Samenvatting - Infectieziekten en vaccins

Infectieziekten
 Alle kiemen van Microbiologie goed kennen!


Hoofdstuk 1: Centraal zenuwstelsel
Centraal zenuwstelsel
 Ruggenmerg en hersenen
 Hersenvliezen = meninges
- Dura mater = hard hersenvlies
- Subarachnoïdale ruimte  cerebrospinaal vocht (CSF)
o Aanvoer van voedingsstoffen naar CSF via pia mater
o Afvoer van CSF via arachnoïdale villi naar sinus sagittalis superior
o CSF zorgt voor bescherming van hersenen tegen schokken en bevat
voedingsstoffen voor hersenen
o CSF wordt aangemaakt door chorioïde plexus epitheel
- Pia mater = zacht hersenvlies
 Bloed-hersenbarrière:
- Enkel toegankelijk voor kleine moleculen
- Neuronen maken zelf nooit contact met bloedvat  contact via astrocyten
- Endotheelcellen van bloedvat bevatten geen openingen
 Bloed-CSF barrière:
- In subarachnoïdale ruimte is er ook contact tussen CSF en bloedvat  uitwisseling
- Endotheelcellen van bloedvat bevatten kleine openingen  contact mogelijk




Meningitis vs. encefalitis
 Encefalitis = ontsteking van de hersenen
 Meningitis = ontsteking van de hersenvliezen




1

,1. Bacteriële meningitis *
Symptomen  Dringende interventie!
 Koorts (>38,5°C)  bijna iedereen
 Hoofdpijn  >5 jaar
 Nekstijfheid  bijna iedereen
- Kan aangetoond worden via bepaalde testen
 Braken  vooral bij kleine kinderen
- Ontsteking produceert vocht  kan niet weg bij hersenen  gaat naar GI-stelsel
 Bewustzijnsverandering
 Convulsies (slechts bij enkele gevallen)
 Doofheid (soms bij kleine kinderen)

Leeftijd <1 jaar
 Symptomen minder duidelijk  arts
 Koorts
 Sufheid
 Prikkelbaarheid
 Huiduitslag
 Bomberende fontanel
- Duurt 1-1,5 jaar vooraleer volledig dichtgegroeid
- Druk kan langs opening verlagen

Kiemen
 Streptococcus pneumoniae (pneumokok)
 Neisseria meningitidis (meningokok)
 Haemophilus influenzae
 Listeria monocytogenes
 Streptococcus agalactiae

Streptococcus pneumoniae
 Gram positief
 Facultatief anaeroob
 Katalase negatief
 Virulentiefactoren:
- Dik kapsel (92 serotypen)
o Bevat dezelfde structuren als in ons lichaam  wordt niet/later opgemerkt door
immuunsysteem (kiemen worden niet gefagocyteerd)
- IgA protease  antilichamen worden afgebroken
- Pneumolysine:
o Remming trilhaarfunctie (in longen) en daling van oxidatieve burst
- Fosforylcholine:
o Stimulatie van endocytose in pneumokok
 Reservoir:
- In bovenste luchtwegen (nasofarynx)  enkel bij mens (besmetten elkaar, vooral kleine
kinderen)


2

,Neisseria meningitidis
 Gram negatief
 Diplococ
 Aeroob
 Virulentiefactoren:
- Polysacharide kapsel (13 serotypes)  A, B, C, Y en W135
- Lipo-oligosachariden (LOS ipv. LPS)
- Fimbriae
- IgA protease
 Reservoir:
- In bovenste luchtwegen (nasofarynx)  enkel bij mens (besmetten
elkaar, vooral kleine kinderen)

LPS (zie Microbiologie)
 Opgebouwd uit 3 delen:
- O-antigen  hexosen
- Core-antigen  heptosen en octosen
- Diglucosamine met:
o Kort keten vetzuren (C14)
o Fosfaatgroep
 Veroorzaakt septische shock wanneer in bloed
- Lage bloeddruk
- Orgaanfalen
- …

Haemophilus influenzae
 Gram negatief
 Kleine pleomorfe stafylokok
 Vroeger dacht men dat deze bacterie de griep veroorzaakte  niet waar, wordt veroorzaakt
door een virus!!
 Haemophilus:
- Bloed nodig vaan groei
- Kweken op bloedagar (5-10% bloed aanwezig) = chocolade agar
 Virulentiefactoren:
- Polysacharide kapsel (6 serotypes)  a, b, c, d, e, f
 Reservoir:
- In bovenste luchtwegen (nasofarynx)  enkel bij mens (besmetten elkaar, vooral kleine
kinderen)




3

, Listeria monocytogenes
 Gram positief
 Stafylokok
 Facultatief intracellulair (niet obligaat)
 Peritriche flagellen (over heel oppervlak) voor chemotaxis
 Groeit goed tussen 3-45°C  dus ook in koelkast
 Belangrijkste virulentiefactor = Listeriolysine O
- Enzym dat fagosoom openbreekt  geen fusie met lysosoom (geen afbraak)
- Opname door naburige macrofaag (intracellulair)
- Bacterie polymeriseert actine  vorming van pseudopode (= actineflagel)
- Bacterie kan van de ene cel naar de andere cel gaan, zonder vrij te komen in omgeving
 geen detectie door immuunsysteem
 Reservoir:
- Dieren (vb. koe  niet-gepasteuriseerde melk)
- Grond
- Water




Streptococcus agalactiae
 Gram positief
 Streptokok
 Synoniem: Groep B streptococcus (GBS)
- Onderscheid maken door α-, β-, γ-hemolyse
 Indeling van streptokokken volgens Lancefield:
- Hoofdletters: A tot H en K tot V
- Volgens antigene eigenschappen van polysachariden op celwand
 Reservoir:
- Commensaal in vagina, GI-stelsel en luchtwegen
- Besmetting kan plaatsvinden bij bevalling




4