Portaal hoofdstuk 5
Lezen = de betekenis van geschreven taal achterhalen
Dit zegt alleen niks over het doel van lezen
Functioneel analfabetisme = teksten kunnen kiezen en begrijpen die passen bij de doelen die je hebt
Lezers willen begrijpen wat ze lezen omdat ze dat nodig hebben om andere doelen te bereiken
Taalvaardigheden = middelen die je in staat stellen jezelf te uiten, met andere mensen te
communiceren en om greep t kijgen op de wereld om je heen
Receptieve vaardigheden = lezen en luisteren
Productieve vaardigheden = spreken en schrijven
Als je deze vaardigheden vergelijkt valt op:
- Bij lezen en schrijven is de gesprekspartner afwezig
- Taalgebruik in geschreven teksten is formeler
Modellen van het leesproces
- Bottom up model
Gaat ervanuit dat dat lezen verloopt van lagere orde processen naar hogere orde processen.
Lezer maakt gebruik van onderscheidende kenmerken van die letters en koppelt deze aan een
klank
- Top down model
Gaat er vanuit dat lezen verloopt van hogere orde processen naar lagere orde processen. Lezer
vormt een verwachting door eerder opgedane kennis. Dit verklaard dan ook waarom mensen
makkelijker een tekst kunnen lezen van een onderwerp waar zij mee bekend zijn.
- Het interactiemodel
Gaat ervanuit dat de lagere ordeprocessen en de hogere ordeprocessen elkaar beinvloeden
Kenmerken van een geoefend lezer
- Heeft een leesdoel
- Maakt gebruik van aanwijzingen rondom de tekst
- Roept eerder verworven kennis op
- Kiest voor bepaalde leesmanier
- Maakt tijdens lezen steeds gebruik van kennis van de taal
- Gaat tijdens het lezen na of hij de tekst nog steeds begrijpt
- Bepaald na het lezen of het leesdoel is bereikt
Kennis van de taal
- Orthografische kennis en fonologische kennis
Om te beginnen heeft een lezer letterkennis nodig en moet hij weten hoe hij letters verklankt.
- Morfologische kennis
Heeft betrekking op de opbouw van woorden. En bevorderd het vermogen om de betekenis van
een onbekend woord af te leiden.
- Semantische kennis
Weten dat er woorden zijn die verwijzen naar iets uit de werkelijkheid en dat er woorden zijn
met alleen grammaticale betekenis
, - Syntactische kennis
Zinnen krijgen verschillende betekenissen als er gekeken wordt naar het voegwoord.
- Tekstuele kennis en pragmatische kennis
Een lezer die in staat is verschillende soorten teksten te omschrijven kan beter kiezen wat voor
een tekst hij nodig heeft.
Kennis van de wereld = Het soort kennis wat je nodig hebt om zinnen te kunnen interpreteren.
5.2
Technisch lezen wordt vanaf groep 4 op verschillende manieren vormgegeven
- Aan de hand van een methode waarbij leerlingen losse woorden en zinnen en korte teksten
hardop moeten lezen
- Via tutorlezen, ervaren lezer leest met minder ervaren lezer
- Via stil lezen van speciaal op niveau geschreven teksten
Evidencebased = door onderzoek bewezen dat de strategieën werkelijk zorgen voor een beter
tekstbegrip
Lezen bij zaakvakken is vaak lastiger omdat er veel woorden in voorkomen die de leerlingen nog niet
kennen. Vaak krijgen zij een filmpje te zien en moeten vervolgens een tekst lezen. Hoe leerlingen tot
begrip van de tekst komen en hoe dat filmpje daarbij zou kunnen helpen wordt nauwelijks
besproken.
Pompert (2017) laat zien hoe het leren lezen en schrijven in groep 3 en 4 betekenisvol gemaakt
kunnen worden door te werken met thema’s die inhoudelijk aansluiten bij de interesses van
kinderen.
Digitale geletterdheid= kinderen leren hoe digitale middelen functioneren en doen mediawijsheid op.
5.3
Wet referentieniveaus taal en rekenen = trad in 2010 in werking en staat beschreven wat leerlingen
op verschillende momenten in hun schoolloopbaan moeten kennen en kunnen op het gebied van
taal en dus op het gebied van lezen.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen het lezen van fictie en het lezen van zakelijke teksten
5.4
Ontluikende geletterdheid = meeste kinderen hebben al wel een notie van geschreven taal maar niet
allemaal in eenzelfde mate.
Een sociale omgeving waarin allerlei lees- en schrijfactiviteiten een belangrijke rol spelen zijn een
vereiste om kinderen verschillende teksten te kunnen laten ontdekken.
Wat kinderen leren als ze worden voorgelezen
- Ze zien in prentenboeken dat illustraties en tekst samen een verhaal vertellen
Lezen = de betekenis van geschreven taal achterhalen
Dit zegt alleen niks over het doel van lezen
Functioneel analfabetisme = teksten kunnen kiezen en begrijpen die passen bij de doelen die je hebt
Lezers willen begrijpen wat ze lezen omdat ze dat nodig hebben om andere doelen te bereiken
Taalvaardigheden = middelen die je in staat stellen jezelf te uiten, met andere mensen te
communiceren en om greep t kijgen op de wereld om je heen
Receptieve vaardigheden = lezen en luisteren
Productieve vaardigheden = spreken en schrijven
Als je deze vaardigheden vergelijkt valt op:
- Bij lezen en schrijven is de gesprekspartner afwezig
- Taalgebruik in geschreven teksten is formeler
Modellen van het leesproces
- Bottom up model
Gaat ervanuit dat dat lezen verloopt van lagere orde processen naar hogere orde processen.
Lezer maakt gebruik van onderscheidende kenmerken van die letters en koppelt deze aan een
klank
- Top down model
Gaat er vanuit dat lezen verloopt van hogere orde processen naar lagere orde processen. Lezer
vormt een verwachting door eerder opgedane kennis. Dit verklaard dan ook waarom mensen
makkelijker een tekst kunnen lezen van een onderwerp waar zij mee bekend zijn.
- Het interactiemodel
Gaat ervanuit dat de lagere ordeprocessen en de hogere ordeprocessen elkaar beinvloeden
Kenmerken van een geoefend lezer
- Heeft een leesdoel
- Maakt gebruik van aanwijzingen rondom de tekst
- Roept eerder verworven kennis op
- Kiest voor bepaalde leesmanier
- Maakt tijdens lezen steeds gebruik van kennis van de taal
- Gaat tijdens het lezen na of hij de tekst nog steeds begrijpt
- Bepaald na het lezen of het leesdoel is bereikt
Kennis van de taal
- Orthografische kennis en fonologische kennis
Om te beginnen heeft een lezer letterkennis nodig en moet hij weten hoe hij letters verklankt.
- Morfologische kennis
Heeft betrekking op de opbouw van woorden. En bevorderd het vermogen om de betekenis van
een onbekend woord af te leiden.
- Semantische kennis
Weten dat er woorden zijn die verwijzen naar iets uit de werkelijkheid en dat er woorden zijn
met alleen grammaticale betekenis
, - Syntactische kennis
Zinnen krijgen verschillende betekenissen als er gekeken wordt naar het voegwoord.
- Tekstuele kennis en pragmatische kennis
Een lezer die in staat is verschillende soorten teksten te omschrijven kan beter kiezen wat voor
een tekst hij nodig heeft.
Kennis van de wereld = Het soort kennis wat je nodig hebt om zinnen te kunnen interpreteren.
5.2
Technisch lezen wordt vanaf groep 4 op verschillende manieren vormgegeven
- Aan de hand van een methode waarbij leerlingen losse woorden en zinnen en korte teksten
hardop moeten lezen
- Via tutorlezen, ervaren lezer leest met minder ervaren lezer
- Via stil lezen van speciaal op niveau geschreven teksten
Evidencebased = door onderzoek bewezen dat de strategieën werkelijk zorgen voor een beter
tekstbegrip
Lezen bij zaakvakken is vaak lastiger omdat er veel woorden in voorkomen die de leerlingen nog niet
kennen. Vaak krijgen zij een filmpje te zien en moeten vervolgens een tekst lezen. Hoe leerlingen tot
begrip van de tekst komen en hoe dat filmpje daarbij zou kunnen helpen wordt nauwelijks
besproken.
Pompert (2017) laat zien hoe het leren lezen en schrijven in groep 3 en 4 betekenisvol gemaakt
kunnen worden door te werken met thema’s die inhoudelijk aansluiten bij de interesses van
kinderen.
Digitale geletterdheid= kinderen leren hoe digitale middelen functioneren en doen mediawijsheid op.
5.3
Wet referentieniveaus taal en rekenen = trad in 2010 in werking en staat beschreven wat leerlingen
op verschillende momenten in hun schoolloopbaan moeten kennen en kunnen op het gebied van
taal en dus op het gebied van lezen.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen het lezen van fictie en het lezen van zakelijke teksten
5.4
Ontluikende geletterdheid = meeste kinderen hebben al wel een notie van geschreven taal maar niet
allemaal in eenzelfde mate.
Een sociale omgeving waarin allerlei lees- en schrijfactiviteiten een belangrijke rol spelen zijn een
vereiste om kinderen verschillende teksten te kunnen laten ontdekken.
Wat kinderen leren als ze worden voorgelezen
- Ze zien in prentenboeken dat illustraties en tekst samen een verhaal vertellen
