Samenvatting Examenvoorbereiding godsdienst 1 (GO1) (KLEUTERONDERWIJS)

Examenvoorbereiding
Godsdienst 1
1 Levensbeschouwelijke en religieuze ontwikkeling van
kinderen breder gekaderd
1.1 Doelen




1.2 Competenties




1.3 Kleuters (belangrijke factoren voor de Lbs en religieuze
ontwikkeling van kleuters.) (overzicht hoe de
ontwikkelingsdomeinen samenhangen met de ontwikkeling
van het mensbeeld, ontwikkelend symboolbesef en het
godsbeeld)
1.3.1Het denken
1.3.1.1 Geef de kenmerken van het denken van kleuters.
- Finalisme = achter alles zit een bedoeling
o Waarom-vragen
 Wetenschappelijk verantwoord antwoord (ouders)
2 Waarom wordt het donke? Antw: Omdat de zon ondergaat.
 Zin van leven leren kennen (kleuters)
3 Waarom wordt het donker? Antw: Zodat we beter kunnen slapen en de
dieren en bloemen ook.
- Denken van moment tot moment
o Nog niet logisch denken
o Nog niet in gedachten teruggaan naar een uitgangspunt
- Concreet denken
o Nog niet denken in begrippen

1

,- Animisme = dingen ervaren als levende wezens
- De ontwikkelende taal geeft een mysterieuze macht over dingen
o 18 maanden – 3 jaar

3.1.1De sociale omgang (ik-betrokkenheid naar de anderen-
betrokkenheid)
3.1.1.1 Geef de kenmerken van de sociale omgang van
kleuters.
- Aanhankelijkheid
o Afhankelijk van hun omgeving
 Primaire behoeften
o Hechting
- Egocentrisme = zichzelf in het centrum plaatsen
o Zaken vanuit eigen standpunt bekijken
o Zich nog niet kunnen verplaatsen in het standpunt van andere
 Gezamenlijke monoloog
- Objectieve wereld ontdekken
o Door teleurstellende ervaringen

3.1.2Het ethisch handelen
3.1.2.1 Geef de kenmerken van het ethisch handelen van
kleuters.
- Normen die van buitenaf worden opgelegd door opvoeders en ouders
o Belonen en straffen
o Geen diepere reden waarom iets goed of slecht is
- Zaken waar de kleuters Lust, deugd of persoonlijk voordeel aan beleven is goed
- Eigen geweten
o 3 jaar – 5 jaar
o Innerlijke waker over goed en kwaad

3.1.3Het wereldbeeld
3.1.3.1 Geef de kenmerken van het wereldbeeld van kleuters.
- Magisch realisme = realiteit en verbeelding lopen door elkaar
o Kunnen de wereld niet ordenen

3.1.4Het denken met symbolen
3.1.4.1 Geef de kenmerken van het deken met symbolen
voor kleuters.
- Tekens gebruiken
o 1 woord dat verwijst naar een voorwerp
o Fundamentele voorwaarden om iets over het onzichtbare te kunnen zeggen
o Snappen geen symbolen (1 voorstelling met veel betekenissen)
 Volgens kleuters hebben symbolen maar 1 betekenis.

2

,  Kleuters zien symbolen letterlijk




3.1.5Het geloofsleven
3.1.5.1 Geef de kenmerken van het geloofsleven van
kleuters.
- Godsbeeld en ouderbeeld gaan in elkaar over
o Ouders zijn de eerste goden
 Almacht
 Alwetendheid
 Alomtegenwoordigheid
- Zelfde aanhankelijkheid t.o.v. god als t.o.v. de ouders
- Geloven in participatie aan het geloven van anderen
o Deelnemen aan het geloof van volwassenen
o Geloven in volwassenen
o Grote invloed als leerkracht en volwassenen
- Antropomorfe voorstelling = het toekennen van menselijke eigenschappen aan niet-
menselijke wezens of voorwerpen
o God is een mens die meespeelt in hun kleine wereld.
o Kinderen hier niet in vastzetten, maar visies en beelden van God opentrekken.
o Beelden gebruiken die uitleggen en toelichten
- Ze willen et een gebed macht op god uitwerken
- Besef dat er een verschil is tussen realiteit en fantasie
o Willen weten hoe de dingen precies in elkaar zitten

3.1.6Evolutie in de godsvoorstelling tijdens de kleuterleeftijd
WPG: pagina 55-58
3.1.6.1 Hoe integreert een kind de religieuze werkelijkheid
als het die tegenkomt op zijn levensweg?
- Manier van omgaan met het religieuze is leeftijdsgebonden
o Tragere ontwikkeling in een heterogene levensbeschouwelijke context

3.1.6.2 Geef de kenmerken voor de kleuters jonger dan 3
jaar.
- Tussen 2,5 jaar en 3 jaar: een eerste vermoeden van een personage
o Nieuwsgierigheid naar hoe volwassenen omgaan met Jezus en God
 Imiteren
 Belangstelling voor voorwerpen waar een naam mee wordt geassocieerd
4 Moeder Maria met mama associëren
o Jezus onderscheiden van voorwerpen die met zijn naam verbonden zijn.



3

, 5 Kribbe, kruis, …
o Jezus is een personage dat:
 Menselijk is
 Min of meer gekend is
 Gekoppeld is aan voorwerpen, plaatsen en speciale gedragingen van
volwassenen
- Tussen 3 jaar en 4,5 jaar: intuïtie van een personage dat verschilt van mensen
o Jezusfiguur krijgt meer specifieke eigenschappen
 Ervaringen en getuigenissen uit de omgeving
 Verbinden met specifieke gedragingen van volwassenen
o Sterke drang om Jezus te zien
o Verwarring tussen God en Jezus
o Interesse in het contact zoeken met het religieuze
 Sterk afhankelijk van het milieu waar het kind opgroeit.
o Belangstelling voor Jezus
 Sterk afhankelijk van de religieuze interesse van de moeder
 Jongens zijn afhankelijker dan meisjes
- Tussen 4,5 jaar en 6 tot 7 jaar: Naar een specifieke opvatting over het goddelijke
o God wordt transcendent
 In ruimte, tijd en almachtig handelen
 Goddelijke aanwezigheid wordt geacht in sfeer van voor en na het leven
o God wordt immanent`
 Alomtegenwoordig
 Alwetendheid
 Orde scheppen in de natuur
 Belangrijke invloed op het familiale leven
 Veiligheid brengen
 Rolmodel
 Naar god keren met hun wensen en verlangens
 Ontgoochelingen doet niet twijfelen aan de almacht van God
o Voor 6 jaar
 Besef dat God geen kwaad kan verhinder doet twijfelen
o Rond 6 jaar
o
 Bepaalde spelregels/gedragsregels naleven
 Worstelen met de onzichtbaarheid
- Halfweg lagere school
o Diepere betekenissen in verhaal zoeken
o Symboliek ontdekken

5.1 Kinderen in de lagere school
5.1.1Het denken
5.1.1.1 Geef de kenmerken van het denken van een
lagereschoolkind.
- Waarnemen, handelen, manipuleren en experimenteren zorgen voor begrip

4