Samenvatting Emotie, motivatie en interne regulatie

EMIR hoorcolleges
HC1 – HPA-as & autonomisch zenuwstelsel

Wat is stress/arousal?
 Arousal: alertheid / perceptie; activering autonome zenuwstelsel en hypothalamus –
hypofyse-bijnier -as
 Stress: perceptie van verandering
 Reactie op stressor
 Verandering waarnemen  gaat gepaard met stress  lichamelijke reactie om ons
weer in balans te brengen. Subjectief gevoel van stress  persoonlijk
o Zorgt ervoor dat we ons kunnen aanpassen

We lijden aan stress
 Werkdruk, multi-tasken, traumatische gebeurtenissen
 Kan zorgen voor verhoogde kwetsbaarheid
Emotionele veranderingen gericht op aanpassingen  stress heeft twee kanten.
 Kan ons geheugen bevorderen
 Veel stress kan negatieve gevolgen hebben, oa ook voor geheugen
 Sommige mensen zijn kwetsbaarder dan andere mensen
Autonome zenuwstelsel
 Hart in keel kloppen, zweten
 Controleert functie organen in de periferie
 Parasympatische tak  acetylcholine
 Sympatische tak  acetyl choline &
noradrenaline
Sympaticus innerveert bijnier
 Houden activiteit en functie in stand
 ACh afgegeven, ardenaline en
noradrenaline afgegeven aan bloed
 Innerveert organen ACh = niveau ganglion, NA = niveau orgaan
Parasympaticus innverveert … TERUGKIJKEN


Receptoren
>> verschillende typen beta
receptoren
>> en verschillende typen alfa
receptoren

,Hypothalamus




Input hypothalamus:
 Ruggenmerg
 Retina
 Limbisch & olfactorisch systeem
 Receptoren om de temperatuur en ionenhuishouding bij te houden
>> belangrijk schakelstation
Stress-hormonen
Snel adrenaline & noradrenaline afgifte.
Via CRH naar hypothalamus  ACTH  hypofyse 
glucocorticoïd kunnen worden afgegeven
HPA-as
Cortisol  circadiane ritmiek. Begin van de dag: hoog. Einde
van de dag: laag
Cortisol & ACTH  ultradiane ritmiek. Circadiane lijn bestaat
uit kleine piekjes.
Onderzoeken: kan met Trier Social Stress Test
 Voor een tafel staan en die mensen kijken je aan. Cortisol spiegel omhoog. Vooral
stressvol als persoon opdrachten moet doen (bijv. moeilijke rekentaak)
Cortisol receptoren
 Mineralocorticoïd receptor
 Glucocorticoïd receptor
Hersenen ook onder invloed van noradrenaline; vanuit locus coeruleus
 Veel receptoren & projecties naar prefrontale schors.
 Ook in de hersenen NA afgegeven
Stress heeft ook effect op gedrag
 Focus
 Emotionele gebeurtenissen goed onthouden
 Stress vermindert het oproepen van kennis
 Stress en automatische piloot: routine  automatisch leren. Op moment van stress
vallen we terug op onze routines

, Cortisol faciliteert geheugen




Of Morris water maze met verschillende
temperaturen water
 Leren onder stress  gaat veel sneller
 Ook het geheugen is beter onder stress.
Stress reguleert beweeglijkheid AMPA receptoren
 Meer receptoren naar synapsen
 Sterkere synapsen; relevant voor geheugen
Corticosteroiden
 Meer receptoren naar synapsen; sterkere synapsen
 Beter geheugen; via glucocorticoid receptoren (genomisch effect); relatief langzaam
effect, maar langdurig
 Binnen twee min: toename afgifte glutamaat: snel effect, kortdurend (non-genomisch)
Noradrenaline faciliteert consolitatie
2 min  minder goed geheugen
dan 8 min
Met epinephrine minder motion
dan met saline injection




Samenvatting
 Stress / arousal kunnen verschillende systemen activeren: HPA as en autonome
zenuwstelsel
 Fysiologische, chemische en cognitieve effecten
 Sympatische en parasympatische tak werken nauw samen, autonome projecties in
periferie en brein