Samenvatting ondernemingsrecht Leen Vermaelen
DEEL I: HET RECHT EN ZIJN BRONNEN (p. 2 – 31)
1. Het begrip recht
Recht heeft verschillende definities aangezien dit zeer plaats- en tijdsgebonden is. Er komen
wel telkens een aantal gemeenschappelijke elementen naar voren:
a. Het recht is een geheel van bindende regels
Recht is een geheel van regels waaraan iedereen zich moet houden. Deze regels worden
onderverdeeld in verschillende soorten:
- Gebods-, verbods- en verlofbepalingen: leggen bepaald gedrag op, verbieden bepaalde
daad, laten aan rechtssubjecten toe bepaalde handelingen te stellen (zonder dat ze daartoe
verplicht zijn bv. Schenkingen doen of aanvaarden)
- Regels toepaspaar na keuze: regels die slechts van toepassing zijn indien een individu
tussen verschillende vormen van mogelijk gedrag een keuze heeft gemaakt voor een
welbepaald gedrag
Bv. Wettelijke voorschriften m.b.t. de wijze waarop beroepskosten kunnen worden begroot
in de personenbelasting en die slechts van belang zijn indien de betrokkene geen gebruik
wenst te maken van forfaitair bepaalde kostenpercentages
- Wilsaanvullende regels: van kracht indien partijen geen eigen regeling hebben voorzien
Bv. Art 1583 BW: koop tussen partijen is voltrokken zodra er overeenkomst is over zaak en
prijs, ook al is de zaak nog niet geleverd of de prijs nog niet betaald. Die regel is niet van
toepassing indien de partijen zijn overeengekomen dat de eigendomsoverdracht slecht zal
plaatshebben na volledige betaling van het gekochte verwerp
- Rechtsregels die ondersteuning bieden aan die gedragsregels: … door instellingen te
organiseren, begrippen te definiëren, werking van de gedragsregels in tijd en ruimte te
omschrijven (= bevat geen eigenlijke gedragsvoorschriften)
- Technische regels: regels, formaliteiten (akten, procedures, …), termijnen die omwille van
de rechtszekerheid werden ingevoerd, zodat het niet eerbiedigen ervan meestal
onherstelbare gevolgen heeft
Bv. Belastingsaanslag die laattijdig werd gevestigd en definitief en onherstelbaar nietig
b. Het recht moet de samenleving ordenen en in stand houden
Regels die de verhoudingen tussen de leden van een groep onderling en tussen de leden en de
groep bepalen
Recht schept orde door bestaande toestanden en handelingen te bekrachtigen en tot juridische
vorm te verheffen (=maatschappij ordenen en in stand houden)
Recht wil ook bepaalde doelstellingen realiseren + bestaande én nieuwe toestanden
bekrachtigen (bv. Sociale of milieuwetgeving is een creatie van het recht als uiting van een
nieuw maatschappijbeleid dat een meer rechtvaardige en groenere samenleving beoogt)
ð Rechtsregels beogen om bepaalde morele regels te doen naleven, om personen en goederen
te beschermen, om rechtszekerheid te creëren, om een politiek en economisch systeem uit
te werken, …
c. Het recht vereist gezag
Recht wordt door de overheid opgelegd en door haar afgedwongen. Binding tussen recht en
gezag is 2-zijdig:
1
DEEL I: HET RECHT EN ZIJN BRONNEN (p. 2 – 31)
1. Het begrip recht
Recht heeft verschillende definities aangezien dit zeer plaats- en tijdsgebonden is. Er komen
wel telkens een aantal gemeenschappelijke elementen naar voren:
a. Het recht is een geheel van bindende regels
Recht is een geheel van regels waaraan iedereen zich moet houden. Deze regels worden
onderverdeeld in verschillende soorten:
- Gebods-, verbods- en verlofbepalingen: leggen bepaald gedrag op, verbieden bepaalde
daad, laten aan rechtssubjecten toe bepaalde handelingen te stellen (zonder dat ze daartoe
verplicht zijn bv. Schenkingen doen of aanvaarden)
- Regels toepaspaar na keuze: regels die slechts van toepassing zijn indien een individu
tussen verschillende vormen van mogelijk gedrag een keuze heeft gemaakt voor een
welbepaald gedrag
Bv. Wettelijke voorschriften m.b.t. de wijze waarop beroepskosten kunnen worden begroot
in de personenbelasting en die slechts van belang zijn indien de betrokkene geen gebruik
wenst te maken van forfaitair bepaalde kostenpercentages
- Wilsaanvullende regels: van kracht indien partijen geen eigen regeling hebben voorzien
Bv. Art 1583 BW: koop tussen partijen is voltrokken zodra er overeenkomst is over zaak en
prijs, ook al is de zaak nog niet geleverd of de prijs nog niet betaald. Die regel is niet van
toepassing indien de partijen zijn overeengekomen dat de eigendomsoverdracht slecht zal
plaatshebben na volledige betaling van het gekochte verwerp
- Rechtsregels die ondersteuning bieden aan die gedragsregels: … door instellingen te
organiseren, begrippen te definiëren, werking van de gedragsregels in tijd en ruimte te
omschrijven (= bevat geen eigenlijke gedragsvoorschriften)
- Technische regels: regels, formaliteiten (akten, procedures, …), termijnen die omwille van
de rechtszekerheid werden ingevoerd, zodat het niet eerbiedigen ervan meestal
onherstelbare gevolgen heeft
Bv. Belastingsaanslag die laattijdig werd gevestigd en definitief en onherstelbaar nietig
b. Het recht moet de samenleving ordenen en in stand houden
Regels die de verhoudingen tussen de leden van een groep onderling en tussen de leden en de
groep bepalen
Recht schept orde door bestaande toestanden en handelingen te bekrachtigen en tot juridische
vorm te verheffen (=maatschappij ordenen en in stand houden)
Recht wil ook bepaalde doelstellingen realiseren + bestaande én nieuwe toestanden
bekrachtigen (bv. Sociale of milieuwetgeving is een creatie van het recht als uiting van een
nieuw maatschappijbeleid dat een meer rechtvaardige en groenere samenleving beoogt)
ð Rechtsregels beogen om bepaalde morele regels te doen naleven, om personen en goederen
te beschermen, om rechtszekerheid te creëren, om een politiek en economisch systeem uit
te werken, …
c. Het recht vereist gezag
Recht wordt door de overheid opgelegd en door haar afgedwongen. Binding tussen recht en
gezag is 2-zijdig:
1
