Samenvatting Geneeskundn7e GK1 (H31)1e7 GK2 (H31)2e en GK31) (H12e
Inlei7ing in 7e gerontologie en geriatrie
Hoof7stdkun 12
12.1
HSC hematopoëtishe (bloedvormmedde) itamselledsomparmtmedtt
Het aadtal hematopoëtishe itamselled id het beedmermg deemt toe tidedi het vermoudermed, waarmom
ii dog diet duideliikt
Daarmdaait demed de twee beladgrmiikite fudstei vad de itamselled met het itiged vad de leefiid af,
dameliik de mogeliikheid tot zelfvermdieuwidg ed de mogeliikheid tot difermedtate daarm meerm
volwaiied selliidedt
Doorm vermoudermidg vad het HSC ziid erm id iederm geval midderm rmode bloedselledt
Erm ii rmedeliike overmeeditemmidg dat de vermaddermidged doorm vermoudermidg vad het HSC het gevolg ziid
vad selidtrmidiieke meshadiimed (mutatei, ooidateve itrmeii, DNA-ishade) ed diet vad seleotrmidiieke
(biivoormbeeld itrmalidg)t
12.2
Bloedarmmoede ademiet
Ademie eed hemoglobidewaarmde (Hb) < 8,1 mmol/L voorm madded ed < 7,5 mmol/L voorm vrmouwedt
IJzermtekormt ii wermeldwiid de meeit voormkomedde oormzaak vad ademiet
12.31)
Ademie wormdt klaiiiek idgedeeld volgedi het volume (dat wil zegged misrmosytairm (kleid), dormmosytairm
(dormmaal), masrmosytairm (grmoot)) vad de rmode bloedsel (ermytrmosyt) ed de kedmermked vad het beedmermg
met rmetsulosytoie (toedame vad het aadtal iodge ermytrmosyted) ali maat voorm eed weidig astef
(hypoprmolifermatef) of zeerm astef (hypermprmolifermatef) beedmermgt
Iddelidg vad ioormted ademie volgedi het volume vad ermytrmosyted ed aadtal rmetsulosyted id het
beedmermg
misrmosytoie ed lage
IDA, ACZ, iidermoblaitishe ademie
rmetsulosytoie
misrmosytoie ed hoge
hemoglobidopathieëd
rmetsulosytoie
dormmosytoie ed lage
diermfaled ed aadmaakitoormdiiied id beedmermg
rmetsulosytoie
dormmosytoie ed hoge
hemolytishe ademie
rmetsulosytoie
masrmosytoie ed lage vitamide B12-/foliumzuurmgebrmek, alsoholmiibrmuik,
rmetsulosytoie levermziekted, ishildkliermaaddoedidged
masrmosytoie ed hoge
hemolytishe ademie
rmetsulosytoie
, IDA = iizermgebrmekiademiet
ACZ = ademie doorm shrmodiishe ziektet
12.4
Ademie doorm shrmodiishe ziekte (ACZ) ii de frmequedtite oormzaak vad ademie bii gehoipitaliieermde
oudermed ed komt voorm bii asute ed shrmodiishe idfestei, odtitekidged ed iolide ed hematologiishe
tumormedt
Tegedwoormdig rmekedt med ook de ademie bii shrmodiish diermfaled ed harmtaled tot deze grmoept
Het pathogedetish meshadiime vad ACZ ii sompleot Bii eed odtitekidgirmeaste wormded sytokided
geprmoduseermdt Cytokided itmulermed de prmoduste vad hepsidide id de levermt Hepsidide biddt aad de
rmeseptorm voorm fermrmopormtde t Fermrmopormtde ii eed eiwit dat iizerm vad bidded daarm buited de sel
trmadipormteermtt De biddidg vad hepsidide aad de rmeseptorm leidt tot degrmadate vad fermrmopormtde,
waarmdoorm iizerm id selled (biivoormbeeld selled vad de dudde darmm, masrmofaged ed levermselled)
gevadged zitt Het detormeiultaat ii dat erm midderm iizerm beishikbaarm ii voorm de aadmaak vad
ermytrmosytedt De sytokided ed de vermhoogde hepsidideipiegel vermmiddermed vermderm de prmolifermate ed
de difermedtatesapasiteit vad de ermythrmodde itamselledt Adderme gevolged ziid eed vermkormte
overmlevidgiduurm vad de ermytrmosyted ed eed rmelatef vermlaagde ermythrmopoëtdeipiegel voorm de ermdit
vad de ademiet
Bii ACZ iprmeekt med overm eed fudstodeel iizermtekormt , dat wil zegged eed laag iermumiizerm ed eed
dormmale tot geiteged iizermrmeiermve (fermrmitde)t
Hoewel fermrmitde eed asutefaie-eiwit ii (ed dui ii bii idfestei ed odtitekidged de ipiegel vermhoogd)
ed de sodsedtrmate met de leefiid itigt, bliif iermumfermrmitde de beladgrmiikite labormatormiumparmameterm
om ACZ te oddermisheided vad IDA, waarmbii het iermumfermrmitde vermlaagd iit
12.5
IJzermgebrmekiademie wormdt gedefdieermd ali de hematologiishe toeitadd waarmbii erm
eed abioluut iizermtekormt ii, dat wil zegged eed laag iermumiizerm ed eed afwezige iizermrmeiermvet
12.7
Waddeerm da grmoddig oddermzoek geed oormzaak wormdt gevodded, iprmeekt med vad odvermklaarmde
ademiet
Hoof7stdkun 31)1
31)1.1
Multmormbiditeit ii het voormkomed vad twee of meerm ziekted bii dezelfde permioodt
Meeital gaat het daarmbii om twee of meerm shrmodiishe ziektedt
Ook de termm ‘somormbiditeit ’ wormdt hiermvoorm gebrmuiktt Het vermishil tuiied beide begrmipped ii het
permipestef vad waarmuit wormdt gekeked:
- Multmormbiditeit gaat overm eed populate waarmid medied voormkomed die geed, eed of
meerm shrmodiishe ziekted hebbedt
- Comormbiditeit erm ii iprmake vad eed of meerm biikomedde shrmodiishe ziekted bii medied met
eed ipesifeke shrmodiishe ziekte, biivoormbeeld aitma bii patëdted met diabetei mellituit
31)1.2
Chrmodiishe ziekted eed ladgdurmig beloop hebbed, diet te gedezed ed leided tot het gebrmuik vad
zormg ed bepermkidged id het fudstodermedt
Inlei7ing in 7e gerontologie en geriatrie
Hoof7stdkun 12
12.1
HSC hematopoëtishe (bloedvormmedde) itamselledsomparmtmedtt
Het aadtal hematopoëtishe itamselled id het beedmermg deemt toe tidedi het vermoudermed, waarmom
ii dog diet duideliikt
Daarmdaait demed de twee beladgrmiikite fudstei vad de itamselled met het itiged vad de leefiid af,
dameliik de mogeliikheid tot zelfvermdieuwidg ed de mogeliikheid tot difermedtate daarm meerm
volwaiied selliidedt
Doorm vermoudermidg vad het HSC ziid erm id iederm geval midderm rmode bloedselledt
Erm ii rmedeliike overmeeditemmidg dat de vermaddermidged doorm vermoudermidg vad het HSC het gevolg ziid
vad selidtrmidiieke meshadiimed (mutatei, ooidateve itrmeii, DNA-ishade) ed diet vad seleotrmidiieke
(biivoormbeeld itrmalidg)t
12.2
Bloedarmmoede ademiet
Ademie eed hemoglobidewaarmde (Hb) < 8,1 mmol/L voorm madded ed < 7,5 mmol/L voorm vrmouwedt
IJzermtekormt ii wermeldwiid de meeit voormkomedde oormzaak vad ademiet
12.31)
Ademie wormdt klaiiiek idgedeeld volgedi het volume (dat wil zegged misrmosytairm (kleid), dormmosytairm
(dormmaal), masrmosytairm (grmoot)) vad de rmode bloedsel (ermytrmosyt) ed de kedmermked vad het beedmermg
met rmetsulosytoie (toedame vad het aadtal iodge ermytrmosyted) ali maat voorm eed weidig astef
(hypoprmolifermatef) of zeerm astef (hypermprmolifermatef) beedmermgt
Iddelidg vad ioormted ademie volgedi het volume vad ermytrmosyted ed aadtal rmetsulosyted id het
beedmermg
misrmosytoie ed lage
IDA, ACZ, iidermoblaitishe ademie
rmetsulosytoie
misrmosytoie ed hoge
hemoglobidopathieëd
rmetsulosytoie
dormmosytoie ed lage
diermfaled ed aadmaakitoormdiiied id beedmermg
rmetsulosytoie
dormmosytoie ed hoge
hemolytishe ademie
rmetsulosytoie
masrmosytoie ed lage vitamide B12-/foliumzuurmgebrmek, alsoholmiibrmuik,
rmetsulosytoie levermziekted, ishildkliermaaddoedidged
masrmosytoie ed hoge
hemolytishe ademie
rmetsulosytoie
, IDA = iizermgebrmekiademiet
ACZ = ademie doorm shrmodiishe ziektet
12.4
Ademie doorm shrmodiishe ziekte (ACZ) ii de frmequedtite oormzaak vad ademie bii gehoipitaliieermde
oudermed ed komt voorm bii asute ed shrmodiishe idfestei, odtitekidged ed iolide ed hematologiishe
tumormedt
Tegedwoormdig rmekedt med ook de ademie bii shrmodiish diermfaled ed harmtaled tot deze grmoept
Het pathogedetish meshadiime vad ACZ ii sompleot Bii eed odtitekidgirmeaste wormded sytokided
geprmoduseermdt Cytokided itmulermed de prmoduste vad hepsidide id de levermt Hepsidide biddt aad de
rmeseptorm voorm fermrmopormtde t Fermrmopormtde ii eed eiwit dat iizerm vad bidded daarm buited de sel
trmadipormteermtt De biddidg vad hepsidide aad de rmeseptorm leidt tot degrmadate vad fermrmopormtde,
waarmdoorm iizerm id selled (biivoormbeeld selled vad de dudde darmm, masrmofaged ed levermselled)
gevadged zitt Het detormeiultaat ii dat erm midderm iizerm beishikbaarm ii voorm de aadmaak vad
ermytrmosytedt De sytokided ed de vermhoogde hepsidideipiegel vermmiddermed vermderm de prmolifermate ed
de difermedtatesapasiteit vad de ermythrmodde itamselledt Adderme gevolged ziid eed vermkormte
overmlevidgiduurm vad de ermytrmosyted ed eed rmelatef vermlaagde ermythrmopoëtdeipiegel voorm de ermdit
vad de ademiet
Bii ACZ iprmeekt med overm eed fudstodeel iizermtekormt , dat wil zegged eed laag iermumiizerm ed eed
dormmale tot geiteged iizermrmeiermve (fermrmitde)t
Hoewel fermrmitde eed asutefaie-eiwit ii (ed dui ii bii idfestei ed odtitekidged de ipiegel vermhoogd)
ed de sodsedtrmate met de leefiid itigt, bliif iermumfermrmitde de beladgrmiikite labormatormiumparmameterm
om ACZ te oddermisheided vad IDA, waarmbii het iermumfermrmitde vermlaagd iit
12.5
IJzermgebrmekiademie wormdt gedefdieermd ali de hematologiishe toeitadd waarmbii erm
eed abioluut iizermtekormt ii, dat wil zegged eed laag iermumiizerm ed eed afwezige iizermrmeiermvet
12.7
Waddeerm da grmoddig oddermzoek geed oormzaak wormdt gevodded, iprmeekt med vad odvermklaarmde
ademiet
Hoof7stdkun 31)1
31)1.1
Multmormbiditeit ii het voormkomed vad twee of meerm ziekted bii dezelfde permioodt
Meeital gaat het daarmbii om twee of meerm shrmodiishe ziektedt
Ook de termm ‘somormbiditeit ’ wormdt hiermvoorm gebrmuiktt Het vermishil tuiied beide begrmipped ii het
permipestef vad waarmuit wormdt gekeked:
- Multmormbiditeit gaat overm eed populate waarmid medied voormkomed die geed, eed of
meerm shrmodiishe ziekted hebbedt
- Comormbiditeit erm ii iprmake vad eed of meerm biikomedde shrmodiishe ziekted bii medied met
eed ipesifeke shrmodiishe ziekte, biivoormbeeld aitma bii patëdted met diabetei mellituit
31)1.2
Chrmodiishe ziekted eed ladgdurmig beloop hebbed, diet te gedezed ed leided tot het gebrmuik vad
zormg ed bepermkidged id het fudstodermedt
