Financiering
Door: Daphne Hoogkamer
School: Hogeschool Inholland
,Inhoud
Hoofdstuk 1 Financieel management in organisaties .......................................................................... 4
1.1 Inleiding .................................................................................................................................... 4
1.2 Financieel management ........................................................................................................... 4
1.3 De balans .................................................................................................................................. 5
1.4 De resultatenrekening.............................................................................................................. 7
1.5 Investeringsplan en financieringsplan ..................................................................................... 8
1.6 De vermogensstructuur van de onderneming ......................................................................... 8
1.7 Het zoeken naar zekerheid ...................................................................................................... 9
Hoofdstuk 2 Prestatiemeting .............................................................................................................. 10
2.1 Inleiding .................................................................................................................................. 10
2.2 Kengetallen en financieel management ................................................................................ 10
2.3 Rentabiliteit ............................................................................................................................ 10
2.4 Liquiditeit en solvabiliteit ....................................................................................................... 12
2.5 activiteitskengetallen ............................................................................................................. 14
2.6 Koers/winst- en koers/cashflow-verhouding ......................................................................... 16
Hoofdstuk 3 Investeringsselectie ........................................................................................................ 17
3.1 Inleiding .................................................................................................................................. 17
3.2 De gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit (GBR) ........................................................... 17
3.3 De terugverdienperiode (TVP) ............................................................................................... 18
3.4 Netto contante waarde .......................................................................................................... 19
3.5 Interne rentevoet ................................................................................................................... 21
3.6 Omgaan met onzekerheid ...................................................................................................... 21
Hoofdstuk 4 Managen van het werkkapitaal...................................................................................... 22
4.1 Voorraadbeleid....................................................................................................................... 22
4.2 De optimale hoeveelheid ....................................................................................................... 23
4.3 Veiligheidsvoorraden ............................................................................................................. 24
4.4 Debiteurenbeleid ................................................................................................................... 24
4.5 Factoring................................................................................................................................. 25
4.6 Debiteurenbeleid: 2 cases ...................................................................................................... 26
4.7 Crediteurenbeleid .................................................................................................................. 26
Hoofdstuk 5 Operationele financiële planning ................................................................................... 27
5.1 Financiële planning ................................................................................................................ 27
5.2 Het managen van het werkkapitaal ....................................................................................... 28
, 5.3 Verband tussen omloopsnelheid activa en rentabiliteit ........................................................ 29
5.4 Het DuPont-schema ............................................................................................................... 30
Hoofdstuk 6 Het eigen vermogen ....................................................................................................... 31
6.1 Inleiding .................................................................................................................................. 31
6.2 De bronnen van het vermogen .............................................................................................. 31
6.3 Het aandelenkapitaal ............................................................................................................. 32
6.4 De winstverdeling................................................................................................................... 33
6.5 De reserves ............................................................................................................................. 33
6.6 De waarde van het aandeel ................................................................................................... 35
6.7 Emissie van aandelen en theoretische claimwaarde ............................................................. 36
6.8 Warrants en opties ................................................................................................................. 37
Hoofdstuk 7 Het vreemd vermogen ................................................................................................... 40
7.1 Inleiding .................................................................................................................................. 40
7.2 De obligatielening .................................................................................................................. 40
7.3 Soorten obligaties .................................................................................................................. 41
7.4 De converteerbare obligatie .................................................................................................. 42
7.5 Het optierecht van de converteerbare obligatie ................................................................... 43
7.6 De hypothecaire lening .......................................................................................................... 43
7.7 Voorzieningen ........................................................................................................................ 44
7.8 Kortlopend vreemd vermogen ............................................................................................... 44
7.9 Leasing .................................................................................................................................... 45
7.10 Financiële reorganisatie ......................................................................................................... 46
Hoofdstuk 8 Financiële planning ........................................................................................................ 48
8.1 Inleiding .................................................................................................................................. 48
8.2 De liquiditeitsbegroting.......................................................................................................... 48
8.3 De resultatenbegroting .......................................................................................................... 49
8.4 De geprojecteerde balans ...................................................................................................... 49
8.5 Een voorbeeld ........................................................................................................................ 49
8.6 Het kasstroomoverzicht ......................................................................................................... 49
,Hoofdstuk 1 Financieel management in organisaties
1.1 Inleiding
Financieel management is het besturen van een organisatie vanuit financieel oogpunt, met als doel:
het optimaal gebruiken van de beschikbare financiële middelen.
Om processen te managen, is een financieel instrumentatrium nodig, deze bestaat uit:
Financiële informatie
Prestatie-indicatoren
De strategische beslissingen leiden tot investeringsbeslissingen met betrekking tot vaste activa.
1.2 Financieel management
Een organisatie heeft doelstellingen, binnen een organisatie zijn dus processen die beheerst moeten
worden en die moeten leiden tot het behalen van deze doelstellingen. Het kost geld om processen
en activiteiten uit te voeren. Financieel management houdt zich bezig met het beheersen van de
financiële aspecten van de processen in een organisatie. Hierbij gaat het erom dat er efficiënt en
effectief wordt gewerkt.
Omdat financiële middelen meestal in beperkte mate beschikbaar zijn, moeten ze zo doelmatig
mogelijk worden aangewend. Financieel management bewaakt deze doelmatigheid en helpt zo bij
het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen. Als een proces ondoelmatig is leidt dit tot een
lager rendement.
De eerste stap in het bewaken van het doelmatig inzetten van financiële middelen is het in kaart
brengen van processen en het maken van een financiële vertaling van de processen. In de praktijk
worden de activiteiten benoemd in plannen en is de financiële vertaling opgenomen in budgetten.
Nadat is vastgesteld dat een plan past in het beleid om de gewenste doelstelling te realiseren, kan
het proces van financieel management starten. Vooraf wordt eerst vastgesteld of de geplande inzet
van middelen wel doelmatig is. Een doelmatige inzet van middelen vraagt om de goedkoopste
oplossingen die voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen.
De financiële bewaking van het plan vindt plaats aan de hand van de gestelde normen.
Geconstateerde afwijkingen ten opzichte van het budget kunnen eenvoudig worden geanalyseerd,
omdat de normen terug te vinden zijn in het budget dat bij het plan hoort.
Aan de hand van de uitkomst worden maatregelen genomen die de uitvoering bijsturen of tot en
aanpassing van de plannen leiden. Verkeerde planning leidt tot extra kosten.
Doelstellingen en plannen kunnen worden ingedeeld naar lange, middellange en korte termijn. Dit
leidt tot de volgende indeling:
Strategisch financieel management (lange termijn)
Tactisch financieel management (middellange termijn)
Operationeel financieel management (korte termijn)
, 1.3 De balans
In een traditionele balans vinden we informatie over de bezittingen, de schulden en het eigen
vermogen van de organisatie op een bepaald moment (moment opname). Met de balans wordt
teruggekeken naar de investeringsbeslissingen uit het verleden en krijgen we een beeld van de
boekwaarde van deze beslissingen.
1.3.1 Debetzijde
Dit is de linkerzijde van de balans. Debet op de balans vinden we als eerste de vaste activa, deze
worden ingedeeld naar looptijd (lang, middellang). De vaste activa geven een beeld van de
strategische keuzes. Daarna staan de vlottende activa op de balans. Deze activa zijn een gevolg van
de operationele beslissingen.
De debetzijde van de balans geeft een beeld van de bedragen die de onderneming op dat moment
heeft geïnvesteerd in haar activa.
De economische waarde van een onderneming is de opbrengstenstroom die in de toekomst kan
worden gerealiseerd met de activa van de onderneming. De activa worden gezien als investeringen
die bedoeld zijn om toekomstige opbrengsten te genereren.
Naast de opbrengsten speelt ook het risico een belangrijke rol. Er moet namelijk eerst geld worden
geïnvesteerd en vervolgens moet worden afgewacht of de verwachte opbrengsten wel worden
gerealiseerd. Als de ondernemer het risico van investeringen te groot vindt, zal hij vaak kiezen voor
oplossingen waarbij het risico bij een andere partij wordt gelegd.
De drie belangrijkste namen voor de debetzijde van de balans zijn: activa, bezittingen en
investeringen.
Vaste activa
De vaste activa worden ingedeeld in drie categorieën:
Immateriële vaste activa; niet-stoffelijke en niet-financiële vaste activa
Materiële vaste activa; stoffelijke vaste activa
Financiële vaste activa; bijvoorbeeld deelnemingen, er is sprake van een deelneming als een
onderneming een substantieel aantal aandelen van een andere onderneming in haar bezit
heeft.
Het kenmerk van vaste activa is dat ze langer dan 1 omzetcyclus meegaan en dat ze periodiek
worden afgeschreven. Dit afschrijven geldt niet voor de financiële vaste activa, tenzij deze
aantoonbaar minder waard zijn geworden:
Een deelneming doet het erg slecht en moet worden afgewaardeerd
Van een uitgeleend bedrag staat vast dat een gedeelte niet zal worden terugontvangen
Door: Daphne Hoogkamer
School: Hogeschool Inholland
,Inhoud
Hoofdstuk 1 Financieel management in organisaties .......................................................................... 4
1.1 Inleiding .................................................................................................................................... 4
1.2 Financieel management ........................................................................................................... 4
1.3 De balans .................................................................................................................................. 5
1.4 De resultatenrekening.............................................................................................................. 7
1.5 Investeringsplan en financieringsplan ..................................................................................... 8
1.6 De vermogensstructuur van de onderneming ......................................................................... 8
1.7 Het zoeken naar zekerheid ...................................................................................................... 9
Hoofdstuk 2 Prestatiemeting .............................................................................................................. 10
2.1 Inleiding .................................................................................................................................. 10
2.2 Kengetallen en financieel management ................................................................................ 10
2.3 Rentabiliteit ............................................................................................................................ 10
2.4 Liquiditeit en solvabiliteit ....................................................................................................... 12
2.5 activiteitskengetallen ............................................................................................................. 14
2.6 Koers/winst- en koers/cashflow-verhouding ......................................................................... 16
Hoofdstuk 3 Investeringsselectie ........................................................................................................ 17
3.1 Inleiding .................................................................................................................................. 17
3.2 De gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit (GBR) ........................................................... 17
3.3 De terugverdienperiode (TVP) ............................................................................................... 18
3.4 Netto contante waarde .......................................................................................................... 19
3.5 Interne rentevoet ................................................................................................................... 21
3.6 Omgaan met onzekerheid ...................................................................................................... 21
Hoofdstuk 4 Managen van het werkkapitaal...................................................................................... 22
4.1 Voorraadbeleid....................................................................................................................... 22
4.2 De optimale hoeveelheid ....................................................................................................... 23
4.3 Veiligheidsvoorraden ............................................................................................................. 24
4.4 Debiteurenbeleid ................................................................................................................... 24
4.5 Factoring................................................................................................................................. 25
4.6 Debiteurenbeleid: 2 cases ...................................................................................................... 26
4.7 Crediteurenbeleid .................................................................................................................. 26
Hoofdstuk 5 Operationele financiële planning ................................................................................... 27
5.1 Financiële planning ................................................................................................................ 27
5.2 Het managen van het werkkapitaal ....................................................................................... 28
, 5.3 Verband tussen omloopsnelheid activa en rentabiliteit ........................................................ 29
5.4 Het DuPont-schema ............................................................................................................... 30
Hoofdstuk 6 Het eigen vermogen ....................................................................................................... 31
6.1 Inleiding .................................................................................................................................. 31
6.2 De bronnen van het vermogen .............................................................................................. 31
6.3 Het aandelenkapitaal ............................................................................................................. 32
6.4 De winstverdeling................................................................................................................... 33
6.5 De reserves ............................................................................................................................. 33
6.6 De waarde van het aandeel ................................................................................................... 35
6.7 Emissie van aandelen en theoretische claimwaarde ............................................................. 36
6.8 Warrants en opties ................................................................................................................. 37
Hoofdstuk 7 Het vreemd vermogen ................................................................................................... 40
7.1 Inleiding .................................................................................................................................. 40
7.2 De obligatielening .................................................................................................................. 40
7.3 Soorten obligaties .................................................................................................................. 41
7.4 De converteerbare obligatie .................................................................................................. 42
7.5 Het optierecht van de converteerbare obligatie ................................................................... 43
7.6 De hypothecaire lening .......................................................................................................... 43
7.7 Voorzieningen ........................................................................................................................ 44
7.8 Kortlopend vreemd vermogen ............................................................................................... 44
7.9 Leasing .................................................................................................................................... 45
7.10 Financiële reorganisatie ......................................................................................................... 46
Hoofdstuk 8 Financiële planning ........................................................................................................ 48
8.1 Inleiding .................................................................................................................................. 48
8.2 De liquiditeitsbegroting.......................................................................................................... 48
8.3 De resultatenbegroting .......................................................................................................... 49
8.4 De geprojecteerde balans ...................................................................................................... 49
8.5 Een voorbeeld ........................................................................................................................ 49
8.6 Het kasstroomoverzicht ......................................................................................................... 49
,Hoofdstuk 1 Financieel management in organisaties
1.1 Inleiding
Financieel management is het besturen van een organisatie vanuit financieel oogpunt, met als doel:
het optimaal gebruiken van de beschikbare financiële middelen.
Om processen te managen, is een financieel instrumentatrium nodig, deze bestaat uit:
Financiële informatie
Prestatie-indicatoren
De strategische beslissingen leiden tot investeringsbeslissingen met betrekking tot vaste activa.
1.2 Financieel management
Een organisatie heeft doelstellingen, binnen een organisatie zijn dus processen die beheerst moeten
worden en die moeten leiden tot het behalen van deze doelstellingen. Het kost geld om processen
en activiteiten uit te voeren. Financieel management houdt zich bezig met het beheersen van de
financiële aspecten van de processen in een organisatie. Hierbij gaat het erom dat er efficiënt en
effectief wordt gewerkt.
Omdat financiële middelen meestal in beperkte mate beschikbaar zijn, moeten ze zo doelmatig
mogelijk worden aangewend. Financieel management bewaakt deze doelmatigheid en helpt zo bij
het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen. Als een proces ondoelmatig is leidt dit tot een
lager rendement.
De eerste stap in het bewaken van het doelmatig inzetten van financiële middelen is het in kaart
brengen van processen en het maken van een financiële vertaling van de processen. In de praktijk
worden de activiteiten benoemd in plannen en is de financiële vertaling opgenomen in budgetten.
Nadat is vastgesteld dat een plan past in het beleid om de gewenste doelstelling te realiseren, kan
het proces van financieel management starten. Vooraf wordt eerst vastgesteld of de geplande inzet
van middelen wel doelmatig is. Een doelmatige inzet van middelen vraagt om de goedkoopste
oplossingen die voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen.
De financiële bewaking van het plan vindt plaats aan de hand van de gestelde normen.
Geconstateerde afwijkingen ten opzichte van het budget kunnen eenvoudig worden geanalyseerd,
omdat de normen terug te vinden zijn in het budget dat bij het plan hoort.
Aan de hand van de uitkomst worden maatregelen genomen die de uitvoering bijsturen of tot en
aanpassing van de plannen leiden. Verkeerde planning leidt tot extra kosten.
Doelstellingen en plannen kunnen worden ingedeeld naar lange, middellange en korte termijn. Dit
leidt tot de volgende indeling:
Strategisch financieel management (lange termijn)
Tactisch financieel management (middellange termijn)
Operationeel financieel management (korte termijn)
, 1.3 De balans
In een traditionele balans vinden we informatie over de bezittingen, de schulden en het eigen
vermogen van de organisatie op een bepaald moment (moment opname). Met de balans wordt
teruggekeken naar de investeringsbeslissingen uit het verleden en krijgen we een beeld van de
boekwaarde van deze beslissingen.
1.3.1 Debetzijde
Dit is de linkerzijde van de balans. Debet op de balans vinden we als eerste de vaste activa, deze
worden ingedeeld naar looptijd (lang, middellang). De vaste activa geven een beeld van de
strategische keuzes. Daarna staan de vlottende activa op de balans. Deze activa zijn een gevolg van
de operationele beslissingen.
De debetzijde van de balans geeft een beeld van de bedragen die de onderneming op dat moment
heeft geïnvesteerd in haar activa.
De economische waarde van een onderneming is de opbrengstenstroom die in de toekomst kan
worden gerealiseerd met de activa van de onderneming. De activa worden gezien als investeringen
die bedoeld zijn om toekomstige opbrengsten te genereren.
Naast de opbrengsten speelt ook het risico een belangrijke rol. Er moet namelijk eerst geld worden
geïnvesteerd en vervolgens moet worden afgewacht of de verwachte opbrengsten wel worden
gerealiseerd. Als de ondernemer het risico van investeringen te groot vindt, zal hij vaak kiezen voor
oplossingen waarbij het risico bij een andere partij wordt gelegd.
De drie belangrijkste namen voor de debetzijde van de balans zijn: activa, bezittingen en
investeringen.
Vaste activa
De vaste activa worden ingedeeld in drie categorieën:
Immateriële vaste activa; niet-stoffelijke en niet-financiële vaste activa
Materiële vaste activa; stoffelijke vaste activa
Financiële vaste activa; bijvoorbeeld deelnemingen, er is sprake van een deelneming als een
onderneming een substantieel aantal aandelen van een andere onderneming in haar bezit
heeft.
Het kenmerk van vaste activa is dat ze langer dan 1 omzetcyclus meegaan en dat ze periodiek
worden afgeschreven. Dit afschrijven geldt niet voor de financiële vaste activa, tenzij deze
aantoonbaar minder waard zijn geworden:
Een deelneming doet het erg slecht en moet worden afgewaardeerd
Van een uitgeleend bedrag staat vast dat een gedeelte niet zal worden terugontvangen
