H.2 – Terminologie, definities en epidemiologie
De term suïcidaliteit omvat gedachtes, handelingen en pogingen. Verder onderscheid tussen
suïcide, suïcidepoging en suïcidale gedachten.
Suïcide:
- Wereldwijd 800.000 mensen per jaar (1,4% van alle sterfgevallen).
- Belangrijkste doodsoorzaak bij leeftijd 15-29.
- Meer risico bij mannelijk geslacht, niet-gehuwden, weduwen, werkloos en inwoners
van instelling, en (vooral) eerdere pogingen.
o Niet vaker bij immigranten.
Maar 2e generatie wel iets vaker dan 1e generatie immigranten.
Pogingen:
- Wereldwijd is de life time prevalentie gemiddeld 3%.
- In NL rond de 89 per 100.000 inwoners (event-based rate).
o Is anders dan person-based rate (aantal personen per jaar met poging).
o In NL 10x vaker pogingen dan suïcides.
- Meer risico bij vrouwelijk geslacht, alleenstaand, gescheiden, alleenwonend, laag
opgeleid, werkloos, eerdere pogingen.
- Zelfvergiftiging door medicatie komt het vaakst voor.
Suïcidale gedachtes:
- In NL heeft 8% ooit suïcidale gedachtes.
Cijfers mogelijk onder-gerapporteerd.
, H.3 – Psychologische proces naar suïcidaal gedrag: een beschrijvend model
Integrated motivational-volitional model (IMV): 3 fases waarin suïcidaliteit kan ontstaan.
- Pre-motivationele fase:
o Context bv. gebeurtenissen uit jeugd, depressie, interpersoonlijke
gevoeligheid, zelfhaat.
- Motivationele fase:
o Begint met verslagen gevoel en negatief zelfbeeld.
o Suïcidegedachtes kunnen door gedachten aan eigen falen.
Risicofactoren piekeren, schaamte voor falen, leven als zinloos zien,
entrapment (gevoel klem te zitten zonder toekomst).
o Risicofactoren voor overgang naar suïcidaliteit hopeloos, hulpeloos,
onbehandelbaar, denken tot last te zijn, er niet meer bij horen, slapeloosheid
en uitputting.
- Intentionele fase:
o Risicofactoren voor overgang van entrapment naar suïcidaliteit eerdere
pogingen, repetitieve suïcidale gedachtes/wensen, dwangmatig angst
vermijden, intrusies over eigen suïcide, suïcide als aantrekkelijk en haalbaar
zien.
o Alle negatieve gedachtes kunnen bijdragen aan negatieve denkspiraal.
4 niveaus (lopen in elkaar over):
- Lichte mate af en toe vluchtige suïcidegedachte, geen concreet pan, realisatie van
gevolgen voor naasten, controle over suïcidale impulsen.
- Ambivalentie wil zowel suïcide als leven (wisselend), impulsieve suïcidaliteit, geen
uitgebreide plannen.
- Ernstige mate voortdurend suïcidegedachtes, wanhoop, overweging van suïcidale
methodes (maar kan nog enige tijd uitstellen).
- Zeer ernstige mate wanhoop en alleen denken aan suïcide, geen realisatie van
gevolgen voor naasten, uitgebreid plan, slapeloos, emotioneel ontredderd.
Dynamisch perspectief:
- Netwerkbenadering: focust op interactie tussen symptomen.
- Voorbeeld van vicieuze cirkel: slecht slapen vermoeid piekeren negatieve
gedachtes depressieve stemming slecht slapen.
- Intentionele factoren blijken het meest gerelateerd aan toekomstig suïcidaal gedrag
(meer dan motivationele factoren).
- Critically slowing down: stijging van suïcidale gedachtes kan niet goed verminderd
worden (relevant voor overgang van gedachtes naar poging).
De term suïcidaliteit omvat gedachtes, handelingen en pogingen. Verder onderscheid tussen
suïcide, suïcidepoging en suïcidale gedachten.
Suïcide:
- Wereldwijd 800.000 mensen per jaar (1,4% van alle sterfgevallen).
- Belangrijkste doodsoorzaak bij leeftijd 15-29.
- Meer risico bij mannelijk geslacht, niet-gehuwden, weduwen, werkloos en inwoners
van instelling, en (vooral) eerdere pogingen.
o Niet vaker bij immigranten.
Maar 2e generatie wel iets vaker dan 1e generatie immigranten.
Pogingen:
- Wereldwijd is de life time prevalentie gemiddeld 3%.
- In NL rond de 89 per 100.000 inwoners (event-based rate).
o Is anders dan person-based rate (aantal personen per jaar met poging).
o In NL 10x vaker pogingen dan suïcides.
- Meer risico bij vrouwelijk geslacht, alleenstaand, gescheiden, alleenwonend, laag
opgeleid, werkloos, eerdere pogingen.
- Zelfvergiftiging door medicatie komt het vaakst voor.
Suïcidale gedachtes:
- In NL heeft 8% ooit suïcidale gedachtes.
Cijfers mogelijk onder-gerapporteerd.
, H.3 – Psychologische proces naar suïcidaal gedrag: een beschrijvend model
Integrated motivational-volitional model (IMV): 3 fases waarin suïcidaliteit kan ontstaan.
- Pre-motivationele fase:
o Context bv. gebeurtenissen uit jeugd, depressie, interpersoonlijke
gevoeligheid, zelfhaat.
- Motivationele fase:
o Begint met verslagen gevoel en negatief zelfbeeld.
o Suïcidegedachtes kunnen door gedachten aan eigen falen.
Risicofactoren piekeren, schaamte voor falen, leven als zinloos zien,
entrapment (gevoel klem te zitten zonder toekomst).
o Risicofactoren voor overgang naar suïcidaliteit hopeloos, hulpeloos,
onbehandelbaar, denken tot last te zijn, er niet meer bij horen, slapeloosheid
en uitputting.
- Intentionele fase:
o Risicofactoren voor overgang van entrapment naar suïcidaliteit eerdere
pogingen, repetitieve suïcidale gedachtes/wensen, dwangmatig angst
vermijden, intrusies over eigen suïcide, suïcide als aantrekkelijk en haalbaar
zien.
o Alle negatieve gedachtes kunnen bijdragen aan negatieve denkspiraal.
4 niveaus (lopen in elkaar over):
- Lichte mate af en toe vluchtige suïcidegedachte, geen concreet pan, realisatie van
gevolgen voor naasten, controle over suïcidale impulsen.
- Ambivalentie wil zowel suïcide als leven (wisselend), impulsieve suïcidaliteit, geen
uitgebreide plannen.
- Ernstige mate voortdurend suïcidegedachtes, wanhoop, overweging van suïcidale
methodes (maar kan nog enige tijd uitstellen).
- Zeer ernstige mate wanhoop en alleen denken aan suïcide, geen realisatie van
gevolgen voor naasten, uitgebreid plan, slapeloos, emotioneel ontredderd.
Dynamisch perspectief:
- Netwerkbenadering: focust op interactie tussen symptomen.
- Voorbeeld van vicieuze cirkel: slecht slapen vermoeid piekeren negatieve
gedachtes depressieve stemming slecht slapen.
- Intentionele factoren blijken het meest gerelateerd aan toekomstig suïcidaal gedrag
(meer dan motivationele factoren).
- Critically slowing down: stijging van suïcidale gedachtes kan niet goed verminderd
worden (relevant voor overgang van gedachtes naar poging).
