Les 2
1. Ontwikkelingslanden
2. Derdewereldlanden
3. Minder ontwikkelde landen (MOL)
4. Onderontwikkelde landen
5. Voormalige koloniën
Brics landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) proberen het verschil te maken
tussen de rangorde op de wereld
- Komen nu landen (Iran, Arabische Emiraten, Argentinië, Egypte) bij maar de naam
blijft hetzelfde
- Om meer afhankelijk te worden van het Westen
LEDS= MOL landen (minder ontwikkelde landen) (Less economically developed countries)
Wat maakt een ontwikkelingsland een ontwikkelingsland?
- Mate en kwaliteit van - Hoog percentage analfabeten
voorzieningen - Veel kinderen per gezin
- Grote inkomenskloof/ - Slechte hygiëne
inkomensongelijkheid - Beperkte vrouwenemancipatie
- Lage lonen - Hoge bevolkingsgroei
- Laag BNP - Politieke instabiliteit, corruptie
- HDI - Moeilijke toegang tot scholing
- Hoge kindersterfte en geboorte - Slechte infrastructuur
- Veel criminaliteit - Emigratie/ suburbanisatie
- Slechte gezondheidszorg - Druk op milieu
- Kinderarbeid
BNP (= staat voor alle primaire inkomens die in een jaar door de bevolking van een bepaald
land worden verdiend) is niet goed genoeg om een indicator van armoede te zijn. Het is heel
eenzijdig (kijkt enkel naar inkomen) en ze kijken alleen naar het gemiddelde
De gini-index meet inkomensongelijkheid
- Cijfer tussen de 0-1
- Bij de 1 dan zit al het inkomen bij 1 persoon. Bij 0 verdient iedereen heftzelfde.
- Zuid-Afrika en Brazilië hebben enorme ontwikkeling maar niet bij de gehele bevolking
die daarvan profiteert. Het verschil in inkomen wordt dus steeds groter. Daarom hoge
score
- Australië en Niger vrijwel dezelfde score omdat Australië behoorlijk rijk is, iedereen,
in Niger is er gewoon heel weinig, iedereen.
Onderontwikkeling
Intern
- Slechte levensomstandigheden
- Groot contrast binnen het land
Extern
- Centrum vs periferie
,Lijdt naar uitsluiting. Van MOL’s en daarbinnen bepaalde bevolkingsdoelgroepen
HDI=manier om welvaart te meten en meet:
- Onderwijs (analfabetisme)
- Economie (armoede)
- Zorg (levensverwachting)
Hoe dichter bij de 1 hoe hoger het land op de human development index staat
Les 3
Oorzaken ongelijkheid:
- Natuurlijk/ ecologisch (Diamond)
o Elk continent had specifieke natuurlijke omstandigheden die zorgden voor
ontwikkeling. Sommige vruchtbaarder dan andere.
- Sociaal-cultureel (landes)
o Normen, waarden en prioriteiten wijken af per groep
o Het allerbelangrijkste waren de in Europa aanwezige culturele waarden.
Zichtbaar in uitvindingen, alfabetisering, het bijzondere arbeidsethos. ‘Culture
makes all the difference’
o Vooral na de 12e eeuw na Christus kende Europa een sterke bevolkingsgroei,
opbloei van ambachten, toenemend handelsverkeer en meer vraag naar
voedsel Afzwakken feodalisme opkomst stedelijke burgerij: handel,
transport en ambachten
- Economisch en politiek (Wallerstein)
o Ontwikkeling van 1 land gaat ten koste van een ander land.
Waarom werd Europa het centrum van de wereld?
1500-1800: Mercantilisme
• Regulering economie doorstaat
• Exploitatie grondstoffen: Goud, zilver, suiker etc.
• Buitenlandse handel
• Slavenhandel
• Zero sum-game: de macht van het ene land gaat ten koste van het andere land.
Driehoek handel= handel tussen Afrika, Europa en Zuid-Amerika
Met de industrialisatie is de ongelijkheid toegenomen
Het cultuurstelsel in Nederlands – Indië: de koloniale geldpomp
- Met de vraag naar genotsmiddelen is de ongelijkheid toegenomen
Opkomst van het kapitalistisch systeem Immanuël Wallerstein (1930 - 2019) =
wereldsysteemtheorie
Begin koloniaal tijdperk = begin mondiale ongelijkheid.
o Handelskapitalisme (1400-1770)
o Industrieel kapitalisme (1770-1870)
o Monopolie kapitalisme (1870-1914)
, Na de 14e eeuw ontwikkelt kapitalisme zich in drie fasen, waardoor arbeidsdeling tussen
centrum, semi-periferie en periferie ontstaat <> groeiende tegenstelling arm/rijk; de
ontwikkeling van de één is de onderontwikkeling van de ander.
- Dankzij uitbuiting en onderwerping zijn uiteindelijk ook landen buiten Europa
betrokken in het kapitalistische wereldsysteem.
Kolonialisme
Kolonisatie van Afrika:
Tot einde 19e eeuw waren er slechts enkele Europese nederzettingen in Afrika, het
binnenland was het “Dark Continent”.
- Hele 19e eeuw: ontdekken van binnenlanden van Afrika
- Run op Afrika door rijkdommen, politieke en economische spanningen binnen
Europa, angst iets van Afrika te missen
Verdrag (conferentie) van Berlijn= verdeling van Afrika door Europese landen (1884)
- Vrij egoïstisch verdeeld, niet gelet op bevolkingsgroepen
- Daarom zijn de landsgrenzen ook zo recht
Gevolg kolonialisme: toename ongelijkheid
Na 1945: dekolonisatie en neokolonialisme verschillen worden groter
1. Ontwikkelingslanden
2. Derdewereldlanden
3. Minder ontwikkelde landen (MOL)
4. Onderontwikkelde landen
5. Voormalige koloniën
Brics landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) proberen het verschil te maken
tussen de rangorde op de wereld
- Komen nu landen (Iran, Arabische Emiraten, Argentinië, Egypte) bij maar de naam
blijft hetzelfde
- Om meer afhankelijk te worden van het Westen
LEDS= MOL landen (minder ontwikkelde landen) (Less economically developed countries)
Wat maakt een ontwikkelingsland een ontwikkelingsland?
- Mate en kwaliteit van - Hoog percentage analfabeten
voorzieningen - Veel kinderen per gezin
- Grote inkomenskloof/ - Slechte hygiëne
inkomensongelijkheid - Beperkte vrouwenemancipatie
- Lage lonen - Hoge bevolkingsgroei
- Laag BNP - Politieke instabiliteit, corruptie
- HDI - Moeilijke toegang tot scholing
- Hoge kindersterfte en geboorte - Slechte infrastructuur
- Veel criminaliteit - Emigratie/ suburbanisatie
- Slechte gezondheidszorg - Druk op milieu
- Kinderarbeid
BNP (= staat voor alle primaire inkomens die in een jaar door de bevolking van een bepaald
land worden verdiend) is niet goed genoeg om een indicator van armoede te zijn. Het is heel
eenzijdig (kijkt enkel naar inkomen) en ze kijken alleen naar het gemiddelde
De gini-index meet inkomensongelijkheid
- Cijfer tussen de 0-1
- Bij de 1 dan zit al het inkomen bij 1 persoon. Bij 0 verdient iedereen heftzelfde.
- Zuid-Afrika en Brazilië hebben enorme ontwikkeling maar niet bij de gehele bevolking
die daarvan profiteert. Het verschil in inkomen wordt dus steeds groter. Daarom hoge
score
- Australië en Niger vrijwel dezelfde score omdat Australië behoorlijk rijk is, iedereen,
in Niger is er gewoon heel weinig, iedereen.
Onderontwikkeling
Intern
- Slechte levensomstandigheden
- Groot contrast binnen het land
Extern
- Centrum vs periferie
,Lijdt naar uitsluiting. Van MOL’s en daarbinnen bepaalde bevolkingsdoelgroepen
HDI=manier om welvaart te meten en meet:
- Onderwijs (analfabetisme)
- Economie (armoede)
- Zorg (levensverwachting)
Hoe dichter bij de 1 hoe hoger het land op de human development index staat
Les 3
Oorzaken ongelijkheid:
- Natuurlijk/ ecologisch (Diamond)
o Elk continent had specifieke natuurlijke omstandigheden die zorgden voor
ontwikkeling. Sommige vruchtbaarder dan andere.
- Sociaal-cultureel (landes)
o Normen, waarden en prioriteiten wijken af per groep
o Het allerbelangrijkste waren de in Europa aanwezige culturele waarden.
Zichtbaar in uitvindingen, alfabetisering, het bijzondere arbeidsethos. ‘Culture
makes all the difference’
o Vooral na de 12e eeuw na Christus kende Europa een sterke bevolkingsgroei,
opbloei van ambachten, toenemend handelsverkeer en meer vraag naar
voedsel Afzwakken feodalisme opkomst stedelijke burgerij: handel,
transport en ambachten
- Economisch en politiek (Wallerstein)
o Ontwikkeling van 1 land gaat ten koste van een ander land.
Waarom werd Europa het centrum van de wereld?
1500-1800: Mercantilisme
• Regulering economie doorstaat
• Exploitatie grondstoffen: Goud, zilver, suiker etc.
• Buitenlandse handel
• Slavenhandel
• Zero sum-game: de macht van het ene land gaat ten koste van het andere land.
Driehoek handel= handel tussen Afrika, Europa en Zuid-Amerika
Met de industrialisatie is de ongelijkheid toegenomen
Het cultuurstelsel in Nederlands – Indië: de koloniale geldpomp
- Met de vraag naar genotsmiddelen is de ongelijkheid toegenomen
Opkomst van het kapitalistisch systeem Immanuël Wallerstein (1930 - 2019) =
wereldsysteemtheorie
Begin koloniaal tijdperk = begin mondiale ongelijkheid.
o Handelskapitalisme (1400-1770)
o Industrieel kapitalisme (1770-1870)
o Monopolie kapitalisme (1870-1914)
, Na de 14e eeuw ontwikkelt kapitalisme zich in drie fasen, waardoor arbeidsdeling tussen
centrum, semi-periferie en periferie ontstaat <> groeiende tegenstelling arm/rijk; de
ontwikkeling van de één is de onderontwikkeling van de ander.
- Dankzij uitbuiting en onderwerping zijn uiteindelijk ook landen buiten Europa
betrokken in het kapitalistische wereldsysteem.
Kolonialisme
Kolonisatie van Afrika:
Tot einde 19e eeuw waren er slechts enkele Europese nederzettingen in Afrika, het
binnenland was het “Dark Continent”.
- Hele 19e eeuw: ontdekken van binnenlanden van Afrika
- Run op Afrika door rijkdommen, politieke en economische spanningen binnen
Europa, angst iets van Afrika te missen
Verdrag (conferentie) van Berlijn= verdeling van Afrika door Europese landen (1884)
- Vrij egoïstisch verdeeld, niet gelet op bevolkingsgroepen
- Daarom zijn de landsgrenzen ook zo recht
Gevolg kolonialisme: toename ongelijkheid
Na 1945: dekolonisatie en neokolonialisme verschillen worden groter
