Probleem 1 100 jaar Orthopedagogiek
Orthopedagogiek richt zich op de beschrijving van de aard en de achtergronden van
problemen bij het opvoeden met het oog op onderkenning, behandeling en preventie
(Nakken). Het is een empirisch-analytische en normatieve wetenschap, waarbij geprobeerd
wordt om de opvoeding en de omgeving van het kind te optimaliseren.
2 benaderingen
Klassieke benadering Het opvallende en afwijkende kind staat centraal, er wordt gekeken
hoe deze opgevoed moet worden. Er is hier geen sprake van preventie.
Moderne benadering Hier staat de problematische opvoedingssituatie centraal. Doel is de
opvoeding te optimaliseren, waarbij ook gekeken wordt naar preventie.
Disciplines
Biopsychosociaal model
Medisch-psychiatrisch Ontstaan, diagnosticeren en behandelen van pathologie bij
kinderen en ouders. Diagnose staat centraal. Oorzaak zit in de hersenen, behandeling met
medicatie. Is een gedragswetenschap, evidence-based en empirisch.
Psychologie (micro) Ontwikkeling van de mens in alle levensfasen. Gedragsdeskundige.
Oorzaak wordt gezocht in cognities, affect en individuele beleving van de werkelijkheid,
behandeling is hier dan ook op gericht. Het is een gedragswetenschap, theoretisch en
empirisch.
Orthopedagoog Rol van de omgeving bij opgroeien en opvoeden. Oorzaak wordt gezocht
in de interactie met de bredere opvoedingscontext (buurt, gezin, onderwijs). Behandeling is
gericht op de omgeving, handelen van opvoeders optimaliseren. Is een wijsbegeerte en een
handelingswetenschap.
3 typen theorievorming
Probleem-specifieke theorieën Klinisch-, onderwijs- en behandelingstheorieën. Kijkt
naar individuele gevallen of alle mensen.
Algemene theorieën Theorie over hulpvraag en hulpverlening. Visie op het object van
studie en op het doel en de aard van de wetenschappelijke kennis.
Theoretische orthopedagogiek Discussie over kwaliteit, geldigheid van theorieën en
bruikbaarheid van methoderegels.
Geschiedenis
Middeleeuwen
Naasten liefde christelijken. Speciale huizen voor hulpbehoevenden, geen onderscheid.
Behandeling d.m.v. straf. Dolhuizen voor ernstig geestenzieken.
17e eeuw
Eerste pedagoog Comenius maakte pedagogische methode. Er kwam meer belangstelling voor
opvoeden.
18e eeuw
Verlichting: Elk kind is vormbaar (Rousseau).
19e eeuw
Groeiende aandacht voor de pedagogiek, door afname van kindersterfte en toename van
pedagogische ruimtes. Meer aandacht voor psychische problemen, oorzaak wordt nog fysiek
gezocht. Alles was nog sterk moreel en religieus. Eerste idiotenschooltje opgericht, waarbij
genezing door opvoeding moest plaatsvinden.
20e eeuw
Algemene leerplicht werd ingevoerd. Er kwamen landelijke voorzieningen voor
gezondheidszorg en kinderbescherming. Aangepast onderwijs door VOA opgericht.
Orthopedagogiek richt zich op de beschrijving van de aard en de achtergronden van
problemen bij het opvoeden met het oog op onderkenning, behandeling en preventie
(Nakken). Het is een empirisch-analytische en normatieve wetenschap, waarbij geprobeerd
wordt om de opvoeding en de omgeving van het kind te optimaliseren.
2 benaderingen
Klassieke benadering Het opvallende en afwijkende kind staat centraal, er wordt gekeken
hoe deze opgevoed moet worden. Er is hier geen sprake van preventie.
Moderne benadering Hier staat de problematische opvoedingssituatie centraal. Doel is de
opvoeding te optimaliseren, waarbij ook gekeken wordt naar preventie.
Disciplines
Biopsychosociaal model
Medisch-psychiatrisch Ontstaan, diagnosticeren en behandelen van pathologie bij
kinderen en ouders. Diagnose staat centraal. Oorzaak zit in de hersenen, behandeling met
medicatie. Is een gedragswetenschap, evidence-based en empirisch.
Psychologie (micro) Ontwikkeling van de mens in alle levensfasen. Gedragsdeskundige.
Oorzaak wordt gezocht in cognities, affect en individuele beleving van de werkelijkheid,
behandeling is hier dan ook op gericht. Het is een gedragswetenschap, theoretisch en
empirisch.
Orthopedagoog Rol van de omgeving bij opgroeien en opvoeden. Oorzaak wordt gezocht
in de interactie met de bredere opvoedingscontext (buurt, gezin, onderwijs). Behandeling is
gericht op de omgeving, handelen van opvoeders optimaliseren. Is een wijsbegeerte en een
handelingswetenschap.
3 typen theorievorming
Probleem-specifieke theorieën Klinisch-, onderwijs- en behandelingstheorieën. Kijkt
naar individuele gevallen of alle mensen.
Algemene theorieën Theorie over hulpvraag en hulpverlening. Visie op het object van
studie en op het doel en de aard van de wetenschappelijke kennis.
Theoretische orthopedagogiek Discussie over kwaliteit, geldigheid van theorieën en
bruikbaarheid van methoderegels.
Geschiedenis
Middeleeuwen
Naasten liefde christelijken. Speciale huizen voor hulpbehoevenden, geen onderscheid.
Behandeling d.m.v. straf. Dolhuizen voor ernstig geestenzieken.
17e eeuw
Eerste pedagoog Comenius maakte pedagogische methode. Er kwam meer belangstelling voor
opvoeden.
18e eeuw
Verlichting: Elk kind is vormbaar (Rousseau).
19e eeuw
Groeiende aandacht voor de pedagogiek, door afname van kindersterfte en toename van
pedagogische ruimtes. Meer aandacht voor psychische problemen, oorzaak wordt nog fysiek
gezocht. Alles was nog sterk moreel en religieus. Eerste idiotenschooltje opgericht, waarbij
genezing door opvoeding moest plaatsvinden.
20e eeuw
Algemene leerplicht werd ingevoerd. Er kwamen landelijke voorzieningen voor
gezondheidszorg en kinderbescherming. Aangepast onderwijs door VOA opgericht.
