Samenvatting recht

Beknopt burgerlijk recht voor
welzijnswerkers.
Deel 1: Inleiding tot het recht.
Hoofdstuk 1: Inleiding.

1. Definitie.
“Recht is het geheel der regels die op een bepaald tijdstip, in een bepaalde gemeenschap gelden en op haar gezag
zijn vastgesteld.”

 Geheel der regels: tussen de mensen en het apparaat dat deze regels maakt
 Op een bepaald tijdstip
 In een bepaalde gemeenschap
 Op haar gezag vastgesteld: dwingend karakter

2. Kenmerken van het recht.
A Het recht is een geheel van regels, regelingen en instellingen.
1 Godsbepalingen: “je moet”
o Opkomstplicht
o Leerplicht
o Aangifteplicht van geboorte
o Dienstplicht
o Belastingplicht
2 Verbodsbepalingen: dingen die je niet mag doen
o Verbod op bigamie
o Oneerlijke handelspraktijken
o Strafrecht
3 Verlofbepalingen: je mag kiezen of je het gebruikt
o Indexering van woonhuur
o Huwelijksrecht
4 Technische regels: leggen plichten op met het oog op uniformiteit
o Dagvaarding, identiteitskaart, akten van de burgerlijke stand
5 Individuele beslissingen: geen algemene draagwijdte
o Vonnissen of arresten, bouwvergunningen, benoemingen




1

,B + C Variëren in tijd en plaats.
Liberté Égalité Fraternité
Liberalisme = streven naar zoveel mogelijk vrijheid van Socialisme = ieder moet dezelfde mogelijkheden Christen Democratie = christelijke opvattingen,
het individu. krijgen. (≠ communisme: iedereen gelijk behandelt) oog voor gemeenschapszin en naastenliefde .
Politieke  Open VLD: Vlaams liberalen-democraten  Vooruit  CD&V: Christendemocratisch en Vlaams
partijen  MR: movement réformateur  PVDA  Cdh: les engagés
 LDD: Lijst De Decker  PTB
Lokaal:  Spirit: brug slaan tussen liberalisme en
 Spirit socialisme
 VLOTT  PS


Regering Federale regering Federale regering Federale regering
- Alexander De Croo: premier (Open VLD) - Frank Vandenbroucke: vice-eersteminister, - Vincent van Peteghem: vice-
- Vincent Van Quickenborne: minister van justitie minister van sociale zaken en eersteminister; minister van financiën:
(Open VLD) volksgezondheid bevoegd voor de bestrijding van fiscale
- Sophie Wilmès: minister van buitenlandse zaken - Meryame Ketir: minister van fraude
(MR) ontwikkelings-samenwerking en - Annelies Verlinden: minister van
Vlaamse regering grootstedenbeleid binnenlandse zaken, minister van
- Bart Somers: viceminister president; minister - Karine Lalieux: minister van pensioen en institutionele hervormingen en
van binnenlands bestuur, bestuurszaken, maatschappelijke integratie democratische vernieuwing
inburgering en gelijke kansen - Ludivine Dedonder: minister van defensie; - Sammy Mahdi: staatssecretaris voor
- Lydia Peeters: minister van mobiliteit en staatssecretaris voor wetenschapsbeleid asiel en migratie
openbare werken - Thomas Dermine: staatssecretaris voor Vlaamse regering
relance en strategische investeringen - Hilde Crevits: viceministerpresident;
minister van economie, innovatie, werk,
sociale economie en landbouw
- Wouter Beke: minister van welzijn,
gezin, volksgezondheid en
armoedebestrijding
- Benjamin Dalle: minister van Brussel,
jeugd en media

 Belastingverlaging  Invloed Karl Marx (tijd van Daens)  Gedachtegoed in de maatschappij
 Bescherming tegen overheid  Arbeiders verenigen zich  Abortuskwestie: kantelpunt
 Syndicaat  Kindergeld


2

, Politieke verhoudingen over de jaren heen:

 Oorspronkelijk: liberalen en christendemocraten
 1920-1970: vooral christendemocraten met socialisten
 Na 1970: wisselende combinaties (doorgaans wel christendemocraten die beslissen met wie
ze in zee gaan)

ANDERE POLITIEKE STROMINGEN:

Stroming Nationalisme Ecologisme
Wat? Het volk moet zichzelf kunnen besturen Een maatschappelijk-politieke stroming die de mens
als onderdeel van een groter ecosysteem ziet
Partijen  Vlaams Belang  Groen
 NVA  Ecolo
Regering Vlaamse regering Federale regering
- Jan Jambon: minister-president; minister voor - Tine Van Der Straeten: minister van energie
buitenlandse zaken, cultuur, digitalisering en - Petra De Sutter: minister van ambtenaren-
facilitair management zaken en overheidsbedrijven
- Zuhal Demir: minister van justitie en - Georges Gilkinet: minister van mobiliteit
handhaving, omgeving, energie en toerisme - Zakia Khattabi: minister van leefmilieu en
- Ben Weyts: viceministerpresident, minister van klimaat
onderwijs, sport, dierenwelzijn en Vlaamse - Sarah Schlitz: staatssecretaris voor gelijke
Rand kansen, gendergelijkheid en diversiteit
- Matthias Diependaele: minister voor financiën
en begroting, wonen en onroerend erfgoed
Cordon Cordon sanitaire = traditionele partijen willen het Dioxinecrisis = de overheid krijgt het verwijt dat ze
sanitaire Vlaams Blok uitsluiten en isoleren niet genoeg doet voor het milieu en de bescherming
 Sinds ‘Zwarte Zondag’ 1991 van de mensen => traditionele partijen worden
Dioxinecrisis  Vlaams Blok als extreem rechts en racistisch afgeschaft en de groenen komen voor het eerst in de
 Nu: discussies pro en contra regering
 Toekomst: cordon nog houdbaar?
geschiedenis Nationalisme – vanaf 1960: Volksunie
Volksunie raakt verscheurd
 Links – Socialistisch Vlaams Nationalisten: Spirit
 Rechts – Liberale Vlaams Nationalisten: NV-A


JURIDISERING

“Het stelselmatig toenemen van regels in onze samenleving.”

Twee aspecten:

1. Rechtsregels verder opgesplitst in kleinere deelaspecten
2. Het binnenkomen van het recht waar het vroeger niet bestond (vb. medische
aansprakelijkheid)




3

, D Dwingend karakter
Tot Franse revolutie: gezag kwam van God, vanaf de Verlichting was het geloof in God geen absolute
waarheid meer

De Soevereine volkswil = de optelsom van alle individuen meningen, wordt gemeten met de
volksraadpleging of een referendum

Parlementaire democratie = de macht van het volk wordt door vertegenwoordigers, in Kamer en
Senaat, die met elkaar in debat gaan

Kamer met 150 zetels vs 11 miljoen burgers

Wettige zelfverdediging enkel toegelaten als het gaat om:

 Een rechtstreekse dreiging
 Tegenover jezelf
 Tegenover je dierbaren

Verband tussen regels en gezag:

Hoe meer regels er zijn in een samenleving, hoe minder dwang er moet uitgeoefend worden. Hoe
minder regels er zijn in een samenleving, hoe meer dwang er moet uitgeoefend worden.




4