Samenvatting erfrecht - 2e jaar

Erfrecht
Deel 1: erfrecht

Hoofdstuk 1: Erven
1.1 basisbegrippen
 Iedere persoon is titularis van een vermogen

 Erven = de verkrijging van het vermogen door overlijden van de titularis

 Erfopvolging = de persoon die het vermogen erft gaat de overleden persoon
‘opvolgen’, zij verkrijgen het vermogen van de erflater

 Nalatenschap of erfenis = het vermogen dat nagelaten is en door nieuwe titularissen
wordt geërfd

 Erfgenaam = degene die de nalatenschap krachtens erfrecht verkrijgt
- Wanneer spreek je over erfgenaam?
1) Wettelijke erfgenaam:
door de wet aangeduid om de nalatenschap te verkrijgen -> geen testament of
wel een testament, maar is uitvoerbaar bv. persoon is handelingsonbekwaam
2) Testamentaire erfgenaam:
bij testament aangeduid
3) Contractuele erfgenaam:
bij contract aangeduid bv. huwelijkscontract met clausule ten voordele van de
langst levende echtgenoot


 Erfgenaam is erfgerechtigd (= personen die erfgenaam kunnen worden) en heeft een
keuze de erfenis al dan niet te aanvaarden
- 3 manieren om erfenis te aanvaarden:
1) Zuiver aanvaarden
2) Aanvaarden
3) Aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving (risico nalatenschap!)


 Erfbekwaam vs onwaardig om te erven:
- Erfbekwaam = de persoon die tot de nalatenschap geroepen is en die deze
nalatenschap mag aanvaarden

- onwaardig bv. omdat de persoon zich zeer ernstig tegenover de erflater misdragen
heeft

1

, Bv. oudermishandeling, verwaarlozing


 Decuius (DC) of de overledene




1.2 Openvallen van de nalatenschap
 Openvallen nalatenschap:
-> overlijden bewijzen door:
 overlijden – overlijdensakte (ambtenaar burg.stand)
-> arts die het overlijden bijhoudt moet verplicht een medisch attest opstellen
+ ook trouwboekje afleveren, paspoort en rijbewijs
 vonnis – gerechtelijke vaststelling (vermist – stoffelijk overschot wordt niet
gevonden)
 verklaring van afwezigheid (onzekerheid omtrent leven of dood - gerechtelijke
procedure (niet kennen))


 Na het openvallen heb je de devolutie:
-> devolutie = toewijzing
-> vererving wordt aangewezen:
 wettelijke devolutie of intestaat erven
 testamentaire devolutie
 contractuele devolutie


 Wanneer treden de gevolgen van de nalatenschap op?
-> bij datum van overlijden
Bv. rekeningstanden; rekening wordt stopgezet -> Hoe deblokkeren van
rekeningstanden? Akte van erfopvolging


Waar valt de nalatenschap open?
 woonplaats DC op ogenblik van overlijden
bv. erflater woont in Brugge, maar sterft hij in Berlijn dan valt zijn nalatenschap in
Brugge open

 Hoofdverblijf (= “permanente” aanwezigheid)
Ongeacht ingeschreven in de bevolkingsregisters


 Territoriale bevoegdheid (minnelijk/geschilprocedures)

2

, -> als men niet minnelijk overeenkomt, kun je niet anders dan een gerechtelijke
procedure starten
vb. Verklaring aanvaarden onder voorrecht boedelbeschrijving
Verklaring verwerpen
Machtiging tot verkoop OG
Vordering tot verdeling nalatenschap
enz.




Hoofdstuk 2: Erfbekwaamheid
2.1 Begrip en voorwaarden
Erfbekwaam = juridisch aan de voorwaarden voldoen om erfgenaamschap op te naam

3

, Er zijn 4 voorwaarden om te kunnen erven/om de erfenis te aanvaarden:
- Bestaan op het moment van openvallen van de nalatenschap
- In leven zijn op het ogenblik van openvallen van de nalatenschap
- Niet uitgesloten of vervallen verklaard zijn om te kunnen erven
- Niet onwaardig zijn
 Bespreking




2.2 Bestaan als voorwaarde van erfbekwaamheid
= het juridisch bestaan begint bij de geboorte
fysieke persoon
(rechtspersoon enkel igv testamentaire devolutie)
=> personen die niet tot erfgenaam komen: NV, BV… -> elke vennootschap wordt
gerechtvaardigd (zie gedeligeerde bestuurder)




2.3 In leven zijn als voorwaarde van erfbekwaamheid
= erfgenaam is nog in leven op ogenblik overlijden DC
= zelfs indien zéér kort in leven – het erfrecht tov. DC zit dan in zijn nalatenschap en
het keuzerecht gaat gewoon over op zijn erfgenamen (= techniek van de plaatsvulling)
= problematiek van de Afwezige (onzekerheid mbt zijn bestaan) (kan vertegenwoordigd
wd – gerechtelijke procedure)
Vermiste (verdwenen in levensbedreigende omstandigheden) (vertegenwoordigd door
notaris)
= leer van de commoriëntes (zie voorbeeld n°12 + 13)
-> leer van de commoriëntes = gelijktijdig overlijden, min of meer op dezelfde dag, hoeft niet
op hetzelfde tijdstip te zijn
(moet niet noodzakelijk ‘samen’ overlijden – kan dus ook op dezelfde dag, maar tgv een
andere gebeurtenis)
Vb. zie schriftje
Ex!! Altijd oefening op kloving




4