Europees Recht
Hoorcollege Week 4
Interne Markt: vrij verkeer van goederen
Onderwerpen van dit college
De interne markt:
- Definitie van de interne markt in verdrag en rechtspraak: de rol van het recht
- Het systeem van de interne markt
• Negatieve en positieve integratie
Het vrij verkeer van goederen:
- Wat betekent vrij verkeer?
• Verbod van tarifaire belemmeringen en verbod van non-
tarifaire belemmeringen
• Interpretatie door het hof
• Uitzonderingen op en rechtvaardigingen voor belemmeringen
• Het evenredigheidsbeginsel
De interne markt
Definitie:
Het verdrag:
Artikel 3 lid 3 VEU: De Unie brengt een interne markt tot stand
Artikel 26 VWEU: De intern markt omvat een ruimte zonder binnengrenzen waarin het
vrije verkeer van goederen, personen en diensten is gewaarborgd volgens de bepalingen
van de verdragen.
Protocol 27: De interne markt omvat een regime dat verzekert dat de mededinging
niet wordt vervalst.
Het hof:
Het begrip gemeenschappelijke markt, zoals door het Hof in vaste rechtspraak ontwikkeld,
ziet op de afschaffing van alle belemmeringen van het intracommunautaire
handelsverkeer teneinde de nationale markten te verenigen tot 1 enkel markt die de
omstandigheden van een binnenlandse markt zoveel mogelijk benadert. Het is van belang
dat de voordelen van deze markt, behalve aan de handel, ook aan particulieren ten goede
komen ingeval zij grensoverschrijdende transacties verrichten.
Zaak 15/81 Schul, r.o. 33)
Interne Markt
Negatieve integratie Positieve integratie
Verkeersvrijheden (4+5) Mededingingsregime Harmonisatie nationale wetgeving (5)
Goederen (4)
Kartelverbod (6) Verbod Staatssteun
Personen (5)
Verbod misbruik Verbod mbt.
Diensten (5) machtspositie Openbare
Kapitaal (5) Fusiecontrole
Vestiging (5)
,Het vrije verkeer van goederen
Tarifaire maatregelen:
> Verbod in- en uitvoerrechten en heffingen van gelijke werking (art. 28,30 Wv)
- Van Gend en Loos
> Geen discriminerende, noch zijdelings beschermende belastingen (art. 110 Wv)
- Outokumpu Oy
Non-Tarifaire maatregelen
> Verbod kwantitatieve invoerbeperkingen en maatregelen van gelijke werking (art. 34 Wv
- Dassonville
- Cassis de Dijon
- Keck
- Motortrailers
> Verbod kwantitatieve uitvoerbeperkingen en maatregelen van gelijke werking (art. 35
Wv)
- Delhaize
- Gysbrechts
Tarifaire belemmeringen:
Artikel 28 VWEU: De Unie omvat een douane-unie > geen heffingen tussen lidstaten +
gemeenschappelijk douanetarief aan de buitengrens
Artikel 30 VWEU: Geen in- en uitvoerrechten of heffingen van gelijke werking tussen de
lidstaten
HGW = zie Outukumpu Oy, r.o. 20
Artikel 110 VWEU: Geen discriminerende of protectionistische belastingeheffingen op
producten uit andere lidstaten
Belasting = zie Outukumpu Oy r.o. 20
Het Hof over artikel 34 VWEU
- Dassonville (1974): iedere handelsregeling van een lidstaat die de
intracommunautaire handel al dan niet rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel
kan belemmeren (r.o. 5)
- Cassis de Dijon (1979): in beginsel wederzijdse erkenning van in andere
lidstaten regulier geproduceerde en verhandelde goederen (zie r.o. 14)
- Keck (1993): verkoopmodaliteiten zijn geen maatregelen van gelijke werking, mits:
• Van toepassing op alle marktdeelnemers en
• Zowel feitelijk als rechtens dezelfde invloed hebben op verhandeling
van nationale prodcuten en producten uit andere lidstaten (r.o. 16 en
r.o. 17)
- Italiaans Motortrailers (2009 handboek p 95-96): elke andere maatregel die de
toegang tot de markt van een lidstaat voor uit andere lidstaten afkomstige
producten belemmert.
Het relatieve belang van het vrij verkeer van goederen:
- Artikel 3 (3) VEU
• De interne markt is een van de doelstellingen
- Artikel 36 VWEU
• Uitzonderingen op het verbod uit artikel 34/35 VWEU
, - Cassis de Dijon – belemmeringen door verschil in regelgeving moeten
worden aanvaard zover nodig ter bescherming van dringende behoeften (r.o.
8)
• De facto uitbreiding van de uitzonderingsgronden op het verbod uit
artikel 34/35 VWEU
Gerechtvaardigde non-tarifaire belemmeringen
Onder artikel 36 VWEU:
- Limitatieve opsomming
- Geen willekeurige discriminatie
- Evenredig
Onder de rechtspraak (Cassis r.o. 8)/Rule of reason:
- Open categorie: dringende behoefte/dwingend vereiste van algemeen belang
- Geen discriminatie (maar: rechtspraak niet meer eenduidig)
- Evenredig
Algemene kenmerken rechtvaardigingsgronden:
- Publieke belangen (kern overheidstaak)
- Strikte (beperkte) interpretatie
- Geen protectionistisch karakter
- Grondrechtconforme interpretatie
- Tijdelijk karakter (harmonisatie door EU wetgever
- Evenredigheid:
• Geschikt = causaal verband; coherentie en stelselmatigheid
• Noodzakelijk = minst belemmerende alternatief voor hetzelfde
beschermingsniveau, inclusief voorafgaand onderzoek door
lidstaat
• Evenredig in enge zin = afweging belang vrij verkeer versus publiek belang
Verdragsregels vrij verkeer van goederen niet van toepassing bij:
1. De zuiver interne situatie:
- Artikel 30 wel van toepassing
- Artikel 34/35 niet van toepassing
• Zuiver interne situatie niet snel aangenomen (volgende week meer)
2. Hypothetische en onzekere belemmeringen
- Causaal verband tussen nationale regel en belemmering ontbreekt
3. Misbruik van recht:
- Grens tussen gebruik en misbruik:
• Duitse bierbrouwers en Franse boekhandelaren
Na afloop van deze week kan de student:
- de centrale plaats van het interne marktrecht binnen het materiële Europese
recht uitleggen;
- de structuur van de interne marktregels uitleggen en toepassen;
- de verschillende bepalingen van het vrij verkeer van goederen en de uitleg van deze
bepalingen door het Hof van Justitie opsommen, uitleggen, toepassen en
evalueren, en in het bijzonder;
- het verschil tussen tarifaire en non-tarifaire belemmeringen kunnen uitleggen
en toepassen;
, - de reikwijdte van Artikel 34 VWEU uitleggen, toepassen en evalueren;
- de verschillende rechtvaardigingsgronden voor belemmeringen van het vrij
verkeer van goederen uitleggen, toepassen en evalueren;
- de Europese besluitvorming in de Nederlandse context plaatsen en uitleggen.
Hoorcollege Week 4
Interne Markt: vrij verkeer van goederen
Onderwerpen van dit college
De interne markt:
- Definitie van de interne markt in verdrag en rechtspraak: de rol van het recht
- Het systeem van de interne markt
• Negatieve en positieve integratie
Het vrij verkeer van goederen:
- Wat betekent vrij verkeer?
• Verbod van tarifaire belemmeringen en verbod van non-
tarifaire belemmeringen
• Interpretatie door het hof
• Uitzonderingen op en rechtvaardigingen voor belemmeringen
• Het evenredigheidsbeginsel
De interne markt
Definitie:
Het verdrag:
Artikel 3 lid 3 VEU: De Unie brengt een interne markt tot stand
Artikel 26 VWEU: De intern markt omvat een ruimte zonder binnengrenzen waarin het
vrije verkeer van goederen, personen en diensten is gewaarborgd volgens de bepalingen
van de verdragen.
Protocol 27: De interne markt omvat een regime dat verzekert dat de mededinging
niet wordt vervalst.
Het hof:
Het begrip gemeenschappelijke markt, zoals door het Hof in vaste rechtspraak ontwikkeld,
ziet op de afschaffing van alle belemmeringen van het intracommunautaire
handelsverkeer teneinde de nationale markten te verenigen tot 1 enkel markt die de
omstandigheden van een binnenlandse markt zoveel mogelijk benadert. Het is van belang
dat de voordelen van deze markt, behalve aan de handel, ook aan particulieren ten goede
komen ingeval zij grensoverschrijdende transacties verrichten.
Zaak 15/81 Schul, r.o. 33)
Interne Markt
Negatieve integratie Positieve integratie
Verkeersvrijheden (4+5) Mededingingsregime Harmonisatie nationale wetgeving (5)
Goederen (4)
Kartelverbod (6) Verbod Staatssteun
Personen (5)
Verbod misbruik Verbod mbt.
Diensten (5) machtspositie Openbare
Kapitaal (5) Fusiecontrole
Vestiging (5)
,Het vrije verkeer van goederen
Tarifaire maatregelen:
> Verbod in- en uitvoerrechten en heffingen van gelijke werking (art. 28,30 Wv)
- Van Gend en Loos
> Geen discriminerende, noch zijdelings beschermende belastingen (art. 110 Wv)
- Outokumpu Oy
Non-Tarifaire maatregelen
> Verbod kwantitatieve invoerbeperkingen en maatregelen van gelijke werking (art. 34 Wv
- Dassonville
- Cassis de Dijon
- Keck
- Motortrailers
> Verbod kwantitatieve uitvoerbeperkingen en maatregelen van gelijke werking (art. 35
Wv)
- Delhaize
- Gysbrechts
Tarifaire belemmeringen:
Artikel 28 VWEU: De Unie omvat een douane-unie > geen heffingen tussen lidstaten +
gemeenschappelijk douanetarief aan de buitengrens
Artikel 30 VWEU: Geen in- en uitvoerrechten of heffingen van gelijke werking tussen de
lidstaten
HGW = zie Outukumpu Oy, r.o. 20
Artikel 110 VWEU: Geen discriminerende of protectionistische belastingeheffingen op
producten uit andere lidstaten
Belasting = zie Outukumpu Oy r.o. 20
Het Hof over artikel 34 VWEU
- Dassonville (1974): iedere handelsregeling van een lidstaat die de
intracommunautaire handel al dan niet rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel
kan belemmeren (r.o. 5)
- Cassis de Dijon (1979): in beginsel wederzijdse erkenning van in andere
lidstaten regulier geproduceerde en verhandelde goederen (zie r.o. 14)
- Keck (1993): verkoopmodaliteiten zijn geen maatregelen van gelijke werking, mits:
• Van toepassing op alle marktdeelnemers en
• Zowel feitelijk als rechtens dezelfde invloed hebben op verhandeling
van nationale prodcuten en producten uit andere lidstaten (r.o. 16 en
r.o. 17)
- Italiaans Motortrailers (2009 handboek p 95-96): elke andere maatregel die de
toegang tot de markt van een lidstaat voor uit andere lidstaten afkomstige
producten belemmert.
Het relatieve belang van het vrij verkeer van goederen:
- Artikel 3 (3) VEU
• De interne markt is een van de doelstellingen
- Artikel 36 VWEU
• Uitzonderingen op het verbod uit artikel 34/35 VWEU
, - Cassis de Dijon – belemmeringen door verschil in regelgeving moeten
worden aanvaard zover nodig ter bescherming van dringende behoeften (r.o.
8)
• De facto uitbreiding van de uitzonderingsgronden op het verbod uit
artikel 34/35 VWEU
Gerechtvaardigde non-tarifaire belemmeringen
Onder artikel 36 VWEU:
- Limitatieve opsomming
- Geen willekeurige discriminatie
- Evenredig
Onder de rechtspraak (Cassis r.o. 8)/Rule of reason:
- Open categorie: dringende behoefte/dwingend vereiste van algemeen belang
- Geen discriminatie (maar: rechtspraak niet meer eenduidig)
- Evenredig
Algemene kenmerken rechtvaardigingsgronden:
- Publieke belangen (kern overheidstaak)
- Strikte (beperkte) interpretatie
- Geen protectionistisch karakter
- Grondrechtconforme interpretatie
- Tijdelijk karakter (harmonisatie door EU wetgever
- Evenredigheid:
• Geschikt = causaal verband; coherentie en stelselmatigheid
• Noodzakelijk = minst belemmerende alternatief voor hetzelfde
beschermingsniveau, inclusief voorafgaand onderzoek door
lidstaat
• Evenredig in enge zin = afweging belang vrij verkeer versus publiek belang
Verdragsregels vrij verkeer van goederen niet van toepassing bij:
1. De zuiver interne situatie:
- Artikel 30 wel van toepassing
- Artikel 34/35 niet van toepassing
• Zuiver interne situatie niet snel aangenomen (volgende week meer)
2. Hypothetische en onzekere belemmeringen
- Causaal verband tussen nationale regel en belemmering ontbreekt
3. Misbruik van recht:
- Grens tussen gebruik en misbruik:
• Duitse bierbrouwers en Franse boekhandelaren
Na afloop van deze week kan de student:
- de centrale plaats van het interne marktrecht binnen het materiële Europese
recht uitleggen;
- de structuur van de interne marktregels uitleggen en toepassen;
- de verschillende bepalingen van het vrij verkeer van goederen en de uitleg van deze
bepalingen door het Hof van Justitie opsommen, uitleggen, toepassen en
evalueren, en in het bijzonder;
- het verschil tussen tarifaire en non-tarifaire belemmeringen kunnen uitleggen
en toepassen;
, - de reikwijdte van Artikel 34 VWEU uitleggen, toepassen en evalueren;
- de verschillende rechtvaardigingsgronden voor belemmeringen van het vrij
verkeer van goederen uitleggen, toepassen en evalueren;
- de Europese besluitvorming in de Nederlandse context plaatsen en uitleggen.
