EBD2 – DIKKE DARM
PATHOLOGIE
IBD
= inflammatory bowel
disease
Niet infectieuze ziekte ->
geen virus of parasiet
Verzamelterm voor groep
chronische aspecifieke
darmontstekingen die lange
tijd, vaak levenslang,
klachten veroorzaken
Veel verwantschap in symptomen, soms is onderscheid niet mogelijk
Chronische evolutie met exacerbatie en remissies (= opstoten en periodes waarin de symptomen
verdwijnen)
Belangrijkste verschillen
- Anatomische lokalisatie
o Colitis ulcerosa -> vooral thv colon
o Ziekte van crohn -> terminale ileum en proximale colon
- Aanwezigheid transmurale uitrbreiding (crohn) (=volledige diepte van de laag is aangetast, de
ulcus gaat door de 4 lagen)
- Perianale problemen (crohn) (= fistels)
- Meer extraintestinale letsels (crohn)
Ulcus
Bij de ziekte van crohn gaat de ulcus door de 4
lagen van de darm -> dit veroorzaakt perforatie ->
ontlasting gaat buiten de darm -> bact van
ontlasting gaan op buikvlies -> buikvliesontsteking
-> kan dodelijk zijn
Bij colitis ulcerosa gaat de ulcus maar door de eerste twee lagen
Oorzaak
Een samenspel tussen dysregulatie van immuunrespons, omgevingsfactoren, dysbiose en genetische
erfelijkheid
Pagina 1 van 26
,Epidemiologie
- België
o Incidentie crohn: 12 per 100.000 per jaar
o Incidentie CU: 7 per 100.000 per jaar
- Wereldwijde stijging in prevalentie
- Aandoeningen komen ongeveer evenveel voor
- Meest onder 20-39 jarigen
o Tweede piek bij 50-70 jarigen
o Maar kan in principe op elke leeftijd starten
- Geen grote man-vrouw verschillen
ZIEKTE VAN CROHN
Definitie
- Chronische ontsteking van het GI-stelsel
- Letsels kunnen voorkomen over heel het verloop van de GI-tractus, van mond (aftjes) tot anus
o Vooral aantasting van het terminale ileum en van het colon
- Extra intestinale letsels zijn mogelijk
- Systeemziekte
Epidemiologie
- Prevalentie is hoog in Scandinavische landen, West Europa, Noord Amerika en Australië
- Roken verhoogt het risico op het ontstaan van de ziekte van crohn, de ernst van de ziekte en
kans om een operatie te moeten ondergaan
- De leeftijd waarop de ziekte van crohn begint is meestal 20-30 jaar
o Kan ook in kindertijd ontstaan
Symptomen
- Diarree
o Bloederig (kan ook occult bloed zijn, dat is bloed dat van hoger in het GI-stelsel komt
en al gestold is, het heeft een donkere kleur en zie je meestal niet in de stoelgang
daardoor)
o Steatorroe
- Abdominale pijn, darmkrampen
- Malabsorptie en anorexie
o Vermagering
o Deficienties (bv anemie door vit B12 malabsorptie)
Complicaties
Intestinaal:
- Later constipatie door stricturen (vernauwingen) (doordat littekenweefsel ervoor zorgt dat
darmwand minder flexibel is)
o Opletten met rauwe groenten (vooral champignons)
- Perianale fistels (1/3 vd pt)
o = abnormale gangetjes die vlakbij de anus uitmonden
- Obstructie (mechanische ileus = darmpassage stoornis)
- Darmperforatie
Extra-intestinaal
- Artritis (spondylartritis)
- Letsels ogen (uveïtis, episcleritis)
- Huidafwijkingen (erythema nodosum, pyoderma gangrenosum)
- Letsels galwegen (galblaasstenen, scleroserende cholangitis)
Pagina 2 van 26
, - Hydronefrose (water die blijft zitten in de nieren)
Klinisch beeld
- Enkel terminale ileum -> 45%
- Enkel dikke darm aangetast -> 32%
- Ileocolische symptomen -> 19%
- Bovenste GI systeem -> 4%
Montreal classificatie
- L-categorie = locatie
- B-catagorie = complicaties
Milde CD Matige CD Ernstige CD
- Milde abdominale pijn - Frequente diarree - Persistent braken
- Diarree - Significant - Gewichtsverlies ->
- Minimaal G-verlies gewichtsverlies cachexie
(minder dan 10%) - Intermittent nausea en - Hoge koorts
- Geen nausea of koorts braken - Ernstige abdominale
of braken - Abdominale pijn pijn
- Minimale impact op - Koorts - Dehydratatie
kwaliteit van leven - Grotere impact op - Anemie
- Vaak geen malnutritie, kwaliteit van leven - Malnutritie
complicaties of anemie - Vaak anemie en - Grote kans op
malnutritie complicaties
- Grote impact op
levenskwaliteit
Diagnose
- Kliniek
- Radiologie
- Ileoscopie met biopten is 1ste lijnsonderzoek (via anus)
- MRI
- Endoscopie met dunnedarmcapsule (via mond)
RX-beelden
- Begin -> zwelling en ontstekingsoedeem in mucosa
- Later
o Verlies normale patroon van darmplooien: oedemateuze
verdikkingen en ontwikkelen van ulceraties (leidt tot cobble
stones)
o Skip lesions (de ontstekinen wisselen elkaar af, ze zitten niet naast elkaar)
o Fibrotische vernauwingen (leiden tot radiologisch beeld van string sign)
o Vergroeiingen met omgevende structuren -> fistels naar huid, blaas, darm of vagina
Pagina 3 van 26
PATHOLOGIE
IBD
= inflammatory bowel
disease
Niet infectieuze ziekte ->
geen virus of parasiet
Verzamelterm voor groep
chronische aspecifieke
darmontstekingen die lange
tijd, vaak levenslang,
klachten veroorzaken
Veel verwantschap in symptomen, soms is onderscheid niet mogelijk
Chronische evolutie met exacerbatie en remissies (= opstoten en periodes waarin de symptomen
verdwijnen)
Belangrijkste verschillen
- Anatomische lokalisatie
o Colitis ulcerosa -> vooral thv colon
o Ziekte van crohn -> terminale ileum en proximale colon
- Aanwezigheid transmurale uitrbreiding (crohn) (=volledige diepte van de laag is aangetast, de
ulcus gaat door de 4 lagen)
- Perianale problemen (crohn) (= fistels)
- Meer extraintestinale letsels (crohn)
Ulcus
Bij de ziekte van crohn gaat de ulcus door de 4
lagen van de darm -> dit veroorzaakt perforatie ->
ontlasting gaat buiten de darm -> bact van
ontlasting gaan op buikvlies -> buikvliesontsteking
-> kan dodelijk zijn
Bij colitis ulcerosa gaat de ulcus maar door de eerste twee lagen
Oorzaak
Een samenspel tussen dysregulatie van immuunrespons, omgevingsfactoren, dysbiose en genetische
erfelijkheid
Pagina 1 van 26
,Epidemiologie
- België
o Incidentie crohn: 12 per 100.000 per jaar
o Incidentie CU: 7 per 100.000 per jaar
- Wereldwijde stijging in prevalentie
- Aandoeningen komen ongeveer evenveel voor
- Meest onder 20-39 jarigen
o Tweede piek bij 50-70 jarigen
o Maar kan in principe op elke leeftijd starten
- Geen grote man-vrouw verschillen
ZIEKTE VAN CROHN
Definitie
- Chronische ontsteking van het GI-stelsel
- Letsels kunnen voorkomen over heel het verloop van de GI-tractus, van mond (aftjes) tot anus
o Vooral aantasting van het terminale ileum en van het colon
- Extra intestinale letsels zijn mogelijk
- Systeemziekte
Epidemiologie
- Prevalentie is hoog in Scandinavische landen, West Europa, Noord Amerika en Australië
- Roken verhoogt het risico op het ontstaan van de ziekte van crohn, de ernst van de ziekte en
kans om een operatie te moeten ondergaan
- De leeftijd waarop de ziekte van crohn begint is meestal 20-30 jaar
o Kan ook in kindertijd ontstaan
Symptomen
- Diarree
o Bloederig (kan ook occult bloed zijn, dat is bloed dat van hoger in het GI-stelsel komt
en al gestold is, het heeft een donkere kleur en zie je meestal niet in de stoelgang
daardoor)
o Steatorroe
- Abdominale pijn, darmkrampen
- Malabsorptie en anorexie
o Vermagering
o Deficienties (bv anemie door vit B12 malabsorptie)
Complicaties
Intestinaal:
- Later constipatie door stricturen (vernauwingen) (doordat littekenweefsel ervoor zorgt dat
darmwand minder flexibel is)
o Opletten met rauwe groenten (vooral champignons)
- Perianale fistels (1/3 vd pt)
o = abnormale gangetjes die vlakbij de anus uitmonden
- Obstructie (mechanische ileus = darmpassage stoornis)
- Darmperforatie
Extra-intestinaal
- Artritis (spondylartritis)
- Letsels ogen (uveïtis, episcleritis)
- Huidafwijkingen (erythema nodosum, pyoderma gangrenosum)
- Letsels galwegen (galblaasstenen, scleroserende cholangitis)
Pagina 2 van 26
, - Hydronefrose (water die blijft zitten in de nieren)
Klinisch beeld
- Enkel terminale ileum -> 45%
- Enkel dikke darm aangetast -> 32%
- Ileocolische symptomen -> 19%
- Bovenste GI systeem -> 4%
Montreal classificatie
- L-categorie = locatie
- B-catagorie = complicaties
Milde CD Matige CD Ernstige CD
- Milde abdominale pijn - Frequente diarree - Persistent braken
- Diarree - Significant - Gewichtsverlies ->
- Minimaal G-verlies gewichtsverlies cachexie
(minder dan 10%) - Intermittent nausea en - Hoge koorts
- Geen nausea of koorts braken - Ernstige abdominale
of braken - Abdominale pijn pijn
- Minimale impact op - Koorts - Dehydratatie
kwaliteit van leven - Grotere impact op - Anemie
- Vaak geen malnutritie, kwaliteit van leven - Malnutritie
complicaties of anemie - Vaak anemie en - Grote kans op
malnutritie complicaties
- Grote impact op
levenskwaliteit
Diagnose
- Kliniek
- Radiologie
- Ileoscopie met biopten is 1ste lijnsonderzoek (via anus)
- MRI
- Endoscopie met dunnedarmcapsule (via mond)
RX-beelden
- Begin -> zwelling en ontstekingsoedeem in mucosa
- Later
o Verlies normale patroon van darmplooien: oedemateuze
verdikkingen en ontwikkelen van ulceraties (leidt tot cobble
stones)
o Skip lesions (de ontstekinen wisselen elkaar af, ze zitten niet naast elkaar)
o Fibrotische vernauwingen (leiden tot radiologisch beeld van string sign)
o Vergroeiingen met omgevende structuren -> fistels naar huid, blaas, darm of vagina
Pagina 3 van 26
