Inhoudsopgave ANATOMIE PERIODE 6
Anatomie ........................................................................................................................................ 3
Anatomie van de nekregio en de CTO .................................................................................................4
VT1.3 – Anatomie: cervicale wervelkolom en vaat-zenuwstreng van hals tot oksel ......................4
Vormverschillen tussen wervels ............................................................................................................... 4
Ligamenten van de wervelkolom .............................................................................................................. 9
Intrinsieke rugmusculatuur ..................................................................................................................... 10
Praktijkgedeelte ...................................................................................................................................... 11
Inspecteer de cervico-thoracale overgang. ............................................................................................. 12
Inspecteer en palpeer de procc. spinosi van C6, C7 en Th1. ................................................................... 12
Inspecteer en palpeer de protuberantia occipitalis externa ................................................................... 12
Inspecteer en palpeer de processus spinosi van C2 t/m C5. ................................................................... 12
Inspecteer en palpeer het gebied van de cervicale booggewrichtjes. .................................................... 13
Inspecteer en palpeer de toppen van de procc. transversi van C2 t/m C7 ............................................. 13
m. Levator scapulae ................................................................................................................................ 14
m. Splenius capitis................................................................................................................................... 15
m. Semispinalis capitis ............................................................................................................................ 16
Inspecteer en palpeer de scalenuspoorten............................................................................................. 17
Inspecteer en palpeer de a. Subclavia .................................................................................................... 19
Anatomie van de onderarmspieren, pezen en peesscheden .............................................................20
VT 2.3 – Anatomie: onderarmspieren. .........................................................................................20
m. extensor carpi radialis longus (dorso-radiale spier) ........................................................................... 25
m. extensor carpi radialis brevis (dorso-radiale spier) ............................................................................ 26
m. abductor pollicis longus ..................................................................................................................... 27
m. extensor pollicis brevis ....................................................................................................................... 28
m. extensor indicis .................................................................................................................................. 29
m. pronator teres .................................................................................................................................... 30
m. flexor digitorum superficialis ............................................................................................................. 31
m. flexor digitorum profundus ................................................................................................................ 32
m. flexor pollicis longus........................................................................................................................... 33
Anatomie v/d schouderregio .............................................................................................................34
VT 4.3 – Anatomie: De schoudergordel ........................................................................................34
Clavicula .................................................................................................................................................. 45
Scapula .................................................................................................................................................... 45
Humerus.................................................................................................................................................. 46
Art. Acromioclavicularis (1) ..................................................................................................................... 46
Art. Sternoclavicularis (2) ........................................................................................................................ 46
Art. Humeri (3) ........................................................................................................................................ 46
lig. coraco-acromiale (4) ......................................................................................................................... 46
m. trapezius ............................................................................................................................................ 47
m. rhomboideus ...................................................................................................................................... 48
m. infraspinatus ...................................................................................................................................... 49
m. teres minor ........................................................................................................................................ 50
m. supraspinatus (lokalisatie) ................................................................................................................. 51
m. subscapularis (lokalisatie) .................................................................................................................. 52
Anatomie v/d nekregio .....................................................................................................................53
VT 5.3 – Anatomie: Bloedvaten van de arm .................................................................................53
m.triceps brachii ..................................................................................................................................... 56
m.coracobrachialis .................................................................................................................................. 57
a.brachialis .............................................................................................................................................. 58
a.radialis .................................................................................................................................................. 59
a.ulnaris................................................................................................................................................... 60
Anatomie van de voet, enkel, knie en heup ......................................................................................61
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Anatomie van de voetspieren, pezen en peesscheden ......................................................................61
Anatomie van de onderbeenspieren, pezen en peesscheden ............................................................61
VT 7.3 – Anatomie: voetgewrichten en voetgewelf. ....................................................................62
Gewricht van Chopart ............................................................................................................................. 73
Os naviculare........................................................................................................................................... 74
Gewricht van LISFRANC ........................................................................................................................... 75
Art. Metatarsophalangea i t/m v ............................................................................................................ 76
Art. Interphalangeae i ............................................................................................................................. 76
Artt. Interphalangeae proximales en distales ii t/m v ............................................................................. 76
M. tibialis posterior ................................................................................................................................. 77
M. flexor digitorum longus...................................................................................................................... 78
M. flexor hallucis longus ......................................................................................................................... 79
M. abductor hallucis ............................................................................................................................... 80
M. abductor digiti minimi ....................................................................................................................... 81
Anatomie van bovenbeenspieren, pezen en peesscheden ................................................................82
Anatomie van de heupspieren ..........................................................................................................82
VT 8.3 – Anatomie: pelvi-trochantere spieren en heupadductoren. ............................................82
De pelvitrochantere spieren. .................................................................................................................. 87
m. pectineus............................................................................................................................................ 88
m. adductor longus ................................................................................................................................. 89
m. gracilis ................................................................................................................................................ 90
m.adductor magnus ................................................................................................................................ 91
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
,Anatomie
Anatomie van de nekregio en de CTO
Anatomie van de onderarmspieren, pezen en peesscheden
Anatomie v/d schouderregio
Anatomie v/d nekregio
Anatomie van de voet, enkel, knie en heup
Anatomie van de voetspieren, pezen en peesscheden
Anatomie van de onderbeenspieren, pezen en peesscheden
Anatomie van bovenbeenspieren, pezen en peescheden
Anatomie van de heupspieren
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
,Anatomie van de nekregio en de CTO
VT1.3 – Anatomie: cervicale wervelkolom en vaat-zenuwstreng van hals tot oksel
KANS: (klachten aan de arm, nek en/of schouder) betreft het gezondheidsprobleem waarbij
(pijn)klachten in de arm (boven- of onderarm, elleboog, pols of hand), nek en/of schouder, of een
combinatie van deze klachten centraal staan. De klachten kunnen meerdere oorzaken hebben, maar
steeds ligt aan de klachten een verstoring van de balans tussen belasting en belastbaarheid ten
grondslag. In veel gevallen zijn de klachten voorafgegaan door langdurig uitgevoerde activiteiten met
herhaalde bewegingen, of een langdurig volgehouden statische houding waarbij de arm, nek en/of
schouder betrokken waren.
De voorbereiding
1. Wijs op een model van de wervelkolom aan:
§ de canalis vertebralis
§ de foramina intervertebralia
§ de disci intervertebrales
§ de booggewrichtjes of artt. zygapophysiales
§ de lordosen en kyfosen
2. Neem een model van een cervicale wervel (bijv. C4 of C5) en bekijk:
• het foramen transversarium
• proc. transversus
o tuberculum anterius
o tuberculum posterius
• de uncus corporis
• de processus spinosus (gevorkt)
• de ruimtelijke oriëntatie van de gewrichtsvlakjes van de procc. artt. superiores en
inferiores
Vormverschillen tussen wervels
De canalis vertebralis
De dorsale zijde van het wervellichaam en de wervelboog vormen het
wervelkanaal (canalis vertebralis), waar het ruggenmerg door heen
loopt.
De foramina intervetebralia
Het foramen intervertebrale of tussenwervelgat is een opening
tussen twee opeenvolgende wervels waardoor de uit het
ruggenmerg tredende zenuw de wervelkolom verlaat. Deze opening
komt gepaard voor aan beide zijden van de wervelkolom.
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Booggewrichtjes of artt. Zygapophysiales
Aan de achterzijde liggen symmetrisch de beide intervertebrale
gewrichten (artt. zygapophysiales, ook wel facetgewrichten). Deze
worden gevormd door de gewrichtsvlakjes die op de procc.
articulares liggen. De caudale gewrichtsvlakjes van de
bovengelegen wervel corresponderen met de craniaal gelegen
gewrichtsvlakjes van de ondergelegen wervel.
Het zijn kleine gewrichtsvlakjes die de bewegingen van een wervel
kunnen sturen. Ze zijn met gewrichtskraakbeen bedekt. De
gewrichten zijn omgeven met gewrichtskapsel en versterkt met een
aantal kleine ligamenten.
Lordose en kysofe
• Een kyfose is in de geneeskunde een bepaalde natuurlijke
kromming van de wervelkolom. Het betreft de kromming
waarvan de bolle kant naar achteren wijst, oftewel (in
jargon): in het sagittale vlak aan de dorsale zijde convex (een
"bochel").
• Een lordose is een natuurlijke kromming van de wervelkolom
in voorachterwaartse richting. Bij een lordose is de bolle kant
van de wervelkolom naar voren gericht. Lordoses vinden we
in de cervicale en de lumbale wervelkolom.
Promontorium
Het vooruitspringende deel van de wervelkolom op de
voorgang tussen de onderste lendenwervel en het
heiligbeen.
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Procc. Costarri en Procc. Mammilaria
Procc. Artt. Superiores en inferiors
C7 wordt ook wel vertebra prominens genoemd, deze steekt het meest uit.
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, C1 (Atlas) – superior view C1 t/m C7
C5 – superior view
C7 – superior view
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Th5 – superior view Th10 – L2
L4 – superior view
Rode lijn = facetgewrichten
Stand facetgewricht >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
• mid-cervicaal: 45 graden
• mid-thorecaal: 60 graden
• Lumbaal: verticaal in sagitaal vlak
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
Anatomie ........................................................................................................................................ 3
Anatomie van de nekregio en de CTO .................................................................................................4
VT1.3 – Anatomie: cervicale wervelkolom en vaat-zenuwstreng van hals tot oksel ......................4
Vormverschillen tussen wervels ............................................................................................................... 4
Ligamenten van de wervelkolom .............................................................................................................. 9
Intrinsieke rugmusculatuur ..................................................................................................................... 10
Praktijkgedeelte ...................................................................................................................................... 11
Inspecteer de cervico-thoracale overgang. ............................................................................................. 12
Inspecteer en palpeer de procc. spinosi van C6, C7 en Th1. ................................................................... 12
Inspecteer en palpeer de protuberantia occipitalis externa ................................................................... 12
Inspecteer en palpeer de processus spinosi van C2 t/m C5. ................................................................... 12
Inspecteer en palpeer het gebied van de cervicale booggewrichtjes. .................................................... 13
Inspecteer en palpeer de toppen van de procc. transversi van C2 t/m C7 ............................................. 13
m. Levator scapulae ................................................................................................................................ 14
m. Splenius capitis................................................................................................................................... 15
m. Semispinalis capitis ............................................................................................................................ 16
Inspecteer en palpeer de scalenuspoorten............................................................................................. 17
Inspecteer en palpeer de a. Subclavia .................................................................................................... 19
Anatomie van de onderarmspieren, pezen en peesscheden .............................................................20
VT 2.3 – Anatomie: onderarmspieren. .........................................................................................20
m. extensor carpi radialis longus (dorso-radiale spier) ........................................................................... 25
m. extensor carpi radialis brevis (dorso-radiale spier) ............................................................................ 26
m. abductor pollicis longus ..................................................................................................................... 27
m. extensor pollicis brevis ....................................................................................................................... 28
m. extensor indicis .................................................................................................................................. 29
m. pronator teres .................................................................................................................................... 30
m. flexor digitorum superficialis ............................................................................................................. 31
m. flexor digitorum profundus ................................................................................................................ 32
m. flexor pollicis longus........................................................................................................................... 33
Anatomie v/d schouderregio .............................................................................................................34
VT 4.3 – Anatomie: De schoudergordel ........................................................................................34
Clavicula .................................................................................................................................................. 45
Scapula .................................................................................................................................................... 45
Humerus.................................................................................................................................................. 46
Art. Acromioclavicularis (1) ..................................................................................................................... 46
Art. Sternoclavicularis (2) ........................................................................................................................ 46
Art. Humeri (3) ........................................................................................................................................ 46
lig. coraco-acromiale (4) ......................................................................................................................... 46
m. trapezius ............................................................................................................................................ 47
m. rhomboideus ...................................................................................................................................... 48
m. infraspinatus ...................................................................................................................................... 49
m. teres minor ........................................................................................................................................ 50
m. supraspinatus (lokalisatie) ................................................................................................................. 51
m. subscapularis (lokalisatie) .................................................................................................................. 52
Anatomie v/d nekregio .....................................................................................................................53
VT 5.3 – Anatomie: Bloedvaten van de arm .................................................................................53
m.triceps brachii ..................................................................................................................................... 56
m.coracobrachialis .................................................................................................................................. 57
a.brachialis .............................................................................................................................................. 58
a.radialis .................................................................................................................................................. 59
a.ulnaris................................................................................................................................................... 60
Anatomie van de voet, enkel, knie en heup ......................................................................................61
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Anatomie van de voetspieren, pezen en peesscheden ......................................................................61
Anatomie van de onderbeenspieren, pezen en peesscheden ............................................................61
VT 7.3 – Anatomie: voetgewrichten en voetgewelf. ....................................................................62
Gewricht van Chopart ............................................................................................................................. 73
Os naviculare........................................................................................................................................... 74
Gewricht van LISFRANC ........................................................................................................................... 75
Art. Metatarsophalangea i t/m v ............................................................................................................ 76
Art. Interphalangeae i ............................................................................................................................. 76
Artt. Interphalangeae proximales en distales ii t/m v ............................................................................. 76
M. tibialis posterior ................................................................................................................................. 77
M. flexor digitorum longus...................................................................................................................... 78
M. flexor hallucis longus ......................................................................................................................... 79
M. abductor hallucis ............................................................................................................................... 80
M. abductor digiti minimi ....................................................................................................................... 81
Anatomie van bovenbeenspieren, pezen en peesscheden ................................................................82
Anatomie van de heupspieren ..........................................................................................................82
VT 8.3 – Anatomie: pelvi-trochantere spieren en heupadductoren. ............................................82
De pelvitrochantere spieren. .................................................................................................................. 87
m. pectineus............................................................................................................................................ 88
m. adductor longus ................................................................................................................................. 89
m. gracilis ................................................................................................................................................ 90
m.adductor magnus ................................................................................................................................ 91
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
,Anatomie
Anatomie van de nekregio en de CTO
Anatomie van de onderarmspieren, pezen en peesscheden
Anatomie v/d schouderregio
Anatomie v/d nekregio
Anatomie van de voet, enkel, knie en heup
Anatomie van de voetspieren, pezen en peesscheden
Anatomie van de onderbeenspieren, pezen en peesscheden
Anatomie van bovenbeenspieren, pezen en peescheden
Anatomie van de heupspieren
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
,Anatomie van de nekregio en de CTO
VT1.3 – Anatomie: cervicale wervelkolom en vaat-zenuwstreng van hals tot oksel
KANS: (klachten aan de arm, nek en/of schouder) betreft het gezondheidsprobleem waarbij
(pijn)klachten in de arm (boven- of onderarm, elleboog, pols of hand), nek en/of schouder, of een
combinatie van deze klachten centraal staan. De klachten kunnen meerdere oorzaken hebben, maar
steeds ligt aan de klachten een verstoring van de balans tussen belasting en belastbaarheid ten
grondslag. In veel gevallen zijn de klachten voorafgegaan door langdurig uitgevoerde activiteiten met
herhaalde bewegingen, of een langdurig volgehouden statische houding waarbij de arm, nek en/of
schouder betrokken waren.
De voorbereiding
1. Wijs op een model van de wervelkolom aan:
§ de canalis vertebralis
§ de foramina intervertebralia
§ de disci intervertebrales
§ de booggewrichtjes of artt. zygapophysiales
§ de lordosen en kyfosen
2. Neem een model van een cervicale wervel (bijv. C4 of C5) en bekijk:
• het foramen transversarium
• proc. transversus
o tuberculum anterius
o tuberculum posterius
• de uncus corporis
• de processus spinosus (gevorkt)
• de ruimtelijke oriëntatie van de gewrichtsvlakjes van de procc. artt. superiores en
inferiores
Vormverschillen tussen wervels
De canalis vertebralis
De dorsale zijde van het wervellichaam en de wervelboog vormen het
wervelkanaal (canalis vertebralis), waar het ruggenmerg door heen
loopt.
De foramina intervetebralia
Het foramen intervertebrale of tussenwervelgat is een opening
tussen twee opeenvolgende wervels waardoor de uit het
ruggenmerg tredende zenuw de wervelkolom verlaat. Deze opening
komt gepaard voor aan beide zijden van de wervelkolom.
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Booggewrichtjes of artt. Zygapophysiales
Aan de achterzijde liggen symmetrisch de beide intervertebrale
gewrichten (artt. zygapophysiales, ook wel facetgewrichten). Deze
worden gevormd door de gewrichtsvlakjes die op de procc.
articulares liggen. De caudale gewrichtsvlakjes van de
bovengelegen wervel corresponderen met de craniaal gelegen
gewrichtsvlakjes van de ondergelegen wervel.
Het zijn kleine gewrichtsvlakjes die de bewegingen van een wervel
kunnen sturen. Ze zijn met gewrichtskraakbeen bedekt. De
gewrichten zijn omgeven met gewrichtskapsel en versterkt met een
aantal kleine ligamenten.
Lordose en kysofe
• Een kyfose is in de geneeskunde een bepaalde natuurlijke
kromming van de wervelkolom. Het betreft de kromming
waarvan de bolle kant naar achteren wijst, oftewel (in
jargon): in het sagittale vlak aan de dorsale zijde convex (een
"bochel").
• Een lordose is een natuurlijke kromming van de wervelkolom
in voorachterwaartse richting. Bij een lordose is de bolle kant
van de wervelkolom naar voren gericht. Lordoses vinden we
in de cervicale en de lumbale wervelkolom.
Promontorium
Het vooruitspringende deel van de wervelkolom op de
voorgang tussen de onderste lendenwervel en het
heiligbeen.
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Procc. Costarri en Procc. Mammilaria
Procc. Artt. Superiores en inferiors
C7 wordt ook wel vertebra prominens genoemd, deze steekt het meest uit.
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, C1 (Atlas) – superior view C1 t/m C7
C5 – superior view
C7 – superior view
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
, Th5 – superior view Th10 – L2
L4 – superior view
Rode lijn = facetgewrichten
Stand facetgewricht >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>
• mid-cervicaal: 45 graden
• mid-thorecaal: 60 graden
• Lumbaal: verticaal in sagitaal vlak
Anatomie, periode 6 – Jolijn Brummelkamp
