Geschiedenis
Samenvatting hoofdstuk 7
Kenmerkende aspecten:
- Het streven van vorsten naar absolute macht.
- De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in
economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse
Republiek.
- De wetenschappelijke revolutie.
Begrippen:
- Absolutisme = Een regeringsvorm waarin de koning alle
macht heeft en zelf boven de wet staat.
- Burgerlijke cultuur = Een cultuur die wordt bepaald door
burgers (en niet door hof, adel of kerk).
- Droit divin = Het goddelijk recht op grond waarvan de
koning met absolute macht regeert.
- Empirisme = De overtuiging dat je de werkelijkheid het
beste leert kennen door waarneming via de zintuigen en
door experimenteren.
- Hofcultuur = Een cultuur die wordt bepaald door de vorst en
zijn adellijke hof.
- Mechanistisch wereldbeeld = Een kijk op God en de wereld
die ervan uitgaat dat de werkelijkheid is te vergelijken met
een machine (mechaniek) die door God in werking is gezet
en daarna zelfstandig functioneert volgens natuurwetten.
Volgens deze visie speelt God geen rol meer in het verloop
van de dagelijkse gebeurtenissen op aarde.
- Mercantilisme = De economische leer volgens welke de staat
de eigen economie kan stimuleren door de export te
bevorderen en de import te beperken.
- Natuurrecht = Het geheel van regels over goed en kwaad die
ieder mens kan doorgronden vanuit zijn geweten (behorend
tot de menselijke natuur); het natuurrecht zou uitgaan
boven de geschreven wetten en elk mens het recht geven op
vrijheid en gelijkwaardigheid, ook al voorzien bestaande
wetten daar niet in.
- Rationalisme = De overtuiging dat logisch en verstandelijk
redeneren de zuiverste bron van kennis is.
- Tolerantie = Verdraagzaamheid tegenover
andersdenkenden, met name tegenover mensen met een
ander geloof.
- Wetenschappelijke revolutie = De ontwikkeling in de 16e- en
17e-eeuwse wetenschap waarbij onderzoekers niet langer
, afgingen op wat de Bijbel, de kerk of auteurs in de klassieke
oudheid vonden, maar zelf tot een mening kwamen door
middel van zelfstandig denken, observeren en redeneren.
§1 – Absolutisme:
De opstand van 1648-1653 laat zien dat de Franse koning niet alle
macht had maar ook moest overleggen met
bijvoorbeeld:
De Staten-Generaal (3 standen: adel,
geestelijkheid + burgerij).
Begin 17e eeuw kreeg de Franse koning
genoeg van dat overleggen. Hij wilde ervoor
zorgen dat hij weer alle macht zou krijgen.
Absolutisme.
Het absolutisme had invloed op 4 terreinen:
- Politiek de koning nam alle
beslissingen zelf en accepteerde geen
tegenspraak.
- Militair Lodewijk 14 besteedde veel aandacht aan de
opbouw van een ‘staand’ (permanent) leger van
beroepssoldaten.
- Economisch Het mercantilisme: dit moest zorgen voor
voldoende reserves ter bekostiging van Lodewijks
buitenlandse avonturen, van het leger en van alle pracht en
praal waarmee Lodewijk zich omringde. Aanhangers van het
mercantilisme gingen ervan uit dat de rijkdom van het land
altijd ten koste gaat van die van een ander land. Export
bevorderen, import beperken.
- Religieus Lodewijk streefde naar eenvormigheid. Eind 16e
eeuw hadden protestanten volgens het Edict van Nantes een
zekere mate van geloofsvrijheid gekregen. In 1685 besloot
Lodewijk dit edict ongeldig te verklaren en ging hij over tot
vervolging protestanten vluchten.
Volgens de leer van het droit divin (‘goddelijk recht’ alleen
verantwoording aan god schuldig) was de koning de
plaatsvervanger van God op aarde macht absoluut.
Rusland
Rusland ontwikkelde zich in de 17e eeuw tot een absolute
monarchie (Romanovs) tsaar Peter de Grote speelde grote rol.
Pruisen
Vanaf de Dertienjarige oorlog (1618-1648) ontwikkelde Pruisen
zich tot een belangrijke grootmacht. De basis van deze groei werd
gelegd door keurvorst Frederik Willem. Het leger en het
ambtenarenapparaat waren de voornaamste steunpilaren voor de
Samenvatting hoofdstuk 7
Kenmerkende aspecten:
- Het streven van vorsten naar absolute macht.
- De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in
economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse
Republiek.
- De wetenschappelijke revolutie.
Begrippen:
- Absolutisme = Een regeringsvorm waarin de koning alle
macht heeft en zelf boven de wet staat.
- Burgerlijke cultuur = Een cultuur die wordt bepaald door
burgers (en niet door hof, adel of kerk).
- Droit divin = Het goddelijk recht op grond waarvan de
koning met absolute macht regeert.
- Empirisme = De overtuiging dat je de werkelijkheid het
beste leert kennen door waarneming via de zintuigen en
door experimenteren.
- Hofcultuur = Een cultuur die wordt bepaald door de vorst en
zijn adellijke hof.
- Mechanistisch wereldbeeld = Een kijk op God en de wereld
die ervan uitgaat dat de werkelijkheid is te vergelijken met
een machine (mechaniek) die door God in werking is gezet
en daarna zelfstandig functioneert volgens natuurwetten.
Volgens deze visie speelt God geen rol meer in het verloop
van de dagelijkse gebeurtenissen op aarde.
- Mercantilisme = De economische leer volgens welke de staat
de eigen economie kan stimuleren door de export te
bevorderen en de import te beperken.
- Natuurrecht = Het geheel van regels over goed en kwaad die
ieder mens kan doorgronden vanuit zijn geweten (behorend
tot de menselijke natuur); het natuurrecht zou uitgaan
boven de geschreven wetten en elk mens het recht geven op
vrijheid en gelijkwaardigheid, ook al voorzien bestaande
wetten daar niet in.
- Rationalisme = De overtuiging dat logisch en verstandelijk
redeneren de zuiverste bron van kennis is.
- Tolerantie = Verdraagzaamheid tegenover
andersdenkenden, met name tegenover mensen met een
ander geloof.
- Wetenschappelijke revolutie = De ontwikkeling in de 16e- en
17e-eeuwse wetenschap waarbij onderzoekers niet langer
, afgingen op wat de Bijbel, de kerk of auteurs in de klassieke
oudheid vonden, maar zelf tot een mening kwamen door
middel van zelfstandig denken, observeren en redeneren.
§1 – Absolutisme:
De opstand van 1648-1653 laat zien dat de Franse koning niet alle
macht had maar ook moest overleggen met
bijvoorbeeld:
De Staten-Generaal (3 standen: adel,
geestelijkheid + burgerij).
Begin 17e eeuw kreeg de Franse koning
genoeg van dat overleggen. Hij wilde ervoor
zorgen dat hij weer alle macht zou krijgen.
Absolutisme.
Het absolutisme had invloed op 4 terreinen:
- Politiek de koning nam alle
beslissingen zelf en accepteerde geen
tegenspraak.
- Militair Lodewijk 14 besteedde veel aandacht aan de
opbouw van een ‘staand’ (permanent) leger van
beroepssoldaten.
- Economisch Het mercantilisme: dit moest zorgen voor
voldoende reserves ter bekostiging van Lodewijks
buitenlandse avonturen, van het leger en van alle pracht en
praal waarmee Lodewijk zich omringde. Aanhangers van het
mercantilisme gingen ervan uit dat de rijkdom van het land
altijd ten koste gaat van die van een ander land. Export
bevorderen, import beperken.
- Religieus Lodewijk streefde naar eenvormigheid. Eind 16e
eeuw hadden protestanten volgens het Edict van Nantes een
zekere mate van geloofsvrijheid gekregen. In 1685 besloot
Lodewijk dit edict ongeldig te verklaren en ging hij over tot
vervolging protestanten vluchten.
Volgens de leer van het droit divin (‘goddelijk recht’ alleen
verantwoording aan god schuldig) was de koning de
plaatsvervanger van God op aarde macht absoluut.
Rusland
Rusland ontwikkelde zich in de 17e eeuw tot een absolute
monarchie (Romanovs) tsaar Peter de Grote speelde grote rol.
Pruisen
Vanaf de Dertienjarige oorlog (1618-1648) ontwikkelde Pruisen
zich tot een belangrijke grootmacht. De basis van deze groei werd
gelegd door keurvorst Frederik Willem. Het leger en het
ambtenarenapparaat waren de voornaamste steunpilaren voor de
