o Stel: een tumor die de luchtwegen afsluit à pt geraakt de trap niet op
o door V/Q-mismatch: er gaat nog wel bloed naar de long, maar geen ventilatie meer want de
tumor sluit de luchtweg af.
o Als die long met de tumor wordt weggenomen, dan gaat daar ook geen bloed meer naartoe
gaan, dus dan kan al het bloed weer naar de long die ook goed geventileerd wordt à dan
kanpt terug zonder problemen de trap op
2
, - Thoraxpijn
o Vb. pancoasttumor = perifere tumor in de apicale longtop en groeit in de wand à
schouderpijn, soms uitstralend naar de arm
ROKEN
20j geleden kon je zeggen dat iemand die nooit gerookt heeft, ontwikkeld geen longtumor. Dit is nu anders:
25% van de mensen die een longtumor krijgen hebben nooit gerookt.
Maar op examen: als er staat niet gerookt verwijst het eerder NIET naar een longtumor
Kleincellig longcarcinoom: altijd gerelateerd aan veel roken
CASUS 1
- Bij een 49-jarige patiënt wordt naar aanleiding van een liesbreuk operatie een Rx thorax genomen à
toont een nodulair letsel in de linker onderkwab.
- Een CT thorax bevestigt dat het letsel onscherp begrensd is, diameter 2 cm.
- Patiënt maakt de laatste winters herhaaldelijk perioden door van bronchitis met opgeven
van vuile sputae. Verder is hij klachtenvrij. Hij rookte 1 pakje sigaretten/dag sinds zijn 12
jaar. Hij is recent gestopt met roken. 2 jaar geleden onderging hij een CABG.
- Klinisch onderzoek is normaal
- Medicatie: Asaflow, Zyban 1 co/dag
RX:
- tonvormige thorax
- druppelhart
- laagstand vh diafragma
- veel lucht, maar slechte kwaliteit van gasuitwisseling
à hyperinflatie vd thorax à COPD
- pt is kort van adem: dit komt NIET door de perifere tumor (want is super
klein) maar door zijn COPD !! (EX.!)
CT: toont onscherp begrensd letsel met uitlopers
à D/ perifere longtumor
3
, CASUS 2
- 54 jaar
- Roker, 30 packjaren
- Opname op spoed wegens gangstoornissen en evenwichtsverlies à dit zijn
symptomen van een hersenmetastase (vaak de eerste
symptomen!)
- dan CT doen à toont de primaire tumor in de long
à longtumor met metastase
CASUS 3
- Man van 68 jaar
- 40 pakjaren
- 2 jaar geleden : stent coronairen
- Medicatie : aspirine, B-blocker
- Probleem: Hemoptoe sinds een 3-tal weken
- RX thorax: normaal
- CT thorax en bronchoscopie toont tumoraal letsel ter hoogte van
de oorsprong van de rechter bovenkwabsbronchus. Biopten
wijzen op spinocellulair carcinoom à het is een zeer kleine tumor
(zou je niet kunnen zien op RX!)
o Ookal is de RX normaal maar de klachten zijn suggestief à dan moet je CT doen!!!
à centrale tumor
• 1/3 vd longtumoren is asymptomatisch = toevallige vondst = perifere tumoren (casus 1)
• 1/3 vd longtumoren à symptomen door metastasen omdat ter hoogte van de perifere tumor zelf
geen gevoelssensoren zitten (casus 2)
à slechtere prognose
• 1/3 typische (alarm)symptomen door centrale tumor = in de grote luchtwegen (casus 3)
TWEE TYPES:
- Niet-kleincellige longcarcinomen = NSCLC (80%)
o Adenocarcinomen: Perifeer gelegen, onscherp begrensd
o Spinocellulair carcinomen: vooral centraal in de luchtwegen
o Grootcellig ongedifferentieerd: kan overal zitten
§ agressief, slechte prognose (want hoe minder gedifferentieerd, hoe slechter de
prognose)
- Kleincellige longcarcinomen = SCLC (20%)
o ALTIJD ROKERS (lang + veel)
o zeer agressief, slechte prognose, bijna niet te behandelen
4
