Grieks SE 2019: Plato Symposion
De rede van Phaedrus
a. Eros behoort tot de alleroudste goden
1. Uit welke woorden uit regel 1-4 (κατὰ τὴν γένεσιν) blijkt dat Aristodemus niet heel precies de
rede heeft weergegeven?
ἐνθένδε ποθὲν (1-2) (= ongeveer vanaf dit punt)
2. Phaedrus stelt dat Eros een grote god is. Wat is het belangrijkste argument dat hij in deze
paragraaf hiervoor aanvoert?
Eros behoort tot de alleroudste goden
3. ἦ δ’ ὅς (5): wie is ὅς?
Phaedrus
4. οὔτε λέγονται (6): dit is niet juist. Wie is als moeder van Eros in Socrates’ tijd zeker al genoemd?
Aphrodite
5. Om zijn punt over de ouderdom van Eros kracht bij te zetten haalt Phaedrus drie schrijvers aan.
Wie hiervan is de ἰδιώτῃς?
Acusilaüs, hij was prozaschrijver (= ἰδιώτῃς)
6. Leg uit dat in het woord πολλαχόθεν (15) een overdrijving schuilt.
Phaedrus noemt drie bronnen voor zijn stelling dat Eros tot de alleroudste goden behoort. Om deze
drie bronnen gelijk te stellen aan ‘van vele kanten’ is wat overdreven gesteld.
b. Eros en moraliteit
1a. Wat/wie is onderwerp van αἴτιός ἐστιν (1)?
Eros
1b. Met welke vorm van liefde wordt door Phaedrus eros in het vervolg bij uitstek verbonden?
Eros is gezien het vervolg voor Phaedrus bij uitstek verbonden met een homoseksuele relatie.
2. εὐθὺς νέῳ ὄντι (2): geldt dit zowel voor de eromenos als erastes? Licht je antwoord toe.
Het laat zich aanzien dat dit alleen geldt voor de eromenos. Die moet jong zijn. Van de erastes wordt
niet verwacht dat hij jong is.
3. χρηστὸς (3): deze term duidt in deze context op iemand met een hoogstaande moraal, die
verbonden was met de hogere klasse. In Plato’s tijd ondergaat de term wel een democratisering en
ze kan gebruikt worden voor iemand die zich tegenover de gemeenschap verdienstelijk maakt.
Vele commentatoren menen dat bij het woord παιδικά (3) ook het woord χρηστά moet worden
toegevoegd. Waarom ligt dit niet voor de hand?
De paidika moet jong zijn. Die moet zich op het morele vlak nog vormen. Ook zal hij zich nog niet jegens
de gemeenschap verdienstelijk hebben gemaakt. De erastes moet wel χρηστὸς (= goed) zijn omdat hij in
de ogen van Phaedrus voor zijn jonge vriend op het morele vlak een voorbeeld moet zijn.
, 4. ἀνθρώποις (3): het gaat niet om alle mensen zonder onderscheid. Welke woorden geven aan
om welke mensen het gaat?
τοῖς μέλλουσι καλῶς βιώσεσθαι (4): het gaat om de mensen die de intentie hebben om op een
moreel goede manier hun leven de leiden.
5a. In hoeverre bevatten de woorden οὔτε συγγένεια t/m ὡς ἔρως (5-6) een climax?
De reeks eindigt met het woord ἔρως, dat de meest waardevolle term is, omdat eros bij uitstek een
waarborg is voor sociaal moreel goed gedrag.
5b. Wat wil Phaedrus met de anafora en het polysyndeton οὔτε onderstrepen?
Dat alle genoemde aspecten van iemands leven (συγγένεια, τιμαὶ, πλοῦτος) het afleggen tegenover
eros. De anafora/polysyndeton onderstreept de bijzondere waarde van eros.
6. τοῦτο (6): naar welke Griekse woorden verwijst dit terug?
ὅ χρὴ t/m βιώσεσθαι (3-4)
7. Welke van de hier gegeven omschrijvingen sluit het best aan bij a. αἰσχύνην en b. φιλοτιμία:
a. zijn uiterste best doen om zo goed mogelijk te functioneren
b. zich niet laf gedragen
c. gevoelig zijn voor het oordeel van anderen over zijn gedrag
Omschrijving c bij αἰσχύνην en omschrijving a bij φιλοτιμία.
8. Τὴν t/m φιλοτιμίαν (6-7):
a. Wat valt op aan de woordvolgorde?
Er is sprake van een parallellisme: beide zinsdelen hebben dezelfde structuur.
b. Hoe markeert het Grieks de tegenstelling τοῖς αἰσχροῖς - τοῖς καλοῖς?
Met μὲν … δὲ
c. Hoe suggereert het Grieks dat αἰσχύνην en φιλοτιμίαν eigenlijk samen één begrip vormen?
Het lidwoord wordt niet herhaald, beide zelfstandige naamwoorden hebben samen hetzelfde
lidwood.
9a. Φημὶ τοίνυν t/m τινι ὤν. (9-15): welk van de twee mogelijkheden (πόλιν / ἰδιώτην), die
Phaedrus in de vorige zin noemde, werkt hij het eerst uit?
Hij werkt eerst uit hoe hij de werking van eros in het geval van het individu (ἰδιώτης) ziet.
9b. In passage c licht hij het voorbeeld van de πόλις toe. Leg uit dat we hier te maken hebben met
een chiasme.
In regel 8 is de volgorde: πόλιν - ἰδιώτην, in de uitwerking is de volgorde: ἰδιώτην - πόλιν.
10a. Zeg in eigen woorden wat Phaedrus bedoelt met de woorden Φημὶ τοίνυν ἐγὼ ἄνδρα t/m
παιδικῶν (9-13).
Wanneer iemand, die verliefd is, een moreel slechte daad verricht of slecht door iemand wordt
behandeld terwijl hij zich daartegen niet verzet, dan is het voor hem veel pijnlijker als zijn geliefde
hierachter komt dan wanneer het door zijn vader, vrienden of iemand anders wordt ontdekt.
De rede van Phaedrus
a. Eros behoort tot de alleroudste goden
1. Uit welke woorden uit regel 1-4 (κατὰ τὴν γένεσιν) blijkt dat Aristodemus niet heel precies de
rede heeft weergegeven?
ἐνθένδε ποθὲν (1-2) (= ongeveer vanaf dit punt)
2. Phaedrus stelt dat Eros een grote god is. Wat is het belangrijkste argument dat hij in deze
paragraaf hiervoor aanvoert?
Eros behoort tot de alleroudste goden
3. ἦ δ’ ὅς (5): wie is ὅς?
Phaedrus
4. οὔτε λέγονται (6): dit is niet juist. Wie is als moeder van Eros in Socrates’ tijd zeker al genoemd?
Aphrodite
5. Om zijn punt over de ouderdom van Eros kracht bij te zetten haalt Phaedrus drie schrijvers aan.
Wie hiervan is de ἰδιώτῃς?
Acusilaüs, hij was prozaschrijver (= ἰδιώτῃς)
6. Leg uit dat in het woord πολλαχόθεν (15) een overdrijving schuilt.
Phaedrus noemt drie bronnen voor zijn stelling dat Eros tot de alleroudste goden behoort. Om deze
drie bronnen gelijk te stellen aan ‘van vele kanten’ is wat overdreven gesteld.
b. Eros en moraliteit
1a. Wat/wie is onderwerp van αἴτιός ἐστιν (1)?
Eros
1b. Met welke vorm van liefde wordt door Phaedrus eros in het vervolg bij uitstek verbonden?
Eros is gezien het vervolg voor Phaedrus bij uitstek verbonden met een homoseksuele relatie.
2. εὐθὺς νέῳ ὄντι (2): geldt dit zowel voor de eromenos als erastes? Licht je antwoord toe.
Het laat zich aanzien dat dit alleen geldt voor de eromenos. Die moet jong zijn. Van de erastes wordt
niet verwacht dat hij jong is.
3. χρηστὸς (3): deze term duidt in deze context op iemand met een hoogstaande moraal, die
verbonden was met de hogere klasse. In Plato’s tijd ondergaat de term wel een democratisering en
ze kan gebruikt worden voor iemand die zich tegenover de gemeenschap verdienstelijk maakt.
Vele commentatoren menen dat bij het woord παιδικά (3) ook het woord χρηστά moet worden
toegevoegd. Waarom ligt dit niet voor de hand?
De paidika moet jong zijn. Die moet zich op het morele vlak nog vormen. Ook zal hij zich nog niet jegens
de gemeenschap verdienstelijk hebben gemaakt. De erastes moet wel χρηστὸς (= goed) zijn omdat hij in
de ogen van Phaedrus voor zijn jonge vriend op het morele vlak een voorbeeld moet zijn.
, 4. ἀνθρώποις (3): het gaat niet om alle mensen zonder onderscheid. Welke woorden geven aan
om welke mensen het gaat?
τοῖς μέλλουσι καλῶς βιώσεσθαι (4): het gaat om de mensen die de intentie hebben om op een
moreel goede manier hun leven de leiden.
5a. In hoeverre bevatten de woorden οὔτε συγγένεια t/m ὡς ἔρως (5-6) een climax?
De reeks eindigt met het woord ἔρως, dat de meest waardevolle term is, omdat eros bij uitstek een
waarborg is voor sociaal moreel goed gedrag.
5b. Wat wil Phaedrus met de anafora en het polysyndeton οὔτε onderstrepen?
Dat alle genoemde aspecten van iemands leven (συγγένεια, τιμαὶ, πλοῦτος) het afleggen tegenover
eros. De anafora/polysyndeton onderstreept de bijzondere waarde van eros.
6. τοῦτο (6): naar welke Griekse woorden verwijst dit terug?
ὅ χρὴ t/m βιώσεσθαι (3-4)
7. Welke van de hier gegeven omschrijvingen sluit het best aan bij a. αἰσχύνην en b. φιλοτιμία:
a. zijn uiterste best doen om zo goed mogelijk te functioneren
b. zich niet laf gedragen
c. gevoelig zijn voor het oordeel van anderen over zijn gedrag
Omschrijving c bij αἰσχύνην en omschrijving a bij φιλοτιμία.
8. Τὴν t/m φιλοτιμίαν (6-7):
a. Wat valt op aan de woordvolgorde?
Er is sprake van een parallellisme: beide zinsdelen hebben dezelfde structuur.
b. Hoe markeert het Grieks de tegenstelling τοῖς αἰσχροῖς - τοῖς καλοῖς?
Met μὲν … δὲ
c. Hoe suggereert het Grieks dat αἰσχύνην en φιλοτιμίαν eigenlijk samen één begrip vormen?
Het lidwoord wordt niet herhaald, beide zelfstandige naamwoorden hebben samen hetzelfde
lidwood.
9a. Φημὶ τοίνυν t/m τινι ὤν. (9-15): welk van de twee mogelijkheden (πόλιν / ἰδιώτην), die
Phaedrus in de vorige zin noemde, werkt hij het eerst uit?
Hij werkt eerst uit hoe hij de werking van eros in het geval van het individu (ἰδιώτης) ziet.
9b. In passage c licht hij het voorbeeld van de πόλις toe. Leg uit dat we hier te maken hebben met
een chiasme.
In regel 8 is de volgorde: πόλιν - ἰδιώτην, in de uitwerking is de volgorde: ἰδιώτην - πόλιν.
10a. Zeg in eigen woorden wat Phaedrus bedoelt met de woorden Φημὶ τοίνυν ἐγὼ ἄνδρα t/m
παιδικῶν (9-13).
Wanneer iemand, die verliefd is, een moreel slechte daad verricht of slecht door iemand wordt
behandeld terwijl hij zich daartegen niet verzet, dan is het voor hem veel pijnlijker als zijn geliefde
hierachter komt dan wanneer het door zijn vader, vrienden of iemand anders wordt ontdekt.
