Probleem 2.7.5– Dicsussie
LD 1: Wat is dyslexie en dyscalculie?
Bron: Kennisclip 1 & 2
DSM criteria voor Dyslexie en Dyscalculie
Je kunt leerstoornissen herkennen aan
o Ernst invloed op dagelijks functioneren
o Persistent altijd aanwezig
o Hardnekkig bijscholing is niet voldoende
Bij Dyscalculie en dyslexie is er daarbij ook kenmerkend een gebrek aan
het automatiseren van woord- en rekenfeiten. Denk dan bijvoorbeeld aan
de tafels bij rekenen. Kinderen lopen hierdoor vast bij complexere
procedures in rekenen en schrijven
Classificerende diagnostiek bij leerstoornissen stelt tot voor kort
o Discrepantiecriterium er is een onverwacht groot verschil tussen
het potentiële schoolsucces en het leervermogen van het kind en de
verwachtingen die hij daadwerkelijk levert. Die verwachtingen kan
je baseren op het IQ, leeftijd en onderwijs dat hij heeft gehad.
Discrepantie moet zo betrouwbaar mogelijk worden
vastgesteld, strenge eisen aan onderzoek
In de praktijk wordt vooral gekeken naar de afwijkingen in
potentieel leervermogen aan de hand van leeftijd geen
rekening met individuele verschillen (Krijgt dus veel kritiek!!)
o Discrepantiecriterium is vervangen door 2 anderen criteria
Achterstandscriterium er moet sprake zijn van een ernstige
achterstand in het leren.
Resistentiecriterium de achterstand moet hardnekkig zijn
en is niet te verhelpen door beter of meer onderwijs.
I.c.m. bovenstaande vaak ook exclusiviteitscriterium
die stelt dat er geen andere oorzaak mag zijn voor de
leerproblemen die het kind ervaart (zoals een VB of
oorlog in een land waardoor het kind lang geen
onderwijs heeft gehad).
Dyslexie = een specifieke lees- en spellingsstoornis met een
neurobiologische basis die wordt veroorzaakt door cognitieve
verwerkingsstoornissen op het raakvlak van fonologische (gehoor) en
orthografische (spelling) taalverwerking.
o Belangrijkste kenmerken zijn
Ernstige lees en spellingsproblemen traag voor leerproces
Verwerking van taalklanken is verstoord
Het snel serieel benoemen van letters en cijfers is moeilijk
Visueel/orthografische woordherkenning vertraagd
Soms problemen in verbale werkgeheugen
Dyscalculie = ernstige en hardnekkige problemen in rekenen ondanks
deskundige begeleiding, waarschijnlijk voortkomend uit kind factoren.
Oorzaak van de problemen mogen ook hier niet buiten het kind liggen!
o Er moeten vanaf het begin problemen zijn in de basisverwerking van
getallen en bewerkingen ook 2 criteria moeten worden voldaan
, o Problemen moeten pervasief zijn voorkomen op meerdere
domeinen zoals getallen, meten, verhoudingen
In de DSM-V vallen dyslexie en dyscalculie onder de specifieke
leerstoornissen, die classificatie wordt gegeven als ze moeite hebben met
schoolse vaardigheden en ten minste aan 1 van de symptomen uit de DSM
voldoen, gedurende 6 maanden. Symptomen moeten aanwezig zijn
ondanks eerdere interventies.
Prevalentie meest voorkomende leerstoornissen. Getallen kunnen per
onderzoek verschillen. Gemiddeld 5% dyslexie of dyscalculie
Genderverschillen Dyslexie komt vaker voor bij jongens (1,5 x) dan bij
meisjes. Dyscalculie is te weinig onderzoek naar gedaan voor eventuele
cijfers
Co-morbiditeit ze komen op jonge leeftijd vaak samen voor!
o Bij 20-40% van de kinderen met dyslexie is er ook dyscalculie
aanwezig. Veel van de kinderen hebben ook gedragsproblematiek.
, o Sociaal emotioneel welbevinden speelt hier een rol in; lager SEW =
meer gedragsproblemen en kan dus verklaren waarom ze leer en
gedragsstoornissen vaak samen voorkomen.
o Als ouders en leerkrachten het kind niet goed weten te
ondersteunen in het vervullen van de basisbehoeften, zal de SEW
lager zijn en de gedragsproblemen meer zijn ze moeten dus
erkennen dat er autonomie is voor het kind, sociale ondersteuning
en competentie beleving zijn echt cruciaal bij het leerproces
o Dyslexie komt vaker voor bij ADHA (20-80%)
o Dyslexie komt vaker voor bij een fobie, gegeneraliseerde
angststoornis en stemmingsstoornissen mogelijk door de zwakke
schoolprestatie. Als ze meer falen, kunnen ze dit zichzelf verwijten,
hierdoor lager zelfbeeld en depressieve gevoelens
o Kinderen die moeite hebben met rekenen kunnen bijvoorbeeld
rekenangst ontwikkelen
o Dyslexie komt vaak samen met motorische problemen, audiovisuele
problemen, ASS, LVB.
o Co-morbiditeit bij Dyscalculie is te weinig onderzocht
Beloop dyslexie en dyscalculie zouden pas kunnen worden vastgesteld
als kinderen zouden moeten kunnen lezen en rekenen, maar je kunt op
jonge leeftijd als vroege voorspellers zien
o Dyslexie problemen in verwerking van spraak, aandachtsfuncties,
vroege fonologische tot stand komen
o Dyscalculie weinig onderzocht, mogelijke voorspeller is trage taal-
en spellingsontwikkeling en moeite met leren van kwantitatieve
feiten. Herkennen van cijfersymbolen of hoeveelheden.
Bron: Ghesquiere, 2011
Als we spreken over leerproblemen dan gaat dat over problemen die
personen ondervinden bij het leren van schoolse vaardigheden (zoals
lezen, spellen en rekenen). We ordenen die leerproblemen in
leesproblemen, spellingproblemen en rekenproblemen.
Leerstoornissen of specifieke leerproblemen zijn het gevolg van tamelijk
geïsoleerde problemen die zich manifesteren in het leren van schoolse
vaardigheden, zonder dat in principe andere gebieden van de ontwikkeling
vertraagd hoeven te zijn.
Niet-specifieke of secundaire leerproblemen zijn het gevolg van
omstandigheden buiten het leren van de vaardigheden zelf. Deze kunnen
liggen in de omgeving van het kind of in een ander probleem van het kind.
De term dyslexie refereert in principe dus naar een specifieke cognitieve
en/of biologische oorzaak van de lees- en/of spellingsproblemen, maar er is
tot de dag van vandaag geen eenduidige en objectief vaststelbare oorzaak
van dyslexie ontdekt.
De correlatie tussen IQ en lees/spellingvaardigheden ligt een stuk lager
dan veelal wordt aangenomen en de manifestaties van dyslexie verschillen
niet fundamenteel van de hoogte van het IQ. IQ is dus geen goede maat
voor verwacht schoolsucces.
Bron: Prins, 2014 (H15)
LD 1: Wat is dyslexie en dyscalculie?
Bron: Kennisclip 1 & 2
DSM criteria voor Dyslexie en Dyscalculie
Je kunt leerstoornissen herkennen aan
o Ernst invloed op dagelijks functioneren
o Persistent altijd aanwezig
o Hardnekkig bijscholing is niet voldoende
Bij Dyscalculie en dyslexie is er daarbij ook kenmerkend een gebrek aan
het automatiseren van woord- en rekenfeiten. Denk dan bijvoorbeeld aan
de tafels bij rekenen. Kinderen lopen hierdoor vast bij complexere
procedures in rekenen en schrijven
Classificerende diagnostiek bij leerstoornissen stelt tot voor kort
o Discrepantiecriterium er is een onverwacht groot verschil tussen
het potentiële schoolsucces en het leervermogen van het kind en de
verwachtingen die hij daadwerkelijk levert. Die verwachtingen kan
je baseren op het IQ, leeftijd en onderwijs dat hij heeft gehad.
Discrepantie moet zo betrouwbaar mogelijk worden
vastgesteld, strenge eisen aan onderzoek
In de praktijk wordt vooral gekeken naar de afwijkingen in
potentieel leervermogen aan de hand van leeftijd geen
rekening met individuele verschillen (Krijgt dus veel kritiek!!)
o Discrepantiecriterium is vervangen door 2 anderen criteria
Achterstandscriterium er moet sprake zijn van een ernstige
achterstand in het leren.
Resistentiecriterium de achterstand moet hardnekkig zijn
en is niet te verhelpen door beter of meer onderwijs.
I.c.m. bovenstaande vaak ook exclusiviteitscriterium
die stelt dat er geen andere oorzaak mag zijn voor de
leerproblemen die het kind ervaart (zoals een VB of
oorlog in een land waardoor het kind lang geen
onderwijs heeft gehad).
Dyslexie = een specifieke lees- en spellingsstoornis met een
neurobiologische basis die wordt veroorzaakt door cognitieve
verwerkingsstoornissen op het raakvlak van fonologische (gehoor) en
orthografische (spelling) taalverwerking.
o Belangrijkste kenmerken zijn
Ernstige lees en spellingsproblemen traag voor leerproces
Verwerking van taalklanken is verstoord
Het snel serieel benoemen van letters en cijfers is moeilijk
Visueel/orthografische woordherkenning vertraagd
Soms problemen in verbale werkgeheugen
Dyscalculie = ernstige en hardnekkige problemen in rekenen ondanks
deskundige begeleiding, waarschijnlijk voortkomend uit kind factoren.
Oorzaak van de problemen mogen ook hier niet buiten het kind liggen!
o Er moeten vanaf het begin problemen zijn in de basisverwerking van
getallen en bewerkingen ook 2 criteria moeten worden voldaan
, o Problemen moeten pervasief zijn voorkomen op meerdere
domeinen zoals getallen, meten, verhoudingen
In de DSM-V vallen dyslexie en dyscalculie onder de specifieke
leerstoornissen, die classificatie wordt gegeven als ze moeite hebben met
schoolse vaardigheden en ten minste aan 1 van de symptomen uit de DSM
voldoen, gedurende 6 maanden. Symptomen moeten aanwezig zijn
ondanks eerdere interventies.
Prevalentie meest voorkomende leerstoornissen. Getallen kunnen per
onderzoek verschillen. Gemiddeld 5% dyslexie of dyscalculie
Genderverschillen Dyslexie komt vaker voor bij jongens (1,5 x) dan bij
meisjes. Dyscalculie is te weinig onderzoek naar gedaan voor eventuele
cijfers
Co-morbiditeit ze komen op jonge leeftijd vaak samen voor!
o Bij 20-40% van de kinderen met dyslexie is er ook dyscalculie
aanwezig. Veel van de kinderen hebben ook gedragsproblematiek.
, o Sociaal emotioneel welbevinden speelt hier een rol in; lager SEW =
meer gedragsproblemen en kan dus verklaren waarom ze leer en
gedragsstoornissen vaak samen voorkomen.
o Als ouders en leerkrachten het kind niet goed weten te
ondersteunen in het vervullen van de basisbehoeften, zal de SEW
lager zijn en de gedragsproblemen meer zijn ze moeten dus
erkennen dat er autonomie is voor het kind, sociale ondersteuning
en competentie beleving zijn echt cruciaal bij het leerproces
o Dyslexie komt vaker voor bij ADHA (20-80%)
o Dyslexie komt vaker voor bij een fobie, gegeneraliseerde
angststoornis en stemmingsstoornissen mogelijk door de zwakke
schoolprestatie. Als ze meer falen, kunnen ze dit zichzelf verwijten,
hierdoor lager zelfbeeld en depressieve gevoelens
o Kinderen die moeite hebben met rekenen kunnen bijvoorbeeld
rekenangst ontwikkelen
o Dyslexie komt vaak samen met motorische problemen, audiovisuele
problemen, ASS, LVB.
o Co-morbiditeit bij Dyscalculie is te weinig onderzocht
Beloop dyslexie en dyscalculie zouden pas kunnen worden vastgesteld
als kinderen zouden moeten kunnen lezen en rekenen, maar je kunt op
jonge leeftijd als vroege voorspellers zien
o Dyslexie problemen in verwerking van spraak, aandachtsfuncties,
vroege fonologische tot stand komen
o Dyscalculie weinig onderzocht, mogelijke voorspeller is trage taal-
en spellingsontwikkeling en moeite met leren van kwantitatieve
feiten. Herkennen van cijfersymbolen of hoeveelheden.
Bron: Ghesquiere, 2011
Als we spreken over leerproblemen dan gaat dat over problemen die
personen ondervinden bij het leren van schoolse vaardigheden (zoals
lezen, spellen en rekenen). We ordenen die leerproblemen in
leesproblemen, spellingproblemen en rekenproblemen.
Leerstoornissen of specifieke leerproblemen zijn het gevolg van tamelijk
geïsoleerde problemen die zich manifesteren in het leren van schoolse
vaardigheden, zonder dat in principe andere gebieden van de ontwikkeling
vertraagd hoeven te zijn.
Niet-specifieke of secundaire leerproblemen zijn het gevolg van
omstandigheden buiten het leren van de vaardigheden zelf. Deze kunnen
liggen in de omgeving van het kind of in een ander probleem van het kind.
De term dyslexie refereert in principe dus naar een specifieke cognitieve
en/of biologische oorzaak van de lees- en/of spellingsproblemen, maar er is
tot de dag van vandaag geen eenduidige en objectief vaststelbare oorzaak
van dyslexie ontdekt.
De correlatie tussen IQ en lees/spellingvaardigheden ligt een stuk lager
dan veelal wordt aangenomen en de manifestaties van dyslexie verschillen
niet fundamenteel van de hoogte van het IQ. IQ is dus geen goede maat
voor verwacht schoolsucces.
Bron: Prins, 2014 (H15)
