Samenvatting module 3: geriatrie (gedragsstoornissen bij dementie)

GERIATRIE: GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ DEMENTIE (HC 3)

WAAROM IS BPSD BELANGRIJK

 BPSD leidt tot:
o “excess” toename van de functionele beperkingen
o toegenomen hospitalisatie
o vroegtijdige institutionalisatie
o afname levenskwaliteit voor patiënt en zorgverlener
o financiële implicaties


WANEN

 achtervolgings- en paranoïde wanen
 Mogelijk predictor van fysieke agressie


1. Dingen worden gestolen
2. De woning is niet de eigen woning
3. De partner is een bedrieger
4. Verlating
5. Ontrouw

Extra uitleg
Een waan is het koesteren van denkbeelden die niet overeenkomen met algemeen geaccepteerde
opvattingen en/of ideeën waarvan de patiënt niet af te brengen is met logisch redeneren. Dit dient
niet te worden verward met hallucinaties: de patiënt ziet en hoort tijdens een waan precies
hetzelfde als iedereen, maar verbindt hier conclusies aan die volstrekt uit de pas lopen met de
werkelijkheid of algemeen geaccepteerde opvattingen. Een patiënt met logisch redeneren op
andere gedachten brengen helpt niet: hij zal slechts denken dat iedereen het bij het verkeerde eind
heeft of gek is, behalve hij. Het bekendste voorbeeld van een waan is de patiënt die denkt dat er een
groot complot bestaat van mensen, die het stuk voor stuk op hem hebben gemunt.




1

, HALLUCINATIES

 Meest frequent visuele hallucinaties, veel minder auditief
 Vooral bij matige vormen van dementie
 Noodzaak tot therapie?

Extra uitleg
Een hallucinatie is een zintuiglijke gewaarwording, die als echt wordt ervaren door degene die
hallucineert, maar die niettemin niet overeenkomt met wat er in de realiteit gebeurt. Hallucinaties
kunnen op elk zintuig effect hebben: Iemand die dingen ziet die er niet zijn heeft visuele
hallucinaties. Matige dementie bestaat er mogelijk een associatie tussen visuele misperceptie en
hallucinaties. Een belangrijk % hebben functionele beperkingen tgv. Visuele agnosie (moeilijk
herkennen van gezichten en voorwerpen). Velen hebben ook problemen met contrastgevoeligheid,
vooral bij de overgang tussen licht en donker, wat mogelijk visuele misperceptie en hallucinaties in
de hand kan werken. Soms zijn deze hallucinaties zeer stresserend (upsetting) voor de
dementerende en is therapie noodzakelijk. In een aantal gevallen geeft dit geen aanleiding tot
problemen (behalve misschien bij de zorgverlener) en is interventie niet noodzakelijk.


DEPRESSIE

 Mineur (40-50%) – majeur (10-20%)
 Eerste stadia van dementie
 Diagnose
 Voorgeschiedenis van depressie
 Belang van vroegtijdige herkenning (er bestaat een behandeling)

Extra uitleg
Depressie komt vaak voor tijdens de eerste stadia van dementie, omdat de patiënt zich op dat
ogenblik nog bewust is van zijn afnemende capaciteiten.

In beginstadium kunnen de DSM-IV criteria voor depressie of specifieke schalen volstaan om de
diagnose te stellen, hoewel soms enige twijfel blijft bestaan. In latere stadia wordt de diagnose
moeilijker gezien toenemende taal- en communicatieproblemen en gezien apathie en vegetatieve
ss. ook kunnen kaderen in het dementieel beeld. Voorgeschiedenis van depressie doet de kans op het
optreden van een depressie in de ontwikkeling van een dementieel beeld fors toenemen.

Bij patiënten met dementie is een tijdige herkenning van het probleem extra belangrijk, want
depressie heeft een negatieve invloed op het cognitieve functioneren en de zelfredzaamheid.


APATHIE


2