Motivatie en emotie
Motivatie verwijst naar de factoren die ertoe leiden dat een individu zich op een bepaald moment op een
bepaalde manier gedraagt. Motivatie beïnvloedt:
- Richting
- Intensiteit
- Volharding
10.1 Soorten motivatie
Motivatie hangt samen met emotie. Twee manieren waarop richting gedrag beïnvloed kan worden:
1. Duwen als gevolg van behoeften
2. Trekken door doelen die aantrekken of afstoten
Motivatie en behoeften
Motivatie komt voort uit behoeften individu.
Homeostase, een lichamelijke evenwichtstoestand die door individuen in stand wordt gehouden. (werkt
hetzelfde als thermostaat)
Drifttheorie. Fysiologische deficits, zoals tekort aan voedsel, geeft aanleiding tot een lichamelijke behoefte.
Als deze behoefte niet wordt bevredigd, resulteerde dit in een drift. Psychologische toestand die de mens of
het dier aanzette tot daden om de drift te reduceren.
Instincttheorie. Gedragingen van mensen en dieren worden bepaald door instincten. Onvrijwillige
gedragingen die uitgelokt worden door een stimulus en een genetische basis hebben.
Motivatietheorieën op basis van behoeften meest bruikbaar bij verklaren
biologische motivaties. Daarnaast ook toegepast op motivaties die eerder met
het psychische functioneren te maken hebben.
Opwindingstheorie (arousal theory). Streven naar optimaal
opwindingsniveau.
Motivatietheorie van Maslow bekendste theorie op basis van behoeften.
Maslow maakt onderscheid tussen 5 soorten behoeften:
- Fysiologische
- Veiligheid
- Affectie (pers. liefde en acceptatie binnen groep)
- Waardering (zelfwaardering en waardering door anderen)
- Zelfrealisatie (ontplooing individu)
Persoon is volgens Maslow alleen gemotiveerd door een behoefte als aan de
behoeften op alle lagere niveaus voldaan is.
Deze visie bleek echter al vlug problematisch:
- Belang van een motief neemt niet altijd af als aan dat motief voldaan is.
- Volgorde niveaus niet voor iedereen hetzelfde.
Men heeft het liever over de verschillende behoeften die naast elkaar bestaan zonder hiërarchie.
Motivatie en doelen
Motivatietheorie op basis van behoeften volgens psychologen onvolledig. Drie redenen:
- Op basis van behoeften in essentie een negatieve visie. Vooral geschikt te verklaren instandhouding
stabiele situatie organisme. Minder om te verklaren hoe organisme wil groeien, ontplooien.
- Behoeftegebaseerde visie heeft problemen om zelfdestructief gedrag te verklaren.
- Alle motivaties worden verondersteld voort te komen uit het huidige functioneren van persoon. Dit maakt
het moeilijk om motivaties te begrijpen die afhankelijk zijn van toekomstverwachtingen of van sociale
beïnvloeding. Dit maakt het ook moeilijk om te ontdekken hoe men de motivatie van een persoon kan
beïnvloeden.
Wegens deze beperkingen van behoeftegebaseerde visie ander denkkader door psychologen. Denkkader
ging uit van vaststelling dat doelstellingen mensen ertoe verleiden om bepaalde gedragingen te vertonen of
juist niet.
Doel is een cognitieve representatie van een (on)gewenste eindtoestand, die het gedrag stuurt. De
motiverende kracht van een doel hangt af van:
- Waarde. Die aan het doel gehecht wordt
- Verwachting. die een persoon heeft over de kans om het doel te kunnen bereiken
1
, Theorieën die gebruikmaken van doelen, maken onderzoekers mogelijk om over fenomenen na te denken
die minder gemakkelijk aan bod komen binnen de behoeftegebaseerde theorieën. Bijv:
- Intrinsieke motivatie. Motivatie gericht op het uitvoeren van een activiteit wegens het plezier dat men
vindt in die activiteit zelf en de voldoening die men haalt uit het voltooien ervan. Vb: Student die studie
interessant vindt.
- Extrinsieke motivatie. Motivatie om bepaalde activiteiten te vertonen omdat deze activiteiten leiden tot het
bereiken van een ander doel. Vb. Student die studeert om ouders plezier te doen, vriendin doet studie, later
veel geld verdienen.
Theorieën op basis van doelen maakt het mogelijk om rekening te houden met het toekomstperspectief
van persoon. Dit verwijst naar de tijdsafstand van de doelen die men nastreeft.
Theorieën op basis van doelen maakt mogelijk om oog te hebben voor belang van sociaal-culturele context
waarin persoon zich bevindt.
Goal-setting theory is een belangrijke doelgebaseerde motivatietheorie. Drie elementen:
1. Motivatie ontstaat doordat een doel aantrekkingskracht heeft.
2. Hoe hoger het doel gesteld wordt, hoe beter de prestatie zal zijn.
3. De prestatie hangt ook af van het engagement dat men aangaat om het doel te bereiken.
10.2 Honger
Eerst bespreken homeostasesysteem om te signaleren wanneer extra voedsel en wanneer niet meer.
Daarna hoe dit systeem wordt aangevuld met cognitieve en sociaal-culturele factoren.
Biologische signalen voor honger en verzadiging.
- Kortetermijnsignalen om te beginnen of stoppen met eten.
- Suikergehalte in bloed.
- Mate van vulling maag
- Kauwen en proeven voedsel
- Cholecystokinine (CCK) toediening zorgt voor signaal naar hersenen om te stoppen met eten.
- Langetermijnsignalen om te vertellen dat je te dik of te dun bent.
- Gewichtsregeling op lange termijn. Overeenstemming energieopname vs energieverbruik om
lichaamsgewicht stabiel te houden. Omzet in vet en aanspreken vetreserves belangrijke spil. Leptine
belangrijk hormoon bij regelen vetafzetting.
Streefgewicht is notie die men vaak gebruikt. Stabiel gewicht dat lichaam op lange termijn probeert te
handhaven
Hersenmechanismen voor honger en verzadiging kunnen enkel effect hebben als ze door hersenen worden
opgepikt via Hypothalamus.
Cognitieve en sociaal-culturele invloeden
Niet alleen inwendige toestand individu van invloed, maar ook stimuli uit omgeving.
Cognitief:
Aanbod. Veel variatie en overvloed in aanbod
Diëten. Schoolvoorbeeld van cognitieve controle
Leren. Mensen en dieren in staat om op vaste tijden te eten. Lijkt dan meer op vermijden hongergevoel ipv
honger stillen.
Negatieve gevoelens. Om gevoelens van angst of depressie te ontvluchten
Sociaal-cultureel:
Eten in groepen
Grootte porties die voorgezet worden
Eetsnelheid
2
Motivatie verwijst naar de factoren die ertoe leiden dat een individu zich op een bepaald moment op een
bepaalde manier gedraagt. Motivatie beïnvloedt:
- Richting
- Intensiteit
- Volharding
10.1 Soorten motivatie
Motivatie hangt samen met emotie. Twee manieren waarop richting gedrag beïnvloed kan worden:
1. Duwen als gevolg van behoeften
2. Trekken door doelen die aantrekken of afstoten
Motivatie en behoeften
Motivatie komt voort uit behoeften individu.
Homeostase, een lichamelijke evenwichtstoestand die door individuen in stand wordt gehouden. (werkt
hetzelfde als thermostaat)
Drifttheorie. Fysiologische deficits, zoals tekort aan voedsel, geeft aanleiding tot een lichamelijke behoefte.
Als deze behoefte niet wordt bevredigd, resulteerde dit in een drift. Psychologische toestand die de mens of
het dier aanzette tot daden om de drift te reduceren.
Instincttheorie. Gedragingen van mensen en dieren worden bepaald door instincten. Onvrijwillige
gedragingen die uitgelokt worden door een stimulus en een genetische basis hebben.
Motivatietheorieën op basis van behoeften meest bruikbaar bij verklaren
biologische motivaties. Daarnaast ook toegepast op motivaties die eerder met
het psychische functioneren te maken hebben.
Opwindingstheorie (arousal theory). Streven naar optimaal
opwindingsniveau.
Motivatietheorie van Maslow bekendste theorie op basis van behoeften.
Maslow maakt onderscheid tussen 5 soorten behoeften:
- Fysiologische
- Veiligheid
- Affectie (pers. liefde en acceptatie binnen groep)
- Waardering (zelfwaardering en waardering door anderen)
- Zelfrealisatie (ontplooing individu)
Persoon is volgens Maslow alleen gemotiveerd door een behoefte als aan de
behoeften op alle lagere niveaus voldaan is.
Deze visie bleek echter al vlug problematisch:
- Belang van een motief neemt niet altijd af als aan dat motief voldaan is.
- Volgorde niveaus niet voor iedereen hetzelfde.
Men heeft het liever over de verschillende behoeften die naast elkaar bestaan zonder hiërarchie.
Motivatie en doelen
Motivatietheorie op basis van behoeften volgens psychologen onvolledig. Drie redenen:
- Op basis van behoeften in essentie een negatieve visie. Vooral geschikt te verklaren instandhouding
stabiele situatie organisme. Minder om te verklaren hoe organisme wil groeien, ontplooien.
- Behoeftegebaseerde visie heeft problemen om zelfdestructief gedrag te verklaren.
- Alle motivaties worden verondersteld voort te komen uit het huidige functioneren van persoon. Dit maakt
het moeilijk om motivaties te begrijpen die afhankelijk zijn van toekomstverwachtingen of van sociale
beïnvloeding. Dit maakt het ook moeilijk om te ontdekken hoe men de motivatie van een persoon kan
beïnvloeden.
Wegens deze beperkingen van behoeftegebaseerde visie ander denkkader door psychologen. Denkkader
ging uit van vaststelling dat doelstellingen mensen ertoe verleiden om bepaalde gedragingen te vertonen of
juist niet.
Doel is een cognitieve representatie van een (on)gewenste eindtoestand, die het gedrag stuurt. De
motiverende kracht van een doel hangt af van:
- Waarde. Die aan het doel gehecht wordt
- Verwachting. die een persoon heeft over de kans om het doel te kunnen bereiken
1
, Theorieën die gebruikmaken van doelen, maken onderzoekers mogelijk om over fenomenen na te denken
die minder gemakkelijk aan bod komen binnen de behoeftegebaseerde theorieën. Bijv:
- Intrinsieke motivatie. Motivatie gericht op het uitvoeren van een activiteit wegens het plezier dat men
vindt in die activiteit zelf en de voldoening die men haalt uit het voltooien ervan. Vb: Student die studie
interessant vindt.
- Extrinsieke motivatie. Motivatie om bepaalde activiteiten te vertonen omdat deze activiteiten leiden tot het
bereiken van een ander doel. Vb. Student die studeert om ouders plezier te doen, vriendin doet studie, later
veel geld verdienen.
Theorieën op basis van doelen maakt het mogelijk om rekening te houden met het toekomstperspectief
van persoon. Dit verwijst naar de tijdsafstand van de doelen die men nastreeft.
Theorieën op basis van doelen maakt mogelijk om oog te hebben voor belang van sociaal-culturele context
waarin persoon zich bevindt.
Goal-setting theory is een belangrijke doelgebaseerde motivatietheorie. Drie elementen:
1. Motivatie ontstaat doordat een doel aantrekkingskracht heeft.
2. Hoe hoger het doel gesteld wordt, hoe beter de prestatie zal zijn.
3. De prestatie hangt ook af van het engagement dat men aangaat om het doel te bereiken.
10.2 Honger
Eerst bespreken homeostasesysteem om te signaleren wanneer extra voedsel en wanneer niet meer.
Daarna hoe dit systeem wordt aangevuld met cognitieve en sociaal-culturele factoren.
Biologische signalen voor honger en verzadiging.
- Kortetermijnsignalen om te beginnen of stoppen met eten.
- Suikergehalte in bloed.
- Mate van vulling maag
- Kauwen en proeven voedsel
- Cholecystokinine (CCK) toediening zorgt voor signaal naar hersenen om te stoppen met eten.
- Langetermijnsignalen om te vertellen dat je te dik of te dun bent.
- Gewichtsregeling op lange termijn. Overeenstemming energieopname vs energieverbruik om
lichaamsgewicht stabiel te houden. Omzet in vet en aanspreken vetreserves belangrijke spil. Leptine
belangrijk hormoon bij regelen vetafzetting.
Streefgewicht is notie die men vaak gebruikt. Stabiel gewicht dat lichaam op lange termijn probeert te
handhaven
Hersenmechanismen voor honger en verzadiging kunnen enkel effect hebben als ze door hersenen worden
opgepikt via Hypothalamus.
Cognitieve en sociaal-culturele invloeden
Niet alleen inwendige toestand individu van invloed, maar ook stimuli uit omgeving.
Cognitief:
Aanbod. Veel variatie en overvloed in aanbod
Diëten. Schoolvoorbeeld van cognitieve controle
Leren. Mensen en dieren in staat om op vaste tijden te eten. Lijkt dan meer op vermijden hongergevoel ipv
honger stillen.
Negatieve gevoelens. Om gevoelens van angst of depressie te ontvluchten
Sociaal-cultureel:
Eten in groepen
Grootte porties die voorgezet worden
Eetsnelheid
2
