Hoofdstuk 9 koude oorlog
Soviet-Unie Het Westen
Politiek Communistische Parlementaire
partijdictatuur meerpartijendemocratie
Economie Economische staatscontrole Ondernemers bezitten alles
mbv. 5-jarenplan (vrijemarkteconomie)
Houding tegenover andere Nastreven van een Respecteren van andere
landen communistische regeringsvormen
wereldrevolutie
Sociale verhoudingen Klasseloze samenleving Gelaagde samenleving
(inkomen)
Staat vs individu Totalitaire staat Democratie; individuele
vrijheid
Militair Warschaupact (1955) NAVO (1949)
1945:
Februari: De “grote 3” ontmoetten elkaar in Jalta (de Krim)
Wel/geen herstelbetalingen van Duitsland eisen?
Wat voor grenzen en regering moest Polen krijgen?
Duitsland en Berlijn zouden worden bezet in 4 zones
Er werden afspraken gemaakt over de oprichting van de VN
8 mei: Capitulatie van Duitsland
Juli: de “grote 3” ontmoetten elkaar in Potsdam (voorstad Berlijn)
Duitsland en Berlijn werden verdeeld in 4 bezettingszones, maar zou gedurende de
bezetting een economische eenheid blijven
Duitsland moest in het Oosten gebied afstaan aan Polen en herstelbetalingen
verrichten aan de SU
Oostenrijk werd gescheiden van Duitsland en in 4 bezettingszones verdeeld (tot
1955)
Democratisering, ontwapening en denazificatie van Duitsland
Na mei 1945: De SU maakt de bevrijde landen in Oost-Europa communistisch. De Duitse
bezettingszone van de SU werd leeggeplunderd (herstelbetalingen)
1947:
Maart: Trumanleer (= politiek van containment)
Truman wilde voorkomen dat het aantal communistische landen zou groeien
Hij beloofde militairschap aan landen die communistische dreigden te worden
Juni: Marshallplan
Het plan bood economische steun aan alle Europese door de oorlog getroffen landen
Oost-Europa deed niet mee (werd verboden)
, 1948:
Juni:
Stalin sloot West-Berlijn af van de Westerse zones (= blokkade van Berlijn)
De VS stelden een luchtbrug in en voorzagen West-Berlijn van voedsel, brandstof en
kleding
1949:
Mei:
Stalin hief de blokkade op
Het Westen had gewonnen
Splitsing van Duitsland in BRD (mei) en DDR (oktober)
NAVO wordt opgericht -> Warschaupact (1955)
SU ontwikkelt een eigen atoombom
China wordt communistisch (1949) -> koude oorlog nu ook in Azië
Russische visie Koude Oorlog:
Het uitbreken van de Koude Oorlog is de schuld van de VS; De VS omsingelden de SU
met machtsblokken (NAVO; CENVO; ZOAVO)
Westerse visie Koude Oorlog:
1) Het uitbreken van de Koude Oorlog is de schuld van de SU; De SU dringt Oost-Europa
en enkele landen in Azië het communisme op
2) Het uitbreken van de Koude Oorlog is de schuld van de VS; De VS had onvoldoende
oog voor de SU-belangen na 1945
3) Het uitbreken van de Koude Oorlog is een samenloop van omstandigheden die
voortkomt uit het machtsvacuüm na 1945 en de wederzijdse angst
Spanningen Oost en West nemen af (1963 – 1991)
Détente = ontspanning tijdens de Koude Oorlog van na de Cubacrisis tot de lancering
van het SDI-project (1963 – 1983)
Toenadering tussen Oost en West bleek uit:
Hotline tussen Pentagon en Kremlin
Driehoek diplomatie: Nixon (1969 – 1974) probeerde de betrekkingen met zowel
China als de SU te verbeteren om tot een eervolle vrede te komen in Vietnam
Het sluiten van verdragen (non-proliferatie verdrag 1968; SALT-1 1972; SALT-2 1979)
Ostpolitik van BRD = Politiek van ontspanning van BRD naar DDR
Toch bleef spanning:
Brezjnev-doctrine (1968): SU gaf zichzelf het recht in te grijpen in staten binnen haar
invloedssfeer als door het communisme werd bedreigd
Soviet-Unie Het Westen
Politiek Communistische Parlementaire
partijdictatuur meerpartijendemocratie
Economie Economische staatscontrole Ondernemers bezitten alles
mbv. 5-jarenplan (vrijemarkteconomie)
Houding tegenover andere Nastreven van een Respecteren van andere
landen communistische regeringsvormen
wereldrevolutie
Sociale verhoudingen Klasseloze samenleving Gelaagde samenleving
(inkomen)
Staat vs individu Totalitaire staat Democratie; individuele
vrijheid
Militair Warschaupact (1955) NAVO (1949)
1945:
Februari: De “grote 3” ontmoetten elkaar in Jalta (de Krim)
Wel/geen herstelbetalingen van Duitsland eisen?
Wat voor grenzen en regering moest Polen krijgen?
Duitsland en Berlijn zouden worden bezet in 4 zones
Er werden afspraken gemaakt over de oprichting van de VN
8 mei: Capitulatie van Duitsland
Juli: de “grote 3” ontmoetten elkaar in Potsdam (voorstad Berlijn)
Duitsland en Berlijn werden verdeeld in 4 bezettingszones, maar zou gedurende de
bezetting een economische eenheid blijven
Duitsland moest in het Oosten gebied afstaan aan Polen en herstelbetalingen
verrichten aan de SU
Oostenrijk werd gescheiden van Duitsland en in 4 bezettingszones verdeeld (tot
1955)
Democratisering, ontwapening en denazificatie van Duitsland
Na mei 1945: De SU maakt de bevrijde landen in Oost-Europa communistisch. De Duitse
bezettingszone van de SU werd leeggeplunderd (herstelbetalingen)
1947:
Maart: Trumanleer (= politiek van containment)
Truman wilde voorkomen dat het aantal communistische landen zou groeien
Hij beloofde militairschap aan landen die communistische dreigden te worden
Juni: Marshallplan
Het plan bood economische steun aan alle Europese door de oorlog getroffen landen
Oost-Europa deed niet mee (werd verboden)
, 1948:
Juni:
Stalin sloot West-Berlijn af van de Westerse zones (= blokkade van Berlijn)
De VS stelden een luchtbrug in en voorzagen West-Berlijn van voedsel, brandstof en
kleding
1949:
Mei:
Stalin hief de blokkade op
Het Westen had gewonnen
Splitsing van Duitsland in BRD (mei) en DDR (oktober)
NAVO wordt opgericht -> Warschaupact (1955)
SU ontwikkelt een eigen atoombom
China wordt communistisch (1949) -> koude oorlog nu ook in Azië
Russische visie Koude Oorlog:
Het uitbreken van de Koude Oorlog is de schuld van de VS; De VS omsingelden de SU
met machtsblokken (NAVO; CENVO; ZOAVO)
Westerse visie Koude Oorlog:
1) Het uitbreken van de Koude Oorlog is de schuld van de SU; De SU dringt Oost-Europa
en enkele landen in Azië het communisme op
2) Het uitbreken van de Koude Oorlog is de schuld van de VS; De VS had onvoldoende
oog voor de SU-belangen na 1945
3) Het uitbreken van de Koude Oorlog is een samenloop van omstandigheden die
voortkomt uit het machtsvacuüm na 1945 en de wederzijdse angst
Spanningen Oost en West nemen af (1963 – 1991)
Détente = ontspanning tijdens de Koude Oorlog van na de Cubacrisis tot de lancering
van het SDI-project (1963 – 1983)
Toenadering tussen Oost en West bleek uit:
Hotline tussen Pentagon en Kremlin
Driehoek diplomatie: Nixon (1969 – 1974) probeerde de betrekkingen met zowel
China als de SU te verbeteren om tot een eervolle vrede te komen in Vietnam
Het sluiten van verdragen (non-proliferatie verdrag 1968; SALT-1 1972; SALT-2 1979)
Ostpolitik van BRD = Politiek van ontspanning van BRD naar DDR
Toch bleef spanning:
Brezjnev-doctrine (1968): SU gaf zichzelf het recht in te grijpen in staten binnen haar
invloedssfeer als door het communisme werd bedreigd
