Samenvatting publiek: de rechterlijke macht
1 Onderscheid en samenstelling vd rechtscolleges
1.1 algemeen
RM = derde staatsmacht op federale niveau (art. 40 Gw.)
nog geen afzonderlijke ‘deelstatelijke’ (bv. Vlaamse) RM
o Wel: mogelijkheid tot oprichting deelstatelijke ‘administratieve’ rechtscolleges
(rechtbanken etc) + beperkt aantal gemeenschapsbevoegdheden (Vlaamse
gemeenschap, Franse gemeenschap & Duitstalige gemeenschap) op gebied v Justitie
Vier soorten (federale) rechtscolleges
1. (‘Gewone’) hoven en rechtbanken
2. Administratieve rechtscolleges, waaronder:
3. Raad van State, afdeling Bestuursrechtspraak
4. Grondwettelijk Hof
Begrippen: subjectieve vs objectieve geschillen
Subjectief geschil Objectief geschil
Voorwerp / doel Bescherming subjectief v/e Legaliteitscontrole
rechtspersoon = controle wettigheid
= concreet, persoonlijk recht (bv: op overheidsnormen en beslissingen (los
een goed / prestatie v ander pers vd vraag naar de persoonlijke
gevolgen vd norm / beslissing voor
een privépersoon)
+ vraag tot vernietiging bij
onwettigheid
Betrokken Tussen privépers onderling Tussen overheden
partijen Tussen privépers & overheid: als Tussen privépers & overheid:
overheid subjectief recht vd als de overheid bij het maken
burger niet respecteert) v een norm / nemen v een
beslissing het objectieve recht
niet heeft gerespecteerd (bv:
schending hogere rechtsnorm)
Soorten Burgerlijke rechten: geschillen over
onderlinge private relaties (bv:
huurgeschil, contractgeschil)
Politieke rechten: geschillen over:
Rechten vd burger tot deelname
ad politieke besluitvorming (bv:
kiesrecht)
Rechten mbt diensten &
voordelen vanwege de overheid
(bv: recht op
werkloosheidsuitkering)
1
, De ‘gewone’ hoven en rechtbanken
Vrederechter, politierechter, ondernemingsrechtbanken, rechtbank van eerste aanleg,
arbeidsrechtsbank, arrondissementsrechtbank, strafuitvoeringsrechtbank, hof van beroep,
arbeidshof, hof van assisen en Hof van Cassatie
Geschillen: burgerlijk (vb. huurgeschillen, contractgeschillen,..) en strafrechtelijk (vb. diefstal,
moord,..) en politieke rechten (= rechten waardoor de burger actief deelneemt aan de
uitoefening vh gezag -> vb. stemrecht, belastingen betalen, recht op werkloosheiduitkering)
Administratieve rechtscolleges – Raad v State (afd. Bestuursrechtspraak)
Geschillen over politieke rechten
Veel administratieve rechtscolleges, met zeer afgelijnde opdrachten (vb. Raad voor
Vreemdelingenbetwistingen: behandelt beroepen tegen de weigering van de overheid
om aan een vluchteling het statuut van politiek vluchteling toe te kennen)
Vele administratieve rechtscolleges (art. 145 en 161 Gw.)
Taak = controle beslissingen ‘administratieve overheid’ (= UM, openbare diensten die
daarvan deel uitmaken)
Verschillende administratieve rechtscolleges, met specifieke bevoegden (bv. Raad voor
Vreemdelingenbetwistingen)
Belangrijkste administratief rechtscollege = Raad van State, afd. Bestuursrechtspraak
Basisartikel Raad van State (art. 160, 1e en 2e lid Gw.)
Slechts 1 Raad van State voor geheel België
Twee functies:
Rechterlijke functie: afdeling Bestuursrechtspraak
Adviserende functie: afdeling Wetgeving
(Samenstelling, bevoegdheid en werking: verder geregeld bij wet: RvS-Wet)
Grondwettelijk hof (art. 142 Gw.)
1 GwH voor geheel BE -> geschillen tussen burger en overheid of tussen 2 overheden
Controleert wetgevende akten uitgaande v federale en deelstatelijke WM
= federale wetten, decreten & ordonnanties vernietigen / schorsen
2
1 Onderscheid en samenstelling vd rechtscolleges
1.1 algemeen
RM = derde staatsmacht op federale niveau (art. 40 Gw.)
nog geen afzonderlijke ‘deelstatelijke’ (bv. Vlaamse) RM
o Wel: mogelijkheid tot oprichting deelstatelijke ‘administratieve’ rechtscolleges
(rechtbanken etc) + beperkt aantal gemeenschapsbevoegdheden (Vlaamse
gemeenschap, Franse gemeenschap & Duitstalige gemeenschap) op gebied v Justitie
Vier soorten (federale) rechtscolleges
1. (‘Gewone’) hoven en rechtbanken
2. Administratieve rechtscolleges, waaronder:
3. Raad van State, afdeling Bestuursrechtspraak
4. Grondwettelijk Hof
Begrippen: subjectieve vs objectieve geschillen
Subjectief geschil Objectief geschil
Voorwerp / doel Bescherming subjectief v/e Legaliteitscontrole
rechtspersoon = controle wettigheid
= concreet, persoonlijk recht (bv: op overheidsnormen en beslissingen (los
een goed / prestatie v ander pers vd vraag naar de persoonlijke
gevolgen vd norm / beslissing voor
een privépersoon)
+ vraag tot vernietiging bij
onwettigheid
Betrokken Tussen privépers onderling Tussen overheden
partijen Tussen privépers & overheid: als Tussen privépers & overheid:
overheid subjectief recht vd als de overheid bij het maken
burger niet respecteert) v een norm / nemen v een
beslissing het objectieve recht
niet heeft gerespecteerd (bv:
schending hogere rechtsnorm)
Soorten Burgerlijke rechten: geschillen over
onderlinge private relaties (bv:
huurgeschil, contractgeschil)
Politieke rechten: geschillen over:
Rechten vd burger tot deelname
ad politieke besluitvorming (bv:
kiesrecht)
Rechten mbt diensten &
voordelen vanwege de overheid
(bv: recht op
werkloosheidsuitkering)
1
, De ‘gewone’ hoven en rechtbanken
Vrederechter, politierechter, ondernemingsrechtbanken, rechtbank van eerste aanleg,
arbeidsrechtsbank, arrondissementsrechtbank, strafuitvoeringsrechtbank, hof van beroep,
arbeidshof, hof van assisen en Hof van Cassatie
Geschillen: burgerlijk (vb. huurgeschillen, contractgeschillen,..) en strafrechtelijk (vb. diefstal,
moord,..) en politieke rechten (= rechten waardoor de burger actief deelneemt aan de
uitoefening vh gezag -> vb. stemrecht, belastingen betalen, recht op werkloosheiduitkering)
Administratieve rechtscolleges – Raad v State (afd. Bestuursrechtspraak)
Geschillen over politieke rechten
Veel administratieve rechtscolleges, met zeer afgelijnde opdrachten (vb. Raad voor
Vreemdelingenbetwistingen: behandelt beroepen tegen de weigering van de overheid
om aan een vluchteling het statuut van politiek vluchteling toe te kennen)
Vele administratieve rechtscolleges (art. 145 en 161 Gw.)
Taak = controle beslissingen ‘administratieve overheid’ (= UM, openbare diensten die
daarvan deel uitmaken)
Verschillende administratieve rechtscolleges, met specifieke bevoegden (bv. Raad voor
Vreemdelingenbetwistingen)
Belangrijkste administratief rechtscollege = Raad van State, afd. Bestuursrechtspraak
Basisartikel Raad van State (art. 160, 1e en 2e lid Gw.)
Slechts 1 Raad van State voor geheel België
Twee functies:
Rechterlijke functie: afdeling Bestuursrechtspraak
Adviserende functie: afdeling Wetgeving
(Samenstelling, bevoegdheid en werking: verder geregeld bij wet: RvS-Wet)
Grondwettelijk hof (art. 142 Gw.)
1 GwH voor geheel BE -> geschillen tussen burger en overheid of tussen 2 overheden
Controleert wetgevende akten uitgaande v federale en deelstatelijke WM
= federale wetten, decreten & ordonnanties vernietigen / schorsen
2
