Aantekeningen Minor Zorg voor Kind en
Jeugd
Leereenheid 1 – Zwangerschap, baring &
kind
Schooljaar 2021-2022
1
,Inhoudsopgave
Embryologie............................................................................................................................................................... 4
Fasen van ontwikkeling............................................................................................................................................ 14
Fysiologie van de zwangerschap............................................................................................................................... 16
Primi, Multigravida en Para.............................................................................................................................................16
G3P2M1...........................................................................................................................................................................17
Longfunctie......................................................................................................................................................................18
Hart- en vaatstelsel..........................................................................................................................................................18
Samenstelling bloed.........................................................................................................................................................19
Nieren en urinewegen......................................................................................................................................................20
Huid..................................................................................................................................................................................22
Uterus..............................................................................................................................................................................23
Mammae.........................................................................................................................................................................24
Fysiologie van de baring........................................................................................................................................... 25
1. Ontsluitingsfase (opengaan van de baarmoedermond)..............................................................................................25
2. Uitdrijvingsfase............................................................................................................................................................26
3. Nageboortetijdperk.....................................................................................................................................................27
4. Post-placentaire fase...................................................................................................................................................28
Verpleegkundige observaties bij de verschillende fases..................................................................................................29
Anatomie weke en benige baringskanaal.......................................................................................................................29
De vlakken van Hodge.....................................................................................................................................................29
Het baringskanaal...........................................................................................................................................................30
Cervix...............................................................................................................................................................................31
Hormonen tijdens de baring............................................................................................................................................31
Fysiologie van het kraambed.................................................................................................................................... 32
1. Mammae.....................................................................................................................................................................32
2. De bekkenbodem in de zwangerschap........................................................................................................................33
3. Verandering van de bloeddruk in het kraambed.........................................................................................................34
4. Lochia...........................................................................................................................................................................34
5. Het Perineum in de kraamperiode...............................................................................................................................35
6. De involutie van de uterus...........................................................................................................................................35
De risicozwangerschap............................................................................................................................................. 35
Hypertensieve aandoeningen................................................................................................................................... 36
Verpleegkundige zorg tijdens de opname/baring...................................................................................................... 39
2
,Pijnbestrijding.......................................................................................................................................................... 42
Niet-farmacologische methoden.....................................................................................................................................42
Farmacologische methoden............................................................................................................................................44
De normale baring.................................................................................................................................................... 45
Fysiologie en verpleegkundige zorg in de kraamperiode............................................................................................ 49
Fysieke verandering en involutie van de uterus..............................................................................................................49
Lochia en regeneratie van het endometrium..................................................................................................................50
Bekkenbodem, vagina en buikwand................................................................................................................................50
Circulatie..........................................................................................................................................................................50
Voeding en ijzer...............................................................................................................................................................50
Postpartum depressie.............................................................................................................................................. 52
Kraamperiode.......................................................................................................................................................... 52
Pathologie in het kraambed...................................................................................................................................... 56
Psychiatrische klachten gerelateerd aan het kraambed............................................................................................. 63
3
, Embryologie
Embryonale ontwikkeling (embryogenese) is de ontwikkeling die het embryo ondergaat vanaf het eencellige
stadium van de zygote totdat er in de 9e week sprake is van een foetus. Tijdens de embryogenese worden de
orgaanstelsels aangelegd (organogese).
De bevruchting
De eicel (ovum, oöcyt, de grootste cel die een mens heeft) is de
vrouwelijke cel die betrokken is bij de bevruchting. Rondom de eicel
zitten 2 lagen die van belang zijn: zona pellucida (hier moet de zaadcel
doorheen om de cel te kunnen bevruchten) en de corona radiata
(follikelcellen/voedstercellen), deze zorgen ervoor dat de eicelwand
van voedingsstoffen wordt voorzien.
Het spermatozoön is de spermacel, dit is de kleinste menselijke cel. Dit
is de mannelijke cel die betrokken is bij de bevruchting. Doordat de
zona pellucida positief geladen wordt na de bevruchting (normaal
negatief geladen, door de verhoging van kalium in de eicel), kunnen
andere zaadcellen de eicel niet meer doordringen en bevruchten.
Er zijn twee soorten celdeling:
Meiose I en meiose II (deze fase is pas na de conceptie).
De eileider
De eileider (tuba fallopii, tuba uterina, oviduct, salphinx). Het adnex (aanhangsel) bestaat uit het ovarium en
de tuba. Door middel van trilhaarepitheel, gladspierweefsel en vocht/peritoneale holte kan de bevruchte
eicel naar de baarmoeder toe. De eileider bestaat uit:
- Een trechter: infundibulum met 1-2cm lange fimbriae (fransjes)
- Een wijd gedeelte: ampulla (buitenste 2/3e deel van de tuba)
- Een nauw gedeelte: isthmus (1/3e deel van de tuba aan de uteruszijde)
- Een deel in de wand van de uterus: pars uterina
4
Jeugd
Leereenheid 1 – Zwangerschap, baring &
kind
Schooljaar 2021-2022
1
,Inhoudsopgave
Embryologie............................................................................................................................................................... 4
Fasen van ontwikkeling............................................................................................................................................ 14
Fysiologie van de zwangerschap............................................................................................................................... 16
Primi, Multigravida en Para.............................................................................................................................................16
G3P2M1...........................................................................................................................................................................17
Longfunctie......................................................................................................................................................................18
Hart- en vaatstelsel..........................................................................................................................................................18
Samenstelling bloed.........................................................................................................................................................19
Nieren en urinewegen......................................................................................................................................................20
Huid..................................................................................................................................................................................22
Uterus..............................................................................................................................................................................23
Mammae.........................................................................................................................................................................24
Fysiologie van de baring........................................................................................................................................... 25
1. Ontsluitingsfase (opengaan van de baarmoedermond)..............................................................................................25
2. Uitdrijvingsfase............................................................................................................................................................26
3. Nageboortetijdperk.....................................................................................................................................................27
4. Post-placentaire fase...................................................................................................................................................28
Verpleegkundige observaties bij de verschillende fases..................................................................................................29
Anatomie weke en benige baringskanaal.......................................................................................................................29
De vlakken van Hodge.....................................................................................................................................................29
Het baringskanaal...........................................................................................................................................................30
Cervix...............................................................................................................................................................................31
Hormonen tijdens de baring............................................................................................................................................31
Fysiologie van het kraambed.................................................................................................................................... 32
1. Mammae.....................................................................................................................................................................32
2. De bekkenbodem in de zwangerschap........................................................................................................................33
3. Verandering van de bloeddruk in het kraambed.........................................................................................................34
4. Lochia...........................................................................................................................................................................34
5. Het Perineum in de kraamperiode...............................................................................................................................35
6. De involutie van de uterus...........................................................................................................................................35
De risicozwangerschap............................................................................................................................................. 35
Hypertensieve aandoeningen................................................................................................................................... 36
Verpleegkundige zorg tijdens de opname/baring...................................................................................................... 39
2
,Pijnbestrijding.......................................................................................................................................................... 42
Niet-farmacologische methoden.....................................................................................................................................42
Farmacologische methoden............................................................................................................................................44
De normale baring.................................................................................................................................................... 45
Fysiologie en verpleegkundige zorg in de kraamperiode............................................................................................ 49
Fysieke verandering en involutie van de uterus..............................................................................................................49
Lochia en regeneratie van het endometrium..................................................................................................................50
Bekkenbodem, vagina en buikwand................................................................................................................................50
Circulatie..........................................................................................................................................................................50
Voeding en ijzer...............................................................................................................................................................50
Postpartum depressie.............................................................................................................................................. 52
Kraamperiode.......................................................................................................................................................... 52
Pathologie in het kraambed...................................................................................................................................... 56
Psychiatrische klachten gerelateerd aan het kraambed............................................................................................. 63
3
, Embryologie
Embryonale ontwikkeling (embryogenese) is de ontwikkeling die het embryo ondergaat vanaf het eencellige
stadium van de zygote totdat er in de 9e week sprake is van een foetus. Tijdens de embryogenese worden de
orgaanstelsels aangelegd (organogese).
De bevruchting
De eicel (ovum, oöcyt, de grootste cel die een mens heeft) is de
vrouwelijke cel die betrokken is bij de bevruchting. Rondom de eicel
zitten 2 lagen die van belang zijn: zona pellucida (hier moet de zaadcel
doorheen om de cel te kunnen bevruchten) en de corona radiata
(follikelcellen/voedstercellen), deze zorgen ervoor dat de eicelwand
van voedingsstoffen wordt voorzien.
Het spermatozoön is de spermacel, dit is de kleinste menselijke cel. Dit
is de mannelijke cel die betrokken is bij de bevruchting. Doordat de
zona pellucida positief geladen wordt na de bevruchting (normaal
negatief geladen, door de verhoging van kalium in de eicel), kunnen
andere zaadcellen de eicel niet meer doordringen en bevruchten.
Er zijn twee soorten celdeling:
Meiose I en meiose II (deze fase is pas na de conceptie).
De eileider
De eileider (tuba fallopii, tuba uterina, oviduct, salphinx). Het adnex (aanhangsel) bestaat uit het ovarium en
de tuba. Door middel van trilhaarepitheel, gladspierweefsel en vocht/peritoneale holte kan de bevruchte
eicel naar de baarmoeder toe. De eileider bestaat uit:
- Een trechter: infundibulum met 1-2cm lange fimbriae (fransjes)
- Een wijd gedeelte: ampulla (buitenste 2/3e deel van de tuba)
- Een nauw gedeelte: isthmus (1/3e deel van de tuba aan de uteruszijde)
- Een deel in de wand van de uterus: pars uterina
4
