Academisch en juridisch Nederlands samenvatting

| Elena Dams




Academisch en
juridisch Nederlands




1

, | Elena Dams



COLLEGE 1- INTRODUCTIE

BEGRIPPEN
 Praetoriaanse probatie: omdat ik (procureur) dat beslist
 Ex aequo et bono: uit het gelijke en het goede
 Vanuit het gelijke en het goede de schadevergoeding betalen


COLLEGE 2 – DE NORM

TAAL VARIEERT
1) Diachroon
- Woordenschat
- Uitspraak
- Grammatica
2) Synchroon
- Dialecten (vb. Liers)
- Regiolecten (vb. Antwerps)
- Sociolecten (vb. Vaktaal)
 Dialecten vormen de basis waaruit de standaardtaal ontstaan is


DE STANDAARDTAAL
 De Universele communicatie = standaardtaal
 Standaardtaal:
 Is gecodificeerd (= vastgelegd)
 Is normbepalend (de variant die we in het publieke domein
gebruiken)
 Publiek domein (= politieke sturing vanuit regering, promoten)

 De standaardtaal volgens de taalunie:
 Uniform (=weinig variatie)
 Gecodificeerd
 Prestigieus (= standaardtaal wordt geassocieerd met mensen met
goede opleiding, cultuur,…)
 Het is het Nederlands dat algemeen bruikbaar is in contacten met
mensen buiten je vertrouwde omgeving (vb. bestuur, administratie,
onderwijs, rechtspraak, media)


DE STANDAARDTAAL ALS EEN UI
 Een stukje Vlaams
 Een stukje Hollands
 Twee grote overlappende delen  de standaardtaal




2

, | Elena Dams


WIE BEPAALT DE STANDAARDTAAL

Standaardtaal vind je typisch in het openbare leven, we denken aan
taalgebruikers die het goed doen:
- Martine Tanghe
- Hugo Claus
- Harry Mulisch
 Zij worden de spraakmakende gemeente genoemd omdat zij worden
gezien als een ideaal voor de Nederlandse taalnorm


SOORTEN TAALNORMEN
1) Historische norm
 Het is altijd zo geweest, niemand weet hoe het komt, niemand stoort
zich eraan. Het is vanaf het begin zo geweest, waarom zouden we
dat dan veranderen

2) Autoriteitsnorm
 ‘Dat is juist omdat…’ de autoriteit va bepaalde instanties worden als
argumentatie gebruikt vb. omdat het in de Vandale staat

3) Logische norm
 Taal heeft bepaalde logica vb. enkelvoud en meervoud

4) Statistische norm
 Staat tegenover logische norm kijken naar statistische gegeven
over taalgebruik ‘hoeveel mensen gebruiken het woord’

5) Zuiverheidsnorm
 Paraplu frans voor regenscherm = Nederlands we gaan dus
regenscherm gebruiken want paraplu is frans

6) Effectnorm
 Nederlands en Engels nemen deze norm vaak. Zolang je
verstaanbaar bent gebruik je deze vorm.

7) Esthetische norm
 Veel emotie




3

, | Elena Dams


 Wie gaat het debat winnen? Statistisch norm gepaard met

Vandale labels binnen woordenboek

BE – Belgisch Nederlands  niet algemeen  niet gebruiken, wordt als
fout gerekend

NL – Nederlandse standaardtaal
effectnorm

VERDERE EVOLUTIE
1. Taalbeleid: we gaan verder tot standaardisering
2. Een informalisering, het doortrekken van tussentaal en dialect in het
Standaardnederlands

RECHTSTAAL – STANDAARDTAAL
 Standaard juridische termen vinden we in Belgisch en Nederlandse
taal (vb. vonnis, hoge raad)
 Ook grensgevallen
 Juridisch dialect (vb. typisch Antwerps ‘verdieren’ = verduren,
duurder maken)


HOE HEET DE TEGENHANGER IN NEDERLANDS?
- Rekenhof  Rekenkamer
- Hof van Cassatie  Hoge raad der Nederlanden
- Raad van State  Raad van State
- Staatsblad Staatcourant
- Vrederechter  Kantonrechter
- Schepen  Wethouder
- Stafhouder  Deken van de orde van advocaten
- Voorzitter  President
- Procureur  Hoofdofficier van justitie
- Substituut procureur  Officier van justitie
- Procureur-generaal  Procureur-generaal
- Koninklijk besluit  Koninklijke besluit (Algemene maatregel van
bestuur (AMVB)
- Gerechtelijke politie  Recherche
- Wanbedrijf  / (bestaat niet)
- Zaak  Goed of eigendom
- Goed  Zaak of rechtszaak

 Term misdrijf in België is de overkoepelende term voor overtreding –
wanbedrijf – misdaad
 Term strafbare feiten in Nederland is overkoepelende term voor
overtreding – misdrijf

4