Dit is een zeer duidelijke en uitgebreide samenvatting van thema 5. Hiermee heb ik met grote onderscheiding mijn examens kunnen behalen. Dit document bevat afbeeldingen die de samenvatting duidelijker maken. In de samenvatting werden dezelfde titels gebruikt als in het boek.
THEMA 5: Evolutie van soorten
1. Evolutie en evolutietheorieën
Biodiversiteit = totale verscheidenheid aan soorten organismen 3,5 miljard jaar
evolutie sinds ontstaan van het leven
Evolutie = biologisch begrip: proces van verandering van levensvormen
verklaring? Vanaf 19eE: evolutietheorieën
synthese van darwinisme1 + inzichten in genetica en moleculaire biologie
2. Evolutietheorie van Jean-Baptiste de Lamarck (lamarckisme)
- Franse natuurvorser
- ‘innerlijke streven’ van organismen
- 2 elementen
✓ Het principe van gebruik en ongebruik van lichaamsdelen
▪ Intensief gebruikte lichaamsdelen groter en sterker
▪ Niet gebruikte lichaamsdelen zwakker
✓ Het idee dat verworven eigenschappen erfelijk zijn
▪ Grotere en sterkere lichaamsdelen doorgeven aan kinderen
▪ Zwakkere lichaamsdelen doorgeven aan kinderen
VB: giraf
o Nek meer rekken om aan eten te komen
o Gerekte nek wordt langer = modificatie doorgeven aan kinderen
niet bevredigend: geen verklaring voor mechanisme achter evolutie + onjuiste
veronderstellingen
wel denkbeeld van geleidelijke evolutie
1 Zie punt 3
1
,3. Evolutie volgens Charles Down
3.1. Darwins reis met de Beagle
3.2. De darwinvinken van de Galapagoseilanden
3.3. Argumenten voor Darwins evolutietheorie
3.3.1. Argumenten uit de geologie
• Geologie: gedomineerd door Bijbelse catastrofisme:
o aardoppervlak, bergen, dalen & oceanen ontstaan door
catastrofes
o catastrofes = goddelijke interventies (vb. zondvloed)
o aarde max 6000 jaar oud
• Darwin: soorten = onveranderlijk fixisme
• Boek ‘Principles of geology’
o Structuur aardoppervlak ontstaan door stilaan inwerkende
krachten (vb. erosie, sedimentatie)
o Kleine snelheid aarde is ouder!
o Actualiteitsprincipe = aarde verandert nog steeds even snel als
vroeger, maar te traag om waar te nemen
• Darwins reis: aardbeving hijzelf en vele dingen stegen
Aardoppervlak verandert voortduren
Organismen worden gedwongen om zich aan te passen aan die
veranderingen
Darwin aanvaardt actualiteitsprincipe ook voor biologische soorten
planten en dieren NIET onveranderlijk, veranderen langzaam
3.3.2. Argumenten uit de embryologie
Embryonale ontwikkeling van uiteenlopende gewervelde dieren
beginfase gelijk
- aanleg voor kieuwbogen en kieuwspleten
functionele kieuwen bij vissen en amfibielarven
- verdere ontwikkeling: meer verschillen
- geen overeenkomsten meer als volwassenen
iedereen van gemeenschappelijke voorouder
2
, 3.3.3. Argumenten uit de (vergelijkende) anatomie
✓ Homologe organen
Verschillen en overeenkomsten in de bouw van organismen
- Type beenderen hetzelfde
- Dezelfde onderlinge positie
- Ledematen van dieren zjin aangepast: vorm en afmetingen
o Vliegende = vogel
o Lopende = hagedis, hond, paard lang, slank
o Gravende = mol kort, gedrongen
o Zwemmende = walvis
= homologe organen = opgebouwd volgens hetzelfde schema want zelfde
embryologische aanleg met ≠ functies
ook bloedvatenstelsel, spijsverteringsstelsel,ademhalingsstelsel van
gewervelde dieren
gemeenschappelijke voorouder
✓ Rudimentaire organen
Rudimentaire organen = organen die hun functie verloren hebben
- Bekkengordel (walvissen): overblijfselen van bekken en achterste
ledematen bij de landzoogdieren
- Pootresten (slangen): overblijfselen van ledematen van reptielen
Bij de mens
- Oorspieren: functie bij beweging van oorschelpen
- Overblijfsel knipvlies aan ogen: 3e ooglid bij reptielen en vogels
- Lichaamsbeharing: lichaamstemperatuur behouden
- Verstandskiezen: vergroten maalvlak voor rauw voedsel
- Appendix: vertering cellulose voor planteneters
- Staartbeen: aanhechting van spieren om staart te bewegen
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stephaniepicard. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
