Samenvatting
O&M
Inhoudsopgave
1. Leerdoelen...............................................................................................................................1
2. Organisatiekundig onderzoek doen........................................................................................2
2.1 Model Kuijpers..................................................................................................................2
2.1.1 Methoden van onderzoek..........................................................................................4
2.2 Dr. Frits Engeldorp-Gastelaars...........................................................................................4
2.2.1 Exploratieve zorgvuldigheid.......................................................................................4
2.2.2 Communicatieve zorgvuldigheid................................................................................4
3. Samenwerken..........................................................................................................................5
3.1 Strategische doelen van een samenwerkingsverband......................................................5
3.2 Vormen van samenwerking..............................................................................................5
3.2.1 Strategische alliantie..................................................................................................5
3.2.2 Organisatorisch netwerk............................................................................................6
3.2.3 Joint venture..............................................................................................................6
3.2.4 Overname en fusie.....................................................................................................6
3.2.5 Outsourcing................................................................................................................7
3.2.6 Licentievorm en franchising.......................................................................................7
3.2.7 Intensiteit van de samenwerking...............................................................................7
3.3 Motieven en succesfactoren van samenwerkingsverbanden...........................................8
3.3.1 Redenen van samenwerkingsverband.......................................................................9
3.4 Samenwerkingsverbanden tussen concurrenten.............................................................9
3.4.1 Redenen voor samenwerken.....................................................................................9
4. Besturing...............................................................................................................................10
4.1 Typen bedrijfsprocessen.................................................................................................10
4.1.1 Primaire processen...................................................................................................10
4.1.2 Secundaire processen..............................................................................................10
4.1.3 Bestuurlijke processen.............................................................................................10
4.2 Beheersing van bedrijfsprocessen..................................................................................11
4.2.1 PDCA-cirkel...............................................................................................................11
, 4.2.2 Business Process Re-engineering (BPR)...................................................................12
4.3 Transformatieproces.......................................................................................................12
4.4 Bedrijfsprocessen en toegevoegde waarde....................................................................13
4.4.1 Sturen met HRM.......................................................................................................14
4.4.2 Sturen op kennis.......................................................................................................14
4.4.3 Sturen op prioriteiten..............................................................................................15
4.4.4 Sturen op risico........................................................................................................15
4.4.5 Sturen op projecten.................................................................................................15
4.4.6 Sturen op doorlooptijd van processen.....................................................................16
4.5 Bestuursniveau en specifieke taken................................................................................16
4.5.1 Top management.....................................................................................................16
4.6 Rijnlandse model / Two-tier systeem..............................................................................17
4.7 Angelsaksische model / One-tier systeem......................................................................17
4.8 Methoden bij het besturen van organisaties..................................................................18
4.8.1 Individu-gericht........................................................................................................18
4.8.2 Organisatiegericht....................................................................................................18
4.8.3 Procesgericht............................................................................................................19
5. Structurering.........................................................................................................................20
5.1 Organieke structuur........................................................................................................20
5.2 Personele structuur.........................................................................................................20
5.3 Arbeidsverdeling en coördinatie.....................................................................................20
5.3.1 Verticale richting......................................................................................................20
5.3.2 Horizontale richting..................................................................................................21
5.3.3 Centralisatie/Decentralisatie....................................................................................22
5.3.4 Omspanningsvermogen...........................................................................................22
5.4 Organisatiestelsels...........................................................................................................23
5.4.1 Mechanistisch organisatiemodel.............................................................................23
5.4.2 Organistisch organisatiemodel................................................................................24
5.4.3 Lijnorganisatie..........................................................................................................25
5.4.4 Lijn-staf organisatie..................................................................................................26
5.5 Lijn- en functionele staforganisatie.................................................................................27
5.6 Matrixorganisatie............................................................................................................28
5.6.1 Zuivere projectorganisatie.......................................................................................29
, 5.6.2 Divisieoranisatie.......................................................................................................30
5.7 Henry Mintzberg en organisatiestructuren.....................................................................31
5.7.1 Organisatiedelen......................................................................................................31
5.7.2 Coördinatiemechanismen........................................................................................32
5.7.3 Ontwerpparameters.................................................................................................33
5.7.4 Contingentiefactoren...............................................................................................33
5.8 Zeven typische configuraties...........................................................................................33
5.8.1 De ondernemersorganisatie....................................................................................34
5.8.2 De machineorganisatie............................................................................................34
5.8.3 De professionele organisatie...................................................................................35
5.8.4 De gedivisionaliseerde organisatie..........................................................................35
5.8.5 De innovatieve organisatie......................................................................................36
5.8.6 De bestuurlijke innovatieve organisatie..................................................................36
6. Structurering deel 2..............................................................................................................37
6.1 Het pentagram – de macht.............................................................................................37
6.2 Het pentagram - De drivers.............................................................................................37
6.3 Ontwikkelingen in het structureren van organisaties.....................................................38
7. Organisatiecultuur en organisatieontwikkeling....................................................................39
7.1 Het ijsbergmodel van McClelland...................................................................................39
7.2 Cultuurverandering.........................................................................................................40
7.3 Cultuurdimensies Hofstede.............................................................................................40
7.3.1 Machtsafstand..........................................................................................................41
7.3.2 Groepsoriëntatie......................................................................................................41
7.3.3 Masculiniteit.............................................................................................................41
7.3.4 Onzekerheidsvermijding...........................................................................................41
7.3.5 Tijddimensie.............................................................................................................41
7.3.6 Toegevendheid.........................................................................................................42
7.4 Typologie van Handy & Harrison.....................................................................................42
7.5 Groeimodel van Scott......................................................................................................44
7.5.1 Fase 1: De kleine organisatie....................................................................................44
7.5.2 Fase 2: De volledig afdelingsgewijs opgebouwde organisatie.................................44
7.5.3 Fase 3: De multidivisionele organisatie....................................................................45
7.6 Groeimodel van Greiner..................................................................................................45
, 7.6.1 Fase 1: Groei door creativiteit..................................................................................45
7.6.2 Fase 2: Groei door dirigeren.....................................................................................45
7.6.3 Fase 3: Groei door delegatie....................................................................................46
7.6.4 Fase 4: Groei door coördinatie.................................................................................46
7.6.5 Fase 5: Groei door samenwerking...........................................................................46
7.6.6 Fase 6: Groei door verzakelijking en deregulering...................................................46
7.6.7 Fase 7: Groei door geïntegreerd mens- en omgevingsgericht beleid......................46
7.7 Veranderingsmodel van Lewin........................................................................................46
7.7.1 Fase 1: Unfreezing....................................................................................................47
7.7.2 Fase 2: Moving.........................................................................................................47
7.7.3 Fase 3: Freezing........................................................................................................47
7.8 Organisatieontwikkeling..................................................................................................48
7.8.1 Organisatieadvieswerk.............................................................................................48
1. Leerdoelen..........................................................................................................................1
2. Organisatiekundig onderzoek doen....................................................................................2
2.1 Model Kuijpers.............................................................................................................2
2.1.1 Methoden van onderzoek.....................................................................................4
2.2 Dr. Frits Engeldorp-Gastelaars......................................................................................4
2.2.1 Exploratieve zorgvuldigheid..................................................................................4
2.2.2 Communicatieve zorgvuldigheid...........................................................................4
3. Samenwerken......................................................................................................................5
3.1 Strategische doelen van een samenwerkingsverband.................................................5
3.2 Vormen van samenwerking..........................................................................................5
3.2.1 Strategische alliantie.............................................................................................5
3.2.2 Organisatorisch netwerk.......................................................................................6
3.2.3 Joint venture.........................................................................................................6
3.2.4 Overname en fusie................................................................................................6
3.2.5 Outsourcing...........................................................................................................7
3.2.6 Licentievorm en franchising..................................................................................7
3.2.7 Intensiteit van de samenwerking..........................................................................7
3.3 Motieven en succesfactoren van samenwerkingsverbanden......................................8
3.3.1 Redenen van samenwerkingsverband..................................................................9
3.4 Samenwerkingsverbanden tussen concurrenten.........................................................9
O&M
Inhoudsopgave
1. Leerdoelen...............................................................................................................................1
2. Organisatiekundig onderzoek doen........................................................................................2
2.1 Model Kuijpers..................................................................................................................2
2.1.1 Methoden van onderzoek..........................................................................................4
2.2 Dr. Frits Engeldorp-Gastelaars...........................................................................................4
2.2.1 Exploratieve zorgvuldigheid.......................................................................................4
2.2.2 Communicatieve zorgvuldigheid................................................................................4
3. Samenwerken..........................................................................................................................5
3.1 Strategische doelen van een samenwerkingsverband......................................................5
3.2 Vormen van samenwerking..............................................................................................5
3.2.1 Strategische alliantie..................................................................................................5
3.2.2 Organisatorisch netwerk............................................................................................6
3.2.3 Joint venture..............................................................................................................6
3.2.4 Overname en fusie.....................................................................................................6
3.2.5 Outsourcing................................................................................................................7
3.2.6 Licentievorm en franchising.......................................................................................7
3.2.7 Intensiteit van de samenwerking...............................................................................7
3.3 Motieven en succesfactoren van samenwerkingsverbanden...........................................8
3.3.1 Redenen van samenwerkingsverband.......................................................................9
3.4 Samenwerkingsverbanden tussen concurrenten.............................................................9
3.4.1 Redenen voor samenwerken.....................................................................................9
4. Besturing...............................................................................................................................10
4.1 Typen bedrijfsprocessen.................................................................................................10
4.1.1 Primaire processen...................................................................................................10
4.1.2 Secundaire processen..............................................................................................10
4.1.3 Bestuurlijke processen.............................................................................................10
4.2 Beheersing van bedrijfsprocessen..................................................................................11
4.2.1 PDCA-cirkel...............................................................................................................11
, 4.2.2 Business Process Re-engineering (BPR)...................................................................12
4.3 Transformatieproces.......................................................................................................12
4.4 Bedrijfsprocessen en toegevoegde waarde....................................................................13
4.4.1 Sturen met HRM.......................................................................................................14
4.4.2 Sturen op kennis.......................................................................................................14
4.4.3 Sturen op prioriteiten..............................................................................................15
4.4.4 Sturen op risico........................................................................................................15
4.4.5 Sturen op projecten.................................................................................................15
4.4.6 Sturen op doorlooptijd van processen.....................................................................16
4.5 Bestuursniveau en specifieke taken................................................................................16
4.5.1 Top management.....................................................................................................16
4.6 Rijnlandse model / Two-tier systeem..............................................................................17
4.7 Angelsaksische model / One-tier systeem......................................................................17
4.8 Methoden bij het besturen van organisaties..................................................................18
4.8.1 Individu-gericht........................................................................................................18
4.8.2 Organisatiegericht....................................................................................................18
4.8.3 Procesgericht............................................................................................................19
5. Structurering.........................................................................................................................20
5.1 Organieke structuur........................................................................................................20
5.2 Personele structuur.........................................................................................................20
5.3 Arbeidsverdeling en coördinatie.....................................................................................20
5.3.1 Verticale richting......................................................................................................20
5.3.2 Horizontale richting..................................................................................................21
5.3.3 Centralisatie/Decentralisatie....................................................................................22
5.3.4 Omspanningsvermogen...........................................................................................22
5.4 Organisatiestelsels...........................................................................................................23
5.4.1 Mechanistisch organisatiemodel.............................................................................23
5.4.2 Organistisch organisatiemodel................................................................................24
5.4.3 Lijnorganisatie..........................................................................................................25
5.4.4 Lijn-staf organisatie..................................................................................................26
5.5 Lijn- en functionele staforganisatie.................................................................................27
5.6 Matrixorganisatie............................................................................................................28
5.6.1 Zuivere projectorganisatie.......................................................................................29
, 5.6.2 Divisieoranisatie.......................................................................................................30
5.7 Henry Mintzberg en organisatiestructuren.....................................................................31
5.7.1 Organisatiedelen......................................................................................................31
5.7.2 Coördinatiemechanismen........................................................................................32
5.7.3 Ontwerpparameters.................................................................................................33
5.7.4 Contingentiefactoren...............................................................................................33
5.8 Zeven typische configuraties...........................................................................................33
5.8.1 De ondernemersorganisatie....................................................................................34
5.8.2 De machineorganisatie............................................................................................34
5.8.3 De professionele organisatie...................................................................................35
5.8.4 De gedivisionaliseerde organisatie..........................................................................35
5.8.5 De innovatieve organisatie......................................................................................36
5.8.6 De bestuurlijke innovatieve organisatie..................................................................36
6. Structurering deel 2..............................................................................................................37
6.1 Het pentagram – de macht.............................................................................................37
6.2 Het pentagram - De drivers.............................................................................................37
6.3 Ontwikkelingen in het structureren van organisaties.....................................................38
7. Organisatiecultuur en organisatieontwikkeling....................................................................39
7.1 Het ijsbergmodel van McClelland...................................................................................39
7.2 Cultuurverandering.........................................................................................................40
7.3 Cultuurdimensies Hofstede.............................................................................................40
7.3.1 Machtsafstand..........................................................................................................41
7.3.2 Groepsoriëntatie......................................................................................................41
7.3.3 Masculiniteit.............................................................................................................41
7.3.4 Onzekerheidsvermijding...........................................................................................41
7.3.5 Tijddimensie.............................................................................................................41
7.3.6 Toegevendheid.........................................................................................................42
7.4 Typologie van Handy & Harrison.....................................................................................42
7.5 Groeimodel van Scott......................................................................................................44
7.5.1 Fase 1: De kleine organisatie....................................................................................44
7.5.2 Fase 2: De volledig afdelingsgewijs opgebouwde organisatie.................................44
7.5.3 Fase 3: De multidivisionele organisatie....................................................................45
7.6 Groeimodel van Greiner..................................................................................................45
, 7.6.1 Fase 1: Groei door creativiteit..................................................................................45
7.6.2 Fase 2: Groei door dirigeren.....................................................................................45
7.6.3 Fase 3: Groei door delegatie....................................................................................46
7.6.4 Fase 4: Groei door coördinatie.................................................................................46
7.6.5 Fase 5: Groei door samenwerking...........................................................................46
7.6.6 Fase 6: Groei door verzakelijking en deregulering...................................................46
7.6.7 Fase 7: Groei door geïntegreerd mens- en omgevingsgericht beleid......................46
7.7 Veranderingsmodel van Lewin........................................................................................46
7.7.1 Fase 1: Unfreezing....................................................................................................47
7.7.2 Fase 2: Moving.........................................................................................................47
7.7.3 Fase 3: Freezing........................................................................................................47
7.8 Organisatieontwikkeling..................................................................................................48
7.8.1 Organisatieadvieswerk.............................................................................................48
1. Leerdoelen..........................................................................................................................1
2. Organisatiekundig onderzoek doen....................................................................................2
2.1 Model Kuijpers.............................................................................................................2
2.1.1 Methoden van onderzoek.....................................................................................4
2.2 Dr. Frits Engeldorp-Gastelaars......................................................................................4
2.2.1 Exploratieve zorgvuldigheid..................................................................................4
2.2.2 Communicatieve zorgvuldigheid...........................................................................4
3. Samenwerken......................................................................................................................5
3.1 Strategische doelen van een samenwerkingsverband.................................................5
3.2 Vormen van samenwerking..........................................................................................5
3.2.1 Strategische alliantie.............................................................................................5
3.2.2 Organisatorisch netwerk.......................................................................................6
3.2.3 Joint venture.........................................................................................................6
3.2.4 Overname en fusie................................................................................................6
3.2.5 Outsourcing...........................................................................................................7
3.2.6 Licentievorm en franchising..................................................................................7
3.2.7 Intensiteit van de samenwerking..........................................................................7
3.3 Motieven en succesfactoren van samenwerkingsverbanden......................................8
3.3.1 Redenen van samenwerkingsverband..................................................................9
3.4 Samenwerkingsverbanden tussen concurrenten.........................................................9