Hoofdstuk 1
Wat is Psychologie?
DEFINITIE PSYCHOLOGIE
Psychologie is de wetenschap
waarbij het gedrag wordt bestudeerd
waarbij gedrag gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan
de basis liggen van gedrag
Wat is gedrag? Hoe we reageren op de wereld rondom ons, reactie op bepaalde impulsen (kan
verbaal, non-verbaal, … zijn bv. Hartslag gaat omhoog)
Op basis van gedrag kan je zien hoe iemand zich voelt bv. Trillen = zenuwachtig
Op basis van wat je kan zien, iets zeggen over wat je niet kan zien
Voorbeeld: Hoeveel keer komt een individu in een gevecht terecht?
Zijn er omstandigheden (genetisch?, sociaal?, individuele geschiedenis bv.
Opgegroeid in gewelddadig gezin)
die dit beïnvloeden
waardoor we mogelijk iets meer te weten kunnen komen over mogelijke
interne processen die meespelen?
Dit wordt op een exacte wetenschappelijke manier bestudeerd (NIET op basis van
intuïtie)
KORTE VOORGESCHIEDENIS
Duurde lang voordat wetenschappelijke studie startte
Toch dachten filosofen (Plato, Socrates…) hier reeds over na!
– PLATO: Geheugen en “Tabula rasa”
Hij zegt dat de mens een ongeschreven blad is en dat je door interactie je geheugen opbouwt
– SOCRATES: geheugen als een vogelkooi
Iets leren is zoals het vangen van een vogel, je moet die vogels terug gaan vangen om
iets op te slaan (hij maakt er iets heel actief van)
Echter op een intuïtieve manier: gebaseerd op experimenten
– niet-wetenschappelijke manier -> denkers (geen/weinig observatie!)
, Redenen waarom het zolang duurde:
– Complexiteit van het fenomeen
– Eerbied voor de mens: mens is uniek! Ziel en lichaam en ziel is niet aards, ziel was
iets heilig en mocht je niet bestuderen (daarom heeft het lang geduurd tot de
psychologie zich heeft ontwikkelt)
ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK MAAKTEN
1. Toenemend belang van wetenschap in de maatschappij
2. Ontwikkelingen in de filosofie
3. Darwin en de evolutietheorie
1. TOENEMEND BELANG VAN WETENSCHAP IN DE MAATSCHAPPIJ
Kerk speelt een centrale rol in de middeleeuwen
– Na de val van het Romeinse rijk was de katholieke kerk de enige instantie die
onderwijs stimuleerde (MAAR onderwijs was vooral toegespitst op het geloof)
Gevolg: geloofswaarden primair (het belangrijkste) -> ziel niet aards (dus ging
men niet bestuderen)
Dit duurde tot de reformatie in 16e eeuw
Wetenschappelijke revolutie op hetzelfde moment als reformatie
– Belang van systematische observatie (door wat we kunnen waarnemen, gegevens
verzamelen en dan kan je iets zeggen over de processen die zich afspelen)
– “Problemen” hiermee (Donders (voorloper van experimenteel onderzoek) : mentale
chronometrie
, Donders hield zich bezig met de tijd die we nodig hebben om informatie te
verwerken, hij maakte experiment met 3 condities:
1. Basisconditie = informatieverwerking: input en output
2. Informatieverwerking + discrimineren + keuze (bij KI KA KO moet je het
vocaliseren)
3. Informatieverwerking + Discriminatie (enkel als je KI hoort moet je het zeggen)
1ste conditie – 3de conditie = pure discriminatie
2e – 3e = keuze tijd
Copernicus: Geocentrisme naar Heliocentrisme
• Mensen (en de Aarde) niet langer het centrale middelpunt, wij draaien rond de zon
• Mensen (ziel en geest) ook onderworpen aan natuurwetten en kan (mag) het
voorwerp van studie zijn
Er waren systematische fouten als ze keken naar de planeten
• Later ook Galilei en Newton
2. ONTWIKKELINGEN IN DE FILOSOFIE
Dualisme (e.g. Plato en de Kerk):
- lichaam en geest gescheiden
Descartes: 2 principes:
Rationalisme
= de waarheid kan afgeleid worden via de rede, door na te denken
observatie is niet nodig
Nativisme
= sommige kennis is aangeboren
- Lichaam niet langer de slaaf van de geest, maar beide interageren, ze werken samen,
kleine interactie
Waar? In de pijnappelklier
= dualistisch interactionisme
, Empirisme:
= tegen rationalisme, m.a.w. observatie is noodzakelijk (puur door rede is niet
voldoende)
– Geest komt tot stand via sensorische processen
Is dus niet aangeboren zoals Descartes beweerde
Tabula Rasa
Ook de geest kan bestudeerd worden
– Hobbes (1588-1679) -> theorie verspreid (van empirisme) door Locke
Locke (1632-1704)
– Associationisme
Hogere orde kennis komt tot stand via associaties van eenvoudige ideeën
= Als 2 dingen tegelijk ervaren worden => mentaal geassocieerd
Bv. Hond en beet, dokter en verpleegster (je linkt die woorden aan
elkaar) bv. Je bent gebeten door een hond (angst) dus ga je niet snel
vergeten
Zo krijg je netwerk van zaken die aan elkaar gelinkt zijn
– Lichaam en geest zijn machines en volgen de natuurwetten
je kan zien waar bepaalde associatie en stereotypen vandaan komen
Wat is Psychologie?
DEFINITIE PSYCHOLOGIE
Psychologie is de wetenschap
waarbij het gedrag wordt bestudeerd
waarbij gedrag gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan
de basis liggen van gedrag
Wat is gedrag? Hoe we reageren op de wereld rondom ons, reactie op bepaalde impulsen (kan
verbaal, non-verbaal, … zijn bv. Hartslag gaat omhoog)
Op basis van gedrag kan je zien hoe iemand zich voelt bv. Trillen = zenuwachtig
Op basis van wat je kan zien, iets zeggen over wat je niet kan zien
Voorbeeld: Hoeveel keer komt een individu in een gevecht terecht?
Zijn er omstandigheden (genetisch?, sociaal?, individuele geschiedenis bv.
Opgegroeid in gewelddadig gezin)
die dit beïnvloeden
waardoor we mogelijk iets meer te weten kunnen komen over mogelijke
interne processen die meespelen?
Dit wordt op een exacte wetenschappelijke manier bestudeerd (NIET op basis van
intuïtie)
KORTE VOORGESCHIEDENIS
Duurde lang voordat wetenschappelijke studie startte
Toch dachten filosofen (Plato, Socrates…) hier reeds over na!
– PLATO: Geheugen en “Tabula rasa”
Hij zegt dat de mens een ongeschreven blad is en dat je door interactie je geheugen opbouwt
– SOCRATES: geheugen als een vogelkooi
Iets leren is zoals het vangen van een vogel, je moet die vogels terug gaan vangen om
iets op te slaan (hij maakt er iets heel actief van)
Echter op een intuïtieve manier: gebaseerd op experimenten
– niet-wetenschappelijke manier -> denkers (geen/weinig observatie!)
, Redenen waarom het zolang duurde:
– Complexiteit van het fenomeen
– Eerbied voor de mens: mens is uniek! Ziel en lichaam en ziel is niet aards, ziel was
iets heilig en mocht je niet bestuderen (daarom heeft het lang geduurd tot de
psychologie zich heeft ontwikkelt)
ONTWIKKELINGEN DIE DE PSYCHOLOGIE MOGELIJK MAAKTEN
1. Toenemend belang van wetenschap in de maatschappij
2. Ontwikkelingen in de filosofie
3. Darwin en de evolutietheorie
1. TOENEMEND BELANG VAN WETENSCHAP IN DE MAATSCHAPPIJ
Kerk speelt een centrale rol in de middeleeuwen
– Na de val van het Romeinse rijk was de katholieke kerk de enige instantie die
onderwijs stimuleerde (MAAR onderwijs was vooral toegespitst op het geloof)
Gevolg: geloofswaarden primair (het belangrijkste) -> ziel niet aards (dus ging
men niet bestuderen)
Dit duurde tot de reformatie in 16e eeuw
Wetenschappelijke revolutie op hetzelfde moment als reformatie
– Belang van systematische observatie (door wat we kunnen waarnemen, gegevens
verzamelen en dan kan je iets zeggen over de processen die zich afspelen)
– “Problemen” hiermee (Donders (voorloper van experimenteel onderzoek) : mentale
chronometrie
, Donders hield zich bezig met de tijd die we nodig hebben om informatie te
verwerken, hij maakte experiment met 3 condities:
1. Basisconditie = informatieverwerking: input en output
2. Informatieverwerking + discrimineren + keuze (bij KI KA KO moet je het
vocaliseren)
3. Informatieverwerking + Discriminatie (enkel als je KI hoort moet je het zeggen)
1ste conditie – 3de conditie = pure discriminatie
2e – 3e = keuze tijd
Copernicus: Geocentrisme naar Heliocentrisme
• Mensen (en de Aarde) niet langer het centrale middelpunt, wij draaien rond de zon
• Mensen (ziel en geest) ook onderworpen aan natuurwetten en kan (mag) het
voorwerp van studie zijn
Er waren systematische fouten als ze keken naar de planeten
• Later ook Galilei en Newton
2. ONTWIKKELINGEN IN DE FILOSOFIE
Dualisme (e.g. Plato en de Kerk):
- lichaam en geest gescheiden
Descartes: 2 principes:
Rationalisme
= de waarheid kan afgeleid worden via de rede, door na te denken
observatie is niet nodig
Nativisme
= sommige kennis is aangeboren
- Lichaam niet langer de slaaf van de geest, maar beide interageren, ze werken samen,
kleine interactie
Waar? In de pijnappelklier
= dualistisch interactionisme
, Empirisme:
= tegen rationalisme, m.a.w. observatie is noodzakelijk (puur door rede is niet
voldoende)
– Geest komt tot stand via sensorische processen
Is dus niet aangeboren zoals Descartes beweerde
Tabula Rasa
Ook de geest kan bestudeerd worden
– Hobbes (1588-1679) -> theorie verspreid (van empirisme) door Locke
Locke (1632-1704)
– Associationisme
Hogere orde kennis komt tot stand via associaties van eenvoudige ideeën
= Als 2 dingen tegelijk ervaren worden => mentaal geassocieerd
Bv. Hond en beet, dokter en verpleegster (je linkt die woorden aan
elkaar) bv. Je bent gebeten door een hond (angst) dus ga je niet snel
vergeten
Zo krijg je netwerk van zaken die aan elkaar gelinkt zijn
– Lichaam en geest zijn machines en volgen de natuurwetten
je kan zien waar bepaalde associatie en stereotypen vandaan komen
