PROJECTPLAN AFSTUDEERPROJECT
EEN ONDERZOEK NAAR HET WERKPLEZIER VAN OPERATIEVERPLEEGKUNDIGEN EN
OPERATIEASSISTENTEN VAN HET ELISABETH TWEE STEDEN Z IEKENHUIS
MAARTJE SCHAPENDONK & THOMAS
GRAZIANO
HBO VERPLEEGKUNDE – TECHNISCHE STROOM,
OPERATIEASSISTENT
FONTYS HOGESCHOOL, EINDHOVEN
(Radboud UMC, z.d.)
Aantal woorden: 3987
Begeleider: Anne
Giesbergen
Examinator: Harry
Leygraaf
Opdrachtgever: Lotte
Rijbroek
Inleverdatum: 8-7-2023
,INHOUDSOPGAVE (De Graaf, z.d.)
1. INLEIDING........................................................................................................................................... 3
AANLEIDING EN VERPLEEGKUNDIGE RELEVANTIE..........................................................................................3
ORGANISATORISCHE FACTOREN......................................................................................................................3
PERSOONLIJKE FACTOREN..............................................................................................................................3
OMGEVINGSFACTOREN.................................................................................................................................3
CONTEXT EN ADVIESONDERWERP.............................................................................................................4
ONDERZOEKSVRAAG.............................................................................................................................5
DOELSTELLING.....................................................................................................................................5
BELANGHEBBENDEN.............................................................................................................................5
1. METHODE 1; THOMAS GRAZIANO...................................................................................................... 6
ONDERZOEKSBENADERING.....................................................................................................................6
ONDERZOEKSPOPULATIE & IN- EN EXCLUSIECRITERIA....................................................................................6
DATAVERZAMELING & SELECTIE EN WERVING.............................................................................................6
DATA ANALYSE....................................................................................................................................7
ETHISCHE OVERWEGING.........................................................................................................................7
2. METHODE 2; MAARTJE SCHAPENDONK.............................................................................................. 8
ONDERZOEKSBENADERING.....................................................................................................................8
ONDERZOEKSPOPULATIE & IN- EN EXCLUSIECRITERIA....................................................................................8
DATAVERZAMELING & SELECTIE EN WERVING.............................................................................................8
DATA ANALYSE....................................................................................................................................9
ETHISCHE OVERWEGING.........................................................................................................................9
BIBLIOGRAFIE....................................................................................................................................... 10
3. BIJLAGEN.......................................................................................................................................... 13
BIJLAGE 1: ZOEKSTRATEGIE WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR.......................................................................13
BIJLAGE 2: IN- EXCLUSIECRITERIA ONDERZOEKSPOPULATIE...........................................................................16
BIJLAGE 3: TOPICLIJST INTERVIEW..........................................................................................................17
BIJLAGE 4: TOPICLIJST FOCUSGROEP.......................................................................................................18
BIJLAGE 5: INFORMED CONSENT FORMULIER............................................................................................19
BIJLAGE 6: UITNODIGINGSMAIL INTERVIEW..............................................................................................20
BIJLAGE 7: UITNODIGINGSMAIL FOCUSGROEP...........................................................................................21
, 1. Inleiding
Aanleiding en verpleegkundige relevantie
Het werkplezier van medewerkers speelt een steeds grotere rol binnen elke organisatie (De Woerd, 2023).
Wereldwijd worden steeds meer zorgen geuit omtrent het werkplezier van verpleegkundigen (Lu et al., 2019).
Werkplezier is namelijk een bepalende factor voor de prestaties en motivatie van verpleegkundigen (Wang et
al., 2020). In dit onderzoek wordt werkplezier gedefinieerd als ‘gelukkig zijn in je werk en plezier hebben in wat
je doet’ (Meulenberg, 2022). Werkplezier is een heel persoonlijk begrip en heeft voor iedereen een eigen
betekenis. Iedere verpleegkundige kent factoren die van invloed zijn op hoe je je voelt op het werk. Deze
factoren zorgen ervoor dat werknemers hun vak goed blijven uitvoeren. Zo heeft het werkplezier van
verpleegkundigen een directe invloed op de kwaliteit van zorg. Een laag werkplezier bij verpleegkundigen kan
leiden tot werkstress, burn-out, intentie om te vertrekken en vermindering van de kwaliteit van patiëntenzorg.
Zowel organisatorische- als persoonlijke- en omgevingsfactoren beïnvloeden het werkplezier van de
verpleegkundige (Wang et al., 2020).
Organisatorische factoren
Enkele organisatorische aspecten die van invloed zijn op het werkplezier van verpleegkundigen zijn: financiële
aspecten, secundaire arbeidsvoorwaarden, planning en personeelsbezetting (Wang et al., 2020). Daarnaast
toont de randomized controlled trial van Mo et al. (2022) aan, dat het ervaren van stress en hoge werkdruk van
invloed zijn op het werkplezier van verpleegkundigen. In een onderzoek van Dall’Ora et al (2020) worden
verschillende factoren genoemd die van invloed zijn op de werkdruk in de zorgsector. Dit zijn factoren zoals
personeelstekort, werkrooster en tijdsdruk op de werkvloer (Dall’Ora et al. 2020). Een onvoldoende
personeelsbezetting en onrealistische werkdruk worden in verband gebracht met nadelige gevolgen voor de
kwaliteit van patiëntenzorg, evenals de tevredenheid en behoud van werk door verpleegkundigen (Boamah et
al., 2017). De hoge werkdruk heeft zo invloed op de patiëntveiligheid, de ervaringen van patiënten, de
werkprestaties van verpleegkundigen en dus de kwaliteit van zorg (Dall’Ora et al., 2020).
Persoonlijke factoren
Persoonlijke factoren hebben ook invloed op het werkplezier van de verpleegkundigen. Deze verschillende
variabelen zijn geslacht, leeftijd, gezinsstatus, persoonlijkheidsaspecten en hoe de werktaken worden ervaren
(Dall’Ora et al., 2020). Andere persoonlijke factoren die van invloed zijn op het werkplezier zijn bijvoorbeeld
copingstijlen, inzet en de relatie tussen werk en vrije tijd (Lu et al., 2019).
De studie van James-Schotter et al. (2019) toont aan dat persoonlijkheidskenmerken zoals omgaan met
weerstand, probleemoplossend werken, organisatorisch en methodisch werken, resulteren in een verhoogd
werkplezier. Daarnaast laat deze studie zien dat zelfstandig werkende verpleegkundigen meer werkplezier
ervaren als zij beschikken over de persoonlijke eigenschappen zoals openheid, extraversie en emotionele
stabiliteit (James-Scotter et al., 2019).
Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren hebben ook invloed op het werkplezier van verpleegkundigen. Van de net gediplomeerde
verpleegkundigen verlaat 60% hun eerste baan vanwege negatief gedrag van anderen. Bij verpleegkundigen
met meer werkervaring is dit 34%. Een negatieve werkomgeving met een pestcultuur heeft invloed op het
werkplezier van de verpleegkundigen. Pesterij komt voor in bijna alle zorgomgevingen en afdelingen. Uit
studies blijkt dat van de 20184 leidinggevenden van een verpleegafdeling, 60% aangaf dat op hun afdeling
wordt gepest. Een pestcultuur heeft een nadelig effect op de fysieke en emotionele gezondheid van
verpleegkundigen. Aangetoonde gevolgen zijn verminderde productiviteit, verstoorde werkrelaties en angst om
naar het werk te gaan. Deze factoren weerhouden verpleegkundigen ervan om goed te kunnen werken, wat
resulteert in een verminderd werkplezier van de verpleegkundige en een verminderde patiëntveiligheid en
kwaliteitszorg voor de patiënt (Edmonson & Zelonka, 2019).
EEN ONDERZOEK NAAR HET WERKPLEZIER VAN OPERATIEVERPLEEGKUNDIGEN EN
OPERATIEASSISTENTEN VAN HET ELISABETH TWEE STEDEN Z IEKENHUIS
MAARTJE SCHAPENDONK & THOMAS
GRAZIANO
HBO VERPLEEGKUNDE – TECHNISCHE STROOM,
OPERATIEASSISTENT
FONTYS HOGESCHOOL, EINDHOVEN
(Radboud UMC, z.d.)
Aantal woorden: 3987
Begeleider: Anne
Giesbergen
Examinator: Harry
Leygraaf
Opdrachtgever: Lotte
Rijbroek
Inleverdatum: 8-7-2023
,INHOUDSOPGAVE (De Graaf, z.d.)
1. INLEIDING........................................................................................................................................... 3
AANLEIDING EN VERPLEEGKUNDIGE RELEVANTIE..........................................................................................3
ORGANISATORISCHE FACTOREN......................................................................................................................3
PERSOONLIJKE FACTOREN..............................................................................................................................3
OMGEVINGSFACTOREN.................................................................................................................................3
CONTEXT EN ADVIESONDERWERP.............................................................................................................4
ONDERZOEKSVRAAG.............................................................................................................................5
DOELSTELLING.....................................................................................................................................5
BELANGHEBBENDEN.............................................................................................................................5
1. METHODE 1; THOMAS GRAZIANO...................................................................................................... 6
ONDERZOEKSBENADERING.....................................................................................................................6
ONDERZOEKSPOPULATIE & IN- EN EXCLUSIECRITERIA....................................................................................6
DATAVERZAMELING & SELECTIE EN WERVING.............................................................................................6
DATA ANALYSE....................................................................................................................................7
ETHISCHE OVERWEGING.........................................................................................................................7
2. METHODE 2; MAARTJE SCHAPENDONK.............................................................................................. 8
ONDERZOEKSBENADERING.....................................................................................................................8
ONDERZOEKSPOPULATIE & IN- EN EXCLUSIECRITERIA....................................................................................8
DATAVERZAMELING & SELECTIE EN WERVING.............................................................................................8
DATA ANALYSE....................................................................................................................................9
ETHISCHE OVERWEGING.........................................................................................................................9
BIBLIOGRAFIE....................................................................................................................................... 10
3. BIJLAGEN.......................................................................................................................................... 13
BIJLAGE 1: ZOEKSTRATEGIE WETENSCHAPPELIJKE LITERATUUR.......................................................................13
BIJLAGE 2: IN- EXCLUSIECRITERIA ONDERZOEKSPOPULATIE...........................................................................16
BIJLAGE 3: TOPICLIJST INTERVIEW..........................................................................................................17
BIJLAGE 4: TOPICLIJST FOCUSGROEP.......................................................................................................18
BIJLAGE 5: INFORMED CONSENT FORMULIER............................................................................................19
BIJLAGE 6: UITNODIGINGSMAIL INTERVIEW..............................................................................................20
BIJLAGE 7: UITNODIGINGSMAIL FOCUSGROEP...........................................................................................21
, 1. Inleiding
Aanleiding en verpleegkundige relevantie
Het werkplezier van medewerkers speelt een steeds grotere rol binnen elke organisatie (De Woerd, 2023).
Wereldwijd worden steeds meer zorgen geuit omtrent het werkplezier van verpleegkundigen (Lu et al., 2019).
Werkplezier is namelijk een bepalende factor voor de prestaties en motivatie van verpleegkundigen (Wang et
al., 2020). In dit onderzoek wordt werkplezier gedefinieerd als ‘gelukkig zijn in je werk en plezier hebben in wat
je doet’ (Meulenberg, 2022). Werkplezier is een heel persoonlijk begrip en heeft voor iedereen een eigen
betekenis. Iedere verpleegkundige kent factoren die van invloed zijn op hoe je je voelt op het werk. Deze
factoren zorgen ervoor dat werknemers hun vak goed blijven uitvoeren. Zo heeft het werkplezier van
verpleegkundigen een directe invloed op de kwaliteit van zorg. Een laag werkplezier bij verpleegkundigen kan
leiden tot werkstress, burn-out, intentie om te vertrekken en vermindering van de kwaliteit van patiëntenzorg.
Zowel organisatorische- als persoonlijke- en omgevingsfactoren beïnvloeden het werkplezier van de
verpleegkundige (Wang et al., 2020).
Organisatorische factoren
Enkele organisatorische aspecten die van invloed zijn op het werkplezier van verpleegkundigen zijn: financiële
aspecten, secundaire arbeidsvoorwaarden, planning en personeelsbezetting (Wang et al., 2020). Daarnaast
toont de randomized controlled trial van Mo et al. (2022) aan, dat het ervaren van stress en hoge werkdruk van
invloed zijn op het werkplezier van verpleegkundigen. In een onderzoek van Dall’Ora et al (2020) worden
verschillende factoren genoemd die van invloed zijn op de werkdruk in de zorgsector. Dit zijn factoren zoals
personeelstekort, werkrooster en tijdsdruk op de werkvloer (Dall’Ora et al. 2020). Een onvoldoende
personeelsbezetting en onrealistische werkdruk worden in verband gebracht met nadelige gevolgen voor de
kwaliteit van patiëntenzorg, evenals de tevredenheid en behoud van werk door verpleegkundigen (Boamah et
al., 2017). De hoge werkdruk heeft zo invloed op de patiëntveiligheid, de ervaringen van patiënten, de
werkprestaties van verpleegkundigen en dus de kwaliteit van zorg (Dall’Ora et al., 2020).
Persoonlijke factoren
Persoonlijke factoren hebben ook invloed op het werkplezier van de verpleegkundigen. Deze verschillende
variabelen zijn geslacht, leeftijd, gezinsstatus, persoonlijkheidsaspecten en hoe de werktaken worden ervaren
(Dall’Ora et al., 2020). Andere persoonlijke factoren die van invloed zijn op het werkplezier zijn bijvoorbeeld
copingstijlen, inzet en de relatie tussen werk en vrije tijd (Lu et al., 2019).
De studie van James-Schotter et al. (2019) toont aan dat persoonlijkheidskenmerken zoals omgaan met
weerstand, probleemoplossend werken, organisatorisch en methodisch werken, resulteren in een verhoogd
werkplezier. Daarnaast laat deze studie zien dat zelfstandig werkende verpleegkundigen meer werkplezier
ervaren als zij beschikken over de persoonlijke eigenschappen zoals openheid, extraversie en emotionele
stabiliteit (James-Scotter et al., 2019).
Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren hebben ook invloed op het werkplezier van verpleegkundigen. Van de net gediplomeerde
verpleegkundigen verlaat 60% hun eerste baan vanwege negatief gedrag van anderen. Bij verpleegkundigen
met meer werkervaring is dit 34%. Een negatieve werkomgeving met een pestcultuur heeft invloed op het
werkplezier van de verpleegkundigen. Pesterij komt voor in bijna alle zorgomgevingen en afdelingen. Uit
studies blijkt dat van de 20184 leidinggevenden van een verpleegafdeling, 60% aangaf dat op hun afdeling
wordt gepest. Een pestcultuur heeft een nadelig effect op de fysieke en emotionele gezondheid van
verpleegkundigen. Aangetoonde gevolgen zijn verminderde productiviteit, verstoorde werkrelaties en angst om
naar het werk te gaan. Deze factoren weerhouden verpleegkundigen ervan om goed te kunnen werken, wat
resulteert in een verminderd werkplezier van de verpleegkundige en een verminderde patiëntveiligheid en
kwaliteitszorg voor de patiënt (Edmonson & Zelonka, 2019).
