Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 ............................................................................................................................................. 4
1.1 In controle ..................................................................................................................................... 4
1.2 Administratieve organisatie ........................................................................................................... 4
1.3 BIV ................................................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 2 ............................................................................................................................................. 5
2.1 Organisatie en hun doelen ............................................................................................................ 5
2.2 Scheiding van leiding en eigendom ............................................................................................... 5
2.3 Taakverdeling ................................................................................................................................. 5
2.4 Organogram ................................................................................................................................... 6
2.5 Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden ........................................................................ 7
2.6 Processen....................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 3 Informatie ........................................................................................................................... 9
3.1 Belang van informatie.................................................................................................................... 9
3.2 Niveau van informatie ................................................................................................................... 9
3.3 Herkomst van informatie ............................................................................................................... 9
Hoofdstuk 4: Inleiding AO en processen ............................................................................................... 10
4.1 Typologie ..................................................................................................................................... 10
4.2 Processen..................................................................................................................................... 12
4.3 Controllingissues en stappenplan ................................................................................................ 12
Hoofdstuk 5: Planning- & controlproces ............................................................................................... 14
5.1 Sub processen in het bestuurlijk proces ...................................................................................... 14
5.2 Planningsproces........................................................................................................................... 14
5.3 (Financieel-)administratief proces ............................................................................................... 15
5.4 Control proces ............................................................................................................................. 15
5.5 Verantwoordingsproces............................................................................................................... 16
Hoofdstuk 6: Inkoopproces.................................................................................................................... 17
6.1 Inleiding inkoopproces ................................................................................................................ 17
6.2 Inkoopbehoefte vaststellen ......................................................................................................... 17
6.3 Beste aanbod onderzoeken ......................................................................................................... 18
6.4 Goederen bestellen ..................................................................................................................... 18
6.5 Goederen ontvangen ................................................................................................................... 18
6.6 Inkoopfactuur ontvangen ............................................................................................................ 19
6.7 Inkoopfactuur betalen ................................................................................................................. 19
6.8 Inkoop aan ondersteunende goederen en inkoop van diensten ................................................. 19
1
,Hoofdstuk 7: Opslagproces.................................................................................................................... 21
7.1 Inleiding opslagproces ................................................................................................................. 21
7.2 Binnenkomende goederen ontvangen en keuren ....................................................................... 21
7.3 Goederen opslaan ....................................................................................................................... 22
7.4 Bewaren van goederen ................................................................................................................ 23
7.5 Goederen afgeven ....................................................................................................................... 23
7.6 Goederen verzenden ................................................................................................................... 23
7.7 Verantwoording afleggen over de goederen ............................................................................... 23
Hoofdstuk 8: Verkoopproces ................................................................................................................. 24
8.1 Inleiding verkoopproces .............................................................................................................. 24
8.2 Assortiment en verkoopprijzen bepalen ..................................................................................... 24
8.3 Verkoopofferte opstellen ............................................................................................................. 24
8.4 Verkooporder verwerken............................................................................................................. 25
8.5 Goederen verzenden ................................................................................................................... 25
8.6 Goederen factureren ................................................................................................................... 25
8.7 Gelden incasseren ....................................................................................................................... 26
8.8 Diensten....................................................................................................................................... 26
Hoofdstuk 9: Productieproces ............................................................................................................... 27
9.1 Inleiding productieproces ............................................................................................................ 27
9.2 Massaproductie ........................................................................................................................... 27
9.2.1 Ontwerpen van producten ................................................................................................... 27
9.2.2 Normen bepalen................................................................................................................... 27
9.2.3 Impulsen geven tot produceren ........................................................................................... 28
9.2.4 Productie plannen ................................................................................................................ 28
9.2.5 Productieopdracht uitgeven ................................................................................................. 28
9.2.6 Grondstoffen afroepen ......................................................................................................... 28
9.2.7 Productie uitvoeren .............................................................................................................. 28
9.2.8 Voortgang controleren ......................................................................................................... 28
9.2.9 Kwaliteit gereed product controleren .................................................................................. 28
9.2.10 Goedgekeurde product aan magazijn afleveren................................................................. 28
9.2.11 Nacalculatie uitvoeren ........................................................................................................ 28
9.3 Stukproductie .............................................................................................................................. 29
9.3.1 Verkoopaanvraag opstellen .................................................................................................. 29
9.3.2 Globale voorcalculatie opstellen .......................................................................................... 29
9.3.3 Verkoopofferte opstellen en verkooporder sluiten .............................................................. 29
9.3.4 Technische voorcalculatie opstellen ..................................................................................... 29
2
, 9.3.5 Gereed product afleveren aan klant..................................................................................... 30
9.3.6 Nacalculatie .......................................................................................................................... 30
Hoofdstuk 13: Performance management ............................................................................................ 31
13.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 31
13.2 Doelstellingen en kritische succesfactoren ............................................................................... 31
13.3 Prestatie-indicatoren ................................................................................................................. 32
13.4 Normen...................................................................................................................................... 32
13.5 Dashboard ................................................................................................................................. 32
Hoofdstuk 14: Preventieve IB-maatregelen .......................................................................................... 33
14.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 33
14.2 Soft controles............................................................................................................................. 33
14.3 Controle technische functiescheiding ....................................................................................... 33
14.4 Autorisaties................................................................................................................................ 34
14.5 Kaders en normen ..................................................................................................................... 34
14.6 Werkinstructies en procedures ................................................................................................. 34
14.7 Vier-ogenprincipe ...................................................................................................................... 34
14.8 ICT-controles .............................................................................................................................. 34
Hoofdstuk 15 Repressieve IB-maatregelen ........................................................................................... 35
15.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 35
15.2 cijferbeoordeling ....................................................................................................................... 35
15.3 Detailcontroles .......................................................................................................................... 35
15.4 Verbandcontroles ...................................................................................................................... 35
15.5 Afloopcontrole ........................................................................................................................... 36
15.6 Inventarisatie ............................................................................................................................. 36
15.7 Repressieve ICT-controle ........................................................................................................... 37
15.8 Inlichtingen van derde ............................................................................................................... 37
Hoofdstuk 17: Beheersing per typologie ............................................................................................... 38
17.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 38
17.2 Typologie handel ....................................................................................................................... 38
17.2.1 Handelsbedrijf met contante betaling ................................................................................ 38
17.2.2 Handelsbedrijf met betaling op rekening ........................................................................... 38
17.3 Typologie productie ................................................................................................................... 39
17.3.1 Massaproductie .................................................................................................................. 39
3
, Hoofdstuk 1
1.1 In controle
Het doel van de meeste commerciële organisaties is het maken van winst met hun specifieke product-
marktcombinatie. Bij gezondheidzorginstellingen is bijvoorbeeld het doel om de gezondheid van de
cliënten beter te maken.
Het bereiken van een doel vereist:
- Planning: uitwerken van doelstellingen in concrete plannen voor iedereen die meewerkt
- Registratie: vaststellen van resultaten en daarbij ingezette middelen
- Beheersing: monitoren van de voortgang en waarbij nodig bijsturen
Controle: beheersing is de Nederlandse term voor controle. De leiding weet wat er gebeurt in de
organisatie en stuurt bij op plekken waar het gewenste resultaat niet behaald wordt. Hiervoor heeft
de organisatie vaak een controller in dienst. Controller heeft overzicht over de resultaten en doelen.
Soorten administraties:
- Inkoper, inkoopadministratie om zijn inkooporders vast te leggen
- Verkoper, verkoopadministratie om zijn verkooporders in te registreren
- Salarisadministrateur, personeels- en salarisadministratie
-Financieel administrateur, registreert zijn werk in de financiële administratie (grootboek)
1.2 Administratieve organisatie
Beheersmaatregelen: dit zijn waarschuwmeldingen bij het verkeerd invoeren van gegevens in de
administratie of meldingen bij ontbrekende gegevens.
Als we beheersmaatregelen toevoegen aan het AO (administratieve organisatie), spreken we van
AO/IB: administratieve organisatie en interne beheersing.
1.3 BIV
BIV betekend bestuurlijke informatievoorziening.
Vier soorten informatiebehoeften:
1. Informatie om doelen te kunnen stellen
2. Informatie om medewerkers te laten functioneren
3. Informatie om te monitoren en om bij te sturen
4. Informatie om verantwoording af te leggen
Bij een grote organisatie voorziet de controller of de afdeling finance & controle vaak in de
informatiebehoeften.
4
Hoofdstuk 1 ............................................................................................................................................. 4
1.1 In controle ..................................................................................................................................... 4
1.2 Administratieve organisatie ........................................................................................................... 4
1.3 BIV ................................................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 2 ............................................................................................................................................. 5
2.1 Organisatie en hun doelen ............................................................................................................ 5
2.2 Scheiding van leiding en eigendom ............................................................................................... 5
2.3 Taakverdeling ................................................................................................................................. 5
2.4 Organogram ................................................................................................................................... 6
2.5 Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden ........................................................................ 7
2.6 Processen....................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 3 Informatie ........................................................................................................................... 9
3.1 Belang van informatie.................................................................................................................... 9
3.2 Niveau van informatie ................................................................................................................... 9
3.3 Herkomst van informatie ............................................................................................................... 9
Hoofdstuk 4: Inleiding AO en processen ............................................................................................... 10
4.1 Typologie ..................................................................................................................................... 10
4.2 Processen..................................................................................................................................... 12
4.3 Controllingissues en stappenplan ................................................................................................ 12
Hoofdstuk 5: Planning- & controlproces ............................................................................................... 14
5.1 Sub processen in het bestuurlijk proces ...................................................................................... 14
5.2 Planningsproces........................................................................................................................... 14
5.3 (Financieel-)administratief proces ............................................................................................... 15
5.4 Control proces ............................................................................................................................. 15
5.5 Verantwoordingsproces............................................................................................................... 16
Hoofdstuk 6: Inkoopproces.................................................................................................................... 17
6.1 Inleiding inkoopproces ................................................................................................................ 17
6.2 Inkoopbehoefte vaststellen ......................................................................................................... 17
6.3 Beste aanbod onderzoeken ......................................................................................................... 18
6.4 Goederen bestellen ..................................................................................................................... 18
6.5 Goederen ontvangen ................................................................................................................... 18
6.6 Inkoopfactuur ontvangen ............................................................................................................ 19
6.7 Inkoopfactuur betalen ................................................................................................................. 19
6.8 Inkoop aan ondersteunende goederen en inkoop van diensten ................................................. 19
1
,Hoofdstuk 7: Opslagproces.................................................................................................................... 21
7.1 Inleiding opslagproces ................................................................................................................. 21
7.2 Binnenkomende goederen ontvangen en keuren ....................................................................... 21
7.3 Goederen opslaan ....................................................................................................................... 22
7.4 Bewaren van goederen ................................................................................................................ 23
7.5 Goederen afgeven ....................................................................................................................... 23
7.6 Goederen verzenden ................................................................................................................... 23
7.7 Verantwoording afleggen over de goederen ............................................................................... 23
Hoofdstuk 8: Verkoopproces ................................................................................................................. 24
8.1 Inleiding verkoopproces .............................................................................................................. 24
8.2 Assortiment en verkoopprijzen bepalen ..................................................................................... 24
8.3 Verkoopofferte opstellen ............................................................................................................. 24
8.4 Verkooporder verwerken............................................................................................................. 25
8.5 Goederen verzenden ................................................................................................................... 25
8.6 Goederen factureren ................................................................................................................... 25
8.7 Gelden incasseren ....................................................................................................................... 26
8.8 Diensten....................................................................................................................................... 26
Hoofdstuk 9: Productieproces ............................................................................................................... 27
9.1 Inleiding productieproces ............................................................................................................ 27
9.2 Massaproductie ........................................................................................................................... 27
9.2.1 Ontwerpen van producten ................................................................................................... 27
9.2.2 Normen bepalen................................................................................................................... 27
9.2.3 Impulsen geven tot produceren ........................................................................................... 28
9.2.4 Productie plannen ................................................................................................................ 28
9.2.5 Productieopdracht uitgeven ................................................................................................. 28
9.2.6 Grondstoffen afroepen ......................................................................................................... 28
9.2.7 Productie uitvoeren .............................................................................................................. 28
9.2.8 Voortgang controleren ......................................................................................................... 28
9.2.9 Kwaliteit gereed product controleren .................................................................................. 28
9.2.10 Goedgekeurde product aan magazijn afleveren................................................................. 28
9.2.11 Nacalculatie uitvoeren ........................................................................................................ 28
9.3 Stukproductie .............................................................................................................................. 29
9.3.1 Verkoopaanvraag opstellen .................................................................................................. 29
9.3.2 Globale voorcalculatie opstellen .......................................................................................... 29
9.3.3 Verkoopofferte opstellen en verkooporder sluiten .............................................................. 29
9.3.4 Technische voorcalculatie opstellen ..................................................................................... 29
2
, 9.3.5 Gereed product afleveren aan klant..................................................................................... 30
9.3.6 Nacalculatie .......................................................................................................................... 30
Hoofdstuk 13: Performance management ............................................................................................ 31
13.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 31
13.2 Doelstellingen en kritische succesfactoren ............................................................................... 31
13.3 Prestatie-indicatoren ................................................................................................................. 32
13.4 Normen...................................................................................................................................... 32
13.5 Dashboard ................................................................................................................................. 32
Hoofdstuk 14: Preventieve IB-maatregelen .......................................................................................... 33
14.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 33
14.2 Soft controles............................................................................................................................. 33
14.3 Controle technische functiescheiding ....................................................................................... 33
14.4 Autorisaties................................................................................................................................ 34
14.5 Kaders en normen ..................................................................................................................... 34
14.6 Werkinstructies en procedures ................................................................................................. 34
14.7 Vier-ogenprincipe ...................................................................................................................... 34
14.8 ICT-controles .............................................................................................................................. 34
Hoofdstuk 15 Repressieve IB-maatregelen ........................................................................................... 35
15.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 35
15.2 cijferbeoordeling ....................................................................................................................... 35
15.3 Detailcontroles .......................................................................................................................... 35
15.4 Verbandcontroles ...................................................................................................................... 35
15.5 Afloopcontrole ........................................................................................................................... 36
15.6 Inventarisatie ............................................................................................................................. 36
15.7 Repressieve ICT-controle ........................................................................................................... 37
15.8 Inlichtingen van derde ............................................................................................................... 37
Hoofdstuk 17: Beheersing per typologie ............................................................................................... 38
17.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 38
17.2 Typologie handel ....................................................................................................................... 38
17.2.1 Handelsbedrijf met contante betaling ................................................................................ 38
17.2.2 Handelsbedrijf met betaling op rekening ........................................................................... 38
17.3 Typologie productie ................................................................................................................... 39
17.3.1 Massaproductie .................................................................................................................. 39
3
, Hoofdstuk 1
1.1 In controle
Het doel van de meeste commerciële organisaties is het maken van winst met hun specifieke product-
marktcombinatie. Bij gezondheidzorginstellingen is bijvoorbeeld het doel om de gezondheid van de
cliënten beter te maken.
Het bereiken van een doel vereist:
- Planning: uitwerken van doelstellingen in concrete plannen voor iedereen die meewerkt
- Registratie: vaststellen van resultaten en daarbij ingezette middelen
- Beheersing: monitoren van de voortgang en waarbij nodig bijsturen
Controle: beheersing is de Nederlandse term voor controle. De leiding weet wat er gebeurt in de
organisatie en stuurt bij op plekken waar het gewenste resultaat niet behaald wordt. Hiervoor heeft
de organisatie vaak een controller in dienst. Controller heeft overzicht over de resultaten en doelen.
Soorten administraties:
- Inkoper, inkoopadministratie om zijn inkooporders vast te leggen
- Verkoper, verkoopadministratie om zijn verkooporders in te registreren
- Salarisadministrateur, personeels- en salarisadministratie
-Financieel administrateur, registreert zijn werk in de financiële administratie (grootboek)
1.2 Administratieve organisatie
Beheersmaatregelen: dit zijn waarschuwmeldingen bij het verkeerd invoeren van gegevens in de
administratie of meldingen bij ontbrekende gegevens.
Als we beheersmaatregelen toevoegen aan het AO (administratieve organisatie), spreken we van
AO/IB: administratieve organisatie en interne beheersing.
1.3 BIV
BIV betekend bestuurlijke informatievoorziening.
Vier soorten informatiebehoeften:
1. Informatie om doelen te kunnen stellen
2. Informatie om medewerkers te laten functioneren
3. Informatie om te monitoren en om bij te sturen
4. Informatie om verantwoording af te leggen
Bij een grote organisatie voorziet de controller of de afdeling finance & controle vaak in de
informatiebehoeften.
4
