SAMENVATTING TOEGEPASTE DIERKUNDE
1. DE BASIS: BEGRIPPEN OMTRENT DE DIERLIJKE CEL
Ontwikkeling celmembraan: nodige elementen cel bijeenhouden in een waterige oplossing
• Bestaan uit vetoplosbaar en wateroplosbaar deel
Onderscheid tussen het prokaryotische en eukaryotische celtype
Prokaryoten Eukaryoten
Zonder kern Met kern (kan DNA opslaan)
Organismen Bacteriën, cyanobacteriën Protisten, fungi, planten, dieren
Afmeting cel 1 tot 10µm 5 tot 100 µm
Organellen Weinig tot geen Kern, mitochondria, chloroplasten,
endoplasmatisch reticulum
DNA Circulair in cytoplasma Lineair in kern
RNA en proteïne In cytoplasma DNA -> RNA: kern
synthese RNA -> proteïne: cytoplasma
Cytoplasma Geen cytoskelet Cytoskelet opgebouwd uit proteïne
filament
Belangrijkste celorganellen in dierlijke cel => mitochondriën
• Productie energie
• Omringd door dubbel membraan
• Oorsprong door symbiose
• Gelijkaardig is de chloroplast (voor fotosynthese)
De kern : Afgescheiden van het cytoplasma door dubbel membraan (kernenveloppe)
Het golgi-apparaat
• De dierlijke cel
• Voor de modificatie, transport en secretie van macromoleculen, een verzameling van
membraanstructuren
,Het endoplasmatisch reticulum (ER)
• Verzameling van membraanstructuren: een uitloper van het kernmembraan
• Ruw ER: oppervlak bezet met ribosomen
• Voor de synthese van membraaneiwitten
Dierlijke cel Plantaardige cel
Cellulose-wand afwezig Cellulose-wand aanwezig
Centrosoom aanwezig (spoelfiguur celindeling) Geen centrosoom (soms analoge structuren
=poolkapjes)
Plastiden (=korrels) afwezig Plastiden aanwezig (vb: chloroplasten,
chromoplastenn amyloplasten)
1.1 DE KERNDELING
Bij celdeling = splitst de cel in 2, organellen verdeeld over 2 dochtercellen
• Elke cel moet dezelfde genetische informatie krijgen = een kerndeling uitvoeren
o Mitose: in de gewone lichaamscellen = exacte kopie creëren
o Meiose: in geslachtscellen = reductiedeling, het kernmateriaal zal gehalveerd worden
1.1.1 MITOSE
Profase of voorbereidende fase: voorbereiding op de kerndeling
• Het centrosoom zal delen
• 2 centrosomen zullen zich over elkaar leggen tegen het celmembraan = instaan voor
productie van draden voor de chromosomen
• Kernmembraan zal oplossen + chromosomen vormen zich
o Chromosoom is sterk opgerolde DNA-streng samengehouden door eiwitten
o Elke chromosoom bestaat uit 2 identieke benen (chromatiden) bij elkaar gehouden
door een centromeer
Metafase:
• De spoelfiguur volledig gevormd +
alle chromosomen op het equatorvlak
van de cel liggen en zal naar elke zijde
van de cel chromatide worden
getrokken
Telofase:
• De spoelfiguur verdwijnen + rond
beide dochterkernen worden
kernveloppe gevormd
• Elke dochtercel bezit identieke aantal
chromatiden
, o Er zal een identiek ander been gevormd worden (kopie)
• Kernmateriaal zal opnieuw oplossen
1.1.2 MEIOSE
= noodzakelijk in de cyclus van seksuele reproductie, voor de reductie van het chromosoom aantal
In elk lichaamscel = chromosomen in paren, deze zijn diploïd (2n)
• Hebben een paternale (chromosoom van de vader) en maternale (chromosoom van de
moeder)
= homologe chromosomen
Dochtercellen= resultaat van een meiose, hebben 1 chromosoom van elk homologe paar
chromosomen: deze is haploïd (n)
Meiose: meiose 1 + meiose 2
• Meiose 1: profase, metafase, anafase, telofase
o De reductie van het chromosoom van het chromosoom aantal
• Meiose 2: analoog aan de mitose
1.1.2.1 MEIOSE 1
• Profase 1
o Spoelfiguren en chromosomen worden
gevormd en kernveloppe verdwijnen
o Kan een cross-over optreden
▪ Uitwissel van DNA tussen de 2
homologe chromosomen
▪ De chromatiden van een chromosoom
niet langer identiek zijn
▪ = een recombinatie van het DNA
• Metafase 1
o Alle homologe chromosomen in het equatorvlak
o Ordening van chromosomen is willekeurig, de verdeling maternale en paternale ten
opzicht vh equatorvlak is geen vaste verdeling
• Anafase 1
o De homologe chromosomen elk naar een kant worden getrokken
• De telofase
o De kernenvelope wordt gevormd
o De celdeling wordt ingezet door insnoering
1.1.2.2 MEIOSE 2
• De profase 2
o De spoelfiguur en chromosomen gevormd en kernveloppe verdwijnen
• Metafase 2
o Als de chromosomen op het equatorvlak zijn
, o De chromatiden van elke chromosoom naar verschillende zijde van de cel worden
getrokken door centrosomen
• Telofase 2
o De chromosomen verdwijnen
o Kernenveloppe gevormd worden
o In dochtercel een kopie worden aangemaakt van elke chromatide
= resultaat: uit 1 diploïde cel (2n) vier verschillende nieuwe haploïde (n) cellen bekomt
1. DE BASIS: BEGRIPPEN OMTRENT DE DIERLIJKE CEL
Ontwikkeling celmembraan: nodige elementen cel bijeenhouden in een waterige oplossing
• Bestaan uit vetoplosbaar en wateroplosbaar deel
Onderscheid tussen het prokaryotische en eukaryotische celtype
Prokaryoten Eukaryoten
Zonder kern Met kern (kan DNA opslaan)
Organismen Bacteriën, cyanobacteriën Protisten, fungi, planten, dieren
Afmeting cel 1 tot 10µm 5 tot 100 µm
Organellen Weinig tot geen Kern, mitochondria, chloroplasten,
endoplasmatisch reticulum
DNA Circulair in cytoplasma Lineair in kern
RNA en proteïne In cytoplasma DNA -> RNA: kern
synthese RNA -> proteïne: cytoplasma
Cytoplasma Geen cytoskelet Cytoskelet opgebouwd uit proteïne
filament
Belangrijkste celorganellen in dierlijke cel => mitochondriën
• Productie energie
• Omringd door dubbel membraan
• Oorsprong door symbiose
• Gelijkaardig is de chloroplast (voor fotosynthese)
De kern : Afgescheiden van het cytoplasma door dubbel membraan (kernenveloppe)
Het golgi-apparaat
• De dierlijke cel
• Voor de modificatie, transport en secretie van macromoleculen, een verzameling van
membraanstructuren
,Het endoplasmatisch reticulum (ER)
• Verzameling van membraanstructuren: een uitloper van het kernmembraan
• Ruw ER: oppervlak bezet met ribosomen
• Voor de synthese van membraaneiwitten
Dierlijke cel Plantaardige cel
Cellulose-wand afwezig Cellulose-wand aanwezig
Centrosoom aanwezig (spoelfiguur celindeling) Geen centrosoom (soms analoge structuren
=poolkapjes)
Plastiden (=korrels) afwezig Plastiden aanwezig (vb: chloroplasten,
chromoplastenn amyloplasten)
1.1 DE KERNDELING
Bij celdeling = splitst de cel in 2, organellen verdeeld over 2 dochtercellen
• Elke cel moet dezelfde genetische informatie krijgen = een kerndeling uitvoeren
o Mitose: in de gewone lichaamscellen = exacte kopie creëren
o Meiose: in geslachtscellen = reductiedeling, het kernmateriaal zal gehalveerd worden
1.1.1 MITOSE
Profase of voorbereidende fase: voorbereiding op de kerndeling
• Het centrosoom zal delen
• 2 centrosomen zullen zich over elkaar leggen tegen het celmembraan = instaan voor
productie van draden voor de chromosomen
• Kernmembraan zal oplossen + chromosomen vormen zich
o Chromosoom is sterk opgerolde DNA-streng samengehouden door eiwitten
o Elke chromosoom bestaat uit 2 identieke benen (chromatiden) bij elkaar gehouden
door een centromeer
Metafase:
• De spoelfiguur volledig gevormd +
alle chromosomen op het equatorvlak
van de cel liggen en zal naar elke zijde
van de cel chromatide worden
getrokken
Telofase:
• De spoelfiguur verdwijnen + rond
beide dochterkernen worden
kernveloppe gevormd
• Elke dochtercel bezit identieke aantal
chromatiden
, o Er zal een identiek ander been gevormd worden (kopie)
• Kernmateriaal zal opnieuw oplossen
1.1.2 MEIOSE
= noodzakelijk in de cyclus van seksuele reproductie, voor de reductie van het chromosoom aantal
In elk lichaamscel = chromosomen in paren, deze zijn diploïd (2n)
• Hebben een paternale (chromosoom van de vader) en maternale (chromosoom van de
moeder)
= homologe chromosomen
Dochtercellen= resultaat van een meiose, hebben 1 chromosoom van elk homologe paar
chromosomen: deze is haploïd (n)
Meiose: meiose 1 + meiose 2
• Meiose 1: profase, metafase, anafase, telofase
o De reductie van het chromosoom van het chromosoom aantal
• Meiose 2: analoog aan de mitose
1.1.2.1 MEIOSE 1
• Profase 1
o Spoelfiguren en chromosomen worden
gevormd en kernveloppe verdwijnen
o Kan een cross-over optreden
▪ Uitwissel van DNA tussen de 2
homologe chromosomen
▪ De chromatiden van een chromosoom
niet langer identiek zijn
▪ = een recombinatie van het DNA
• Metafase 1
o Alle homologe chromosomen in het equatorvlak
o Ordening van chromosomen is willekeurig, de verdeling maternale en paternale ten
opzicht vh equatorvlak is geen vaste verdeling
• Anafase 1
o De homologe chromosomen elk naar een kant worden getrokken
• De telofase
o De kernenvelope wordt gevormd
o De celdeling wordt ingezet door insnoering
1.1.2.2 MEIOSE 2
• De profase 2
o De spoelfiguur en chromosomen gevormd en kernveloppe verdwijnen
• Metafase 2
o Als de chromosomen op het equatorvlak zijn
, o De chromatiden van elke chromosoom naar verschillende zijde van de cel worden
getrokken door centrosomen
• Telofase 2
o De chromosomen verdwijnen
o Kernenveloppe gevormd worden
o In dochtercel een kopie worden aangemaakt van elke chromatide
= resultaat: uit 1 diploïde cel (2n) vier verschillende nieuwe haploïde (n) cellen bekomt
