Accounting, Organisaties en Samenleving (392014) 567-574
Inhoudsopgave beschikbaar bij ScienceDirect
Boekhouding, organisaties en
samenleving
homepage tijdschrift: www.elsevier.com/locate/aos
Een manipulatieve kijk op causaliteit in cross-sectioneel survey-
onderzoek q
Wim A. Van der Stede ⇑,1
Afdeling Boekhouding, London School of Economics, Houghton Street, Londen WC2A 2AE, UK
a b s t r a
c t
In dit essay worden kwesties besproken die verband houden met het vaststellen van
causale verbanden in empirisch survey-onderzoek. Ik hanteer een manipulatieve opvatting
van causaliteit omdat deze aansluit bij de context van (management) accounting
onderzoek, waar we doorgaans geïnteresseerd zijn in het bestuderen van de effecten van
veranderingen. Strikt genomen kunnen causale verbanden niet ondubbelzinnig worden
aangetoond wanneer de onderzoeker gebruik maakt van cross-sectionele enquêtes -
dat wil zeggen, correlatie is geen causatie. Desalniettemin kan survey-onderzoek vruchtbaar zijn
om relevante management accounting onderwerpen van informatie te voorzien. Ik
bespreek vier "markers" van causaliteit - theoretische coherentie, empirische covariatie,
temporele/fysieke scheiding, en interne validiteit - en hoe de onderzoeker deze kan
gebruiken om overtuigende, op enquêtes gebaseerde conclusies te suggereren. Van deze vier
markers benadruk ik met name de eerste, omdat ik van mening ben dat elke redelijke
waarnemer zich onder meer zal afvragen of de voorgelegde causale verbanden theoretisch
plausibel zijn. Bovendien komt een sterkere theoretische basis ook de causale gevolgtrekking
ten goede door een redelijk volledige reeks controlevariabelen voor te stellen die
nuttig zijn om alternatieve verklaringen te elimineren. Over het geheel genomen richt ik
mij op een nogal pragmatische manier op de beperkingen van causale gevolgtrekkingen bij
gebruik van de enquêtemethode en op wat kan worden gedaan om deze te verlichten,
hoewel niet te elimineren.
© Elsevier2013 Ltd. Alle rechten voorbehouden.
toegepast (zie bijvoorbeeld Hesford, Lee, Van der Stede, & Young, 2007; Van
Inleiding der Stede, Young, & Chen, 2005).
Onderzoek heeft vaak, opzettelijk of onopzettelijk, een
normatieve inslag, waarbij wordt gesuggereerd dat een
bepaalde praktijk op het gebied van management
accounting2 praktijk (X), zeg maar, van invloed is op een of
ander organisatorisch resultaat zoals prestaties (Y).
Wanneer de "oorzaak" het gewenste/goede
(ongewenste/slechte) "effect" heeft, zijn waarnemers
geneigd in onze artikelen te lezen dat we "moeten"
overgaan tot
q Ik ben Chris Chapman dankbaar voor de aanmoediging om dit artikel te
schrijven, en voor zijn commentaar op eerdere concepten. De financiële
steun van CIMA wordt dankbaar erkend.
* Tel.: +44 (0)20 79556695.
E-mailadres:
1
Tevens gasthoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
2
Mijn focus op management accounting is louter praktisch, gezien mijn
eigen achtergrond op dit gebied, maar ook omdat dit ontegenzeggelijk
het subdomein van accounting is waar de survey-methode het meest wordt
, oorzaken en gevolgen van management accounting (p. 170),
(vermijden of aanpassen) van de praktijk, waarbij de praktijk kan
waarbij zij eerder werk alleen voor opname in hun
bestaan uit participatieve budgettering, subjectieve prestatie-
overzicht selecteerden als het handelde over de
evaluaties, kwaliteitsmaatstaven in ziekenhuizen,
oorzaken of gevolgen van variatie in management
enzovoort. Luft en Shields (2003) is waarschijnlijk het
accounting (p. 172). Oorzaken en gevolgen van de praktijk
meest uitgebreide overzicht van de management
van management accounting lijken dus belangrijk gezien
accounting literatuur tot nu toe, dat ons in staat stelt om
het grote aantal studies dat zij aan de hand van deze
de hierboven generiek gelabelde oorzaak X en gevolg Y te
criteria hebben gevonden en opgenomen in hun
vervangen door een van de vele variabelen die in deze
overzichtsartikel.
specifieke literatuur worden bestudeerd. Het primaire doel
Wanneer we de term ''causaal'' gebruiken, dan
van Luft en Shields (2003) was immers een kritisch
impliceert dat in algemene notatie dat moet worden
overzicht te geven van de literatuurdie zich bezighoudt met de
aangetoond dat X de oorzaak is van
0361-3682/$ - see front matter © Elsevier2013 Ltd. Alle rechten voorbehouden.
http://dx.doi.org/10.1016/j.aos.2013.12.001
,
Inhoudsopgave beschikbaar bij ScienceDirect
Boekhouding, organisaties en
samenleving
homepage tijdschrift: www.elsevier.com/locate/aos
Een manipulatieve kijk op causaliteit in cross-sectioneel survey-
onderzoek q
Wim A. Van der Stede ⇑,1
Afdeling Boekhouding, London School of Economics, Houghton Street, Londen WC2A 2AE, UK
a b s t r a
c t
In dit essay worden kwesties besproken die verband houden met het vaststellen van
causale verbanden in empirisch survey-onderzoek. Ik hanteer een manipulatieve opvatting
van causaliteit omdat deze aansluit bij de context van (management) accounting
onderzoek, waar we doorgaans geïnteresseerd zijn in het bestuderen van de effecten van
veranderingen. Strikt genomen kunnen causale verbanden niet ondubbelzinnig worden
aangetoond wanneer de onderzoeker gebruik maakt van cross-sectionele enquêtes -
dat wil zeggen, correlatie is geen causatie. Desalniettemin kan survey-onderzoek vruchtbaar zijn
om relevante management accounting onderwerpen van informatie te voorzien. Ik
bespreek vier "markers" van causaliteit - theoretische coherentie, empirische covariatie,
temporele/fysieke scheiding, en interne validiteit - en hoe de onderzoeker deze kan
gebruiken om overtuigende, op enquêtes gebaseerde conclusies te suggereren. Van deze vier
markers benadruk ik met name de eerste, omdat ik van mening ben dat elke redelijke
waarnemer zich onder meer zal afvragen of de voorgelegde causale verbanden theoretisch
plausibel zijn. Bovendien komt een sterkere theoretische basis ook de causale gevolgtrekking
ten goede door een redelijk volledige reeks controlevariabelen voor te stellen die
nuttig zijn om alternatieve verklaringen te elimineren. Over het geheel genomen richt ik
mij op een nogal pragmatische manier op de beperkingen van causale gevolgtrekkingen bij
gebruik van de enquêtemethode en op wat kan worden gedaan om deze te verlichten,
hoewel niet te elimineren.
© Elsevier2013 Ltd. Alle rechten voorbehouden.
toegepast (zie bijvoorbeeld Hesford, Lee, Van der Stede, & Young, 2007; Van
Inleiding der Stede, Young, & Chen, 2005).
Onderzoek heeft vaak, opzettelijk of onopzettelijk, een
normatieve inslag, waarbij wordt gesuggereerd dat een
bepaalde praktijk op het gebied van management
accounting2 praktijk (X), zeg maar, van invloed is op een of
ander organisatorisch resultaat zoals prestaties (Y).
Wanneer de "oorzaak" het gewenste/goede
(ongewenste/slechte) "effect" heeft, zijn waarnemers
geneigd in onze artikelen te lezen dat we "moeten"
overgaan tot
q Ik ben Chris Chapman dankbaar voor de aanmoediging om dit artikel te
schrijven, en voor zijn commentaar op eerdere concepten. De financiële
steun van CIMA wordt dankbaar erkend.
* Tel.: +44 (0)20 79556695.
E-mailadres:
1
Tevens gasthoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
2
Mijn focus op management accounting is louter praktisch, gezien mijn
eigen achtergrond op dit gebied, maar ook omdat dit ontegenzeggelijk
het subdomein van accounting is waar de survey-methode het meest wordt
, oorzaken en gevolgen van management accounting (p. 170),
(vermijden of aanpassen) van de praktijk, waarbij de praktijk kan
waarbij zij eerder werk alleen voor opname in hun
bestaan uit participatieve budgettering, subjectieve prestatie-
overzicht selecteerden als het handelde over de
evaluaties, kwaliteitsmaatstaven in ziekenhuizen,
oorzaken of gevolgen van variatie in management
enzovoort. Luft en Shields (2003) is waarschijnlijk het
accounting (p. 172). Oorzaken en gevolgen van de praktijk
meest uitgebreide overzicht van de management
van management accounting lijken dus belangrijk gezien
accounting literatuur tot nu toe, dat ons in staat stelt om
het grote aantal studies dat zij aan de hand van deze
de hierboven generiek gelabelde oorzaak X en gevolg Y te
criteria hebben gevonden en opgenomen in hun
vervangen door een van de vele variabelen die in deze
overzichtsartikel.
specifieke literatuur worden bestudeerd. Het primaire doel
Wanneer we de term ''causaal'' gebruiken, dan
van Luft en Shields (2003) was immers een kritisch
impliceert dat in algemene notatie dat moet worden
overzicht te geven van de literatuurdie zich bezighoudt met de
aangetoond dat X de oorzaak is van
0361-3682/$ - see front matter © Elsevier2013 Ltd. Alle rechten voorbehouden.
http://dx.doi.org/10.1016/j.aos.2013.12.001
,
