DC 2
Historische context h2 dc 1:
In de 16e en 17e eeuw gingen geleerden op een andere manier naar de wereld kijken. Ze
gingen zelfstandig denken, observeren en redeneren. Deze vernieuwing gebeurde zo snel
dat er sprake was van een wetenschappelijke revolutie. Dit hing samen met vier andere
historische ontwikkelingen:
1. De ontdekkingsreizen lieten een hele nieuwe wereld zien. Hierdoor leek het bijbel
beeld niet meer te kloppen.
2. Vernieuwde interesse voor literatuur en geschiedenis van de Griekse en Romeinse
cultuur: humanisme. Humanisten keken met een kritische blik en interpreteerde de
oude teksten anders. Hierdoor kwam wetenschappelijke kennis ter discussie te
staan.
3. Ook ontstond er een discussie over hoe kennis vergaard moest worden. Descartes
was voor het Rationalisme: logisch redeneren. Locke was voor het empirisme: door
zintuiglijke waarnemingen.
4. Er was een kruisbestuiving tussen ambacht en wetenschap. Wetenschappers
gebruikte ambachtelijke kennis voor hun onderzoeksinstrumenten en omgekeerd
vonden ambachtslieden de wetenschap interessant.
Sommige denkers vonden dat de nieuwe wetenschappelijke methode ook op de
samenleving moest worden toegepast. Dit leidde tot de verlichting begin 1650. Dit begon
allemaal met een discussie over de positie van god in de samenleving. Door nieuwe
uitvinden klopte wat er in de bijbel stond niet. Dit had gevolgen voor het westerse
wereldbeeld. De wereld werkte volgens natuurwetten en was dus minder afhankelijk van
god. Tijdens het debatteren kwamen de verlichte denkers erachter dat het geloof iets
persoonlijks was en niet opgelegd kon worden door de vorst. Ook op andere gebieden
moest er met rede en verstand worden gedacht. Ze verwierpen ook het systeem waarin de
adel meer rechten bezet. De rede liet zien dat alle mensen gelijk zijn. De filosofen waren
optimistisch, ze geloofde dat met redelijk denken er echt vooruitgang mogelijk was:
vooruitgangsgedachte. Kinderen moesten ook onderwijs volgen.
Er waren verschillende verlichte denkers:
Rousseau en Locke filosofeerde over de beste manier om burgers van machtsmisbruik van
de staat te beschermen. Ze gingen uit van het natuurrecht: alle mensen hebben van nature
rechten, zoals recht op leven en bezit. Ook vonden ze beide dat de macht bij het volk lag.
Hoe het volk macht uit kon oefenen stond in het sociaal contract. Hierover verschilt de
mening van Locke en Rousseau. Locke zei dat de gemeenschap een overeenkomst had
gesloten met de koning, waarin de burgers trouw waren in ruil voor bescherming en geen
machtsmisbruik te maken. Als dit wel gebeurde mocht het volk de vorst afzetten.
Rousseau was radicaler, hij ging uit van de algemene wil. De wetten moesten direct
overkomen met wat het volk wilde. De overheid moest de wil van de burgers uitvoeren.
Daarom moest er een directe democratie zijn. Dan konden de burgers zelf stemmen.
Rousseau dacht dat het dan ook beter zou gaan met armen en slaven, want er werd
gestemd vanuit het ratio, algemeen belang.
Historische context h2 dc 1:
In de 16e en 17e eeuw gingen geleerden op een andere manier naar de wereld kijken. Ze
gingen zelfstandig denken, observeren en redeneren. Deze vernieuwing gebeurde zo snel
dat er sprake was van een wetenschappelijke revolutie. Dit hing samen met vier andere
historische ontwikkelingen:
1. De ontdekkingsreizen lieten een hele nieuwe wereld zien. Hierdoor leek het bijbel
beeld niet meer te kloppen.
2. Vernieuwde interesse voor literatuur en geschiedenis van de Griekse en Romeinse
cultuur: humanisme. Humanisten keken met een kritische blik en interpreteerde de
oude teksten anders. Hierdoor kwam wetenschappelijke kennis ter discussie te
staan.
3. Ook ontstond er een discussie over hoe kennis vergaard moest worden. Descartes
was voor het Rationalisme: logisch redeneren. Locke was voor het empirisme: door
zintuiglijke waarnemingen.
4. Er was een kruisbestuiving tussen ambacht en wetenschap. Wetenschappers
gebruikte ambachtelijke kennis voor hun onderzoeksinstrumenten en omgekeerd
vonden ambachtslieden de wetenschap interessant.
Sommige denkers vonden dat de nieuwe wetenschappelijke methode ook op de
samenleving moest worden toegepast. Dit leidde tot de verlichting begin 1650. Dit begon
allemaal met een discussie over de positie van god in de samenleving. Door nieuwe
uitvinden klopte wat er in de bijbel stond niet. Dit had gevolgen voor het westerse
wereldbeeld. De wereld werkte volgens natuurwetten en was dus minder afhankelijk van
god. Tijdens het debatteren kwamen de verlichte denkers erachter dat het geloof iets
persoonlijks was en niet opgelegd kon worden door de vorst. Ook op andere gebieden
moest er met rede en verstand worden gedacht. Ze verwierpen ook het systeem waarin de
adel meer rechten bezet. De rede liet zien dat alle mensen gelijk zijn. De filosofen waren
optimistisch, ze geloofde dat met redelijk denken er echt vooruitgang mogelijk was:
vooruitgangsgedachte. Kinderen moesten ook onderwijs volgen.
Er waren verschillende verlichte denkers:
Rousseau en Locke filosofeerde over de beste manier om burgers van machtsmisbruik van
de staat te beschermen. Ze gingen uit van het natuurrecht: alle mensen hebben van nature
rechten, zoals recht op leven en bezit. Ook vonden ze beide dat de macht bij het volk lag.
Hoe het volk macht uit kon oefenen stond in het sociaal contract. Hierover verschilt de
mening van Locke en Rousseau. Locke zei dat de gemeenschap een overeenkomst had
gesloten met de koning, waarin de burgers trouw waren in ruil voor bescherming en geen
machtsmisbruik te maken. Als dit wel gebeurde mocht het volk de vorst afzetten.
Rousseau was radicaler, hij ging uit van de algemene wil. De wetten moesten direct
overkomen met wat het volk wilde. De overheid moest de wil van de burgers uitvoeren.
Daarom moest er een directe democratie zijn. Dan konden de burgers zelf stemmen.
Rousseau dacht dat het dan ook beter zou gaan met armen en slaven, want er werd
gestemd vanuit het ratio, algemeen belang.
