Samenvatting geschiedenis
Hoofdstuk 11, 12 hc Nederland 1948-2008
Dc1: de Nederlandse maatschappij (1948-1979)
Voor de oorlog had NL een neutraliteitspolitiek gevoerd. Maar in 1940 verloor NL die status
door de aanval van DU. NL werd lid van de NAVO, een samenwerkingsverband opgericht
vanwege de spanningen tussen het Westen en de SU. In deze periode van Koude Oorlog
probeerde zowel de VS en de SU hun invloedssfeer te vergroten. De VS deed dit door
landen te helpen met hun wederopbouw (Marshallplan) na de oorlog. Ook deed NL mee
met samenwerkingsverbanden (EGKS & EEG).
Door de Marshallhulp konen bedrijfstakken goed herstellen. Na WO2 zaten de PVDA en de
KVP samen in de regering. Dit was een rooms-rode regering die geloofde in een
maakbare samenleving. Zij voerden een geleide loonpolitiek wat veel voordelen had:
werkgevers konden meer mensen in dienst nemen en NL producten werden relatief
goedkoop. De rooms-rode regeringen vonden dat de staat iedereen een bestaansminimum
en goede zorg moest garanderen. Door de groeiende welvaart werd NL een
verzorgingsstaat en ontstond er een consumptiemaatschappij.
Na WO2 was er een babyboom. Groeiende welvaart ging samen met verdere
verstedelijking. Door groeiende welvaart probeerde NL immigranten uit andere landen aan te
trekken (gastarbeiders).
Voor WO2 was de NL maatschappij verzuild, maar rond 1960 begon ontzuiling. Minder
mensen gingen naar de kerk en raakten hun verbinding met de protestantse en katholieke
zuil kwijt. Door betere opleidingen en communicatiemiddelen kwamen mensen in aanraking
met andere denkbeelden.
Verschillende groeperingen binnen jeugdculturen:
Provo’s: samenleving op schudden met speelse acties
Hippies: harde realiteit ontvluchten met liefde, muziek en softdrugs
Nozems: brommers en vetkuiven
Punkers: weinig geloof in toekomst en verzetten tegen autoriteiten
Krakers: bekritiseren woningnood door leegstaande panden te bezetten
In 1956 werd handelingsonbekwaamheid afgeschaft en in de jaren 60 kwam de tweede
feministische golf op gang. Nieuwe echtscheidingswetgeving maakte vrouwen minder
afhankelijk van hun man.
Dc2: de Nederlandse maatschappij (1978-2008)
Veel mensen waren trots op de onafhankelijke houding van NL en zagen het als een
gidsland. NL soldaten konden in de jaren 90 niet voorkomen dat Servische soldaten
Srebrenica innamen en 8000 moslimjongens en -mannen vermoordden. Na deze val van
Srebrenica werd NL terughoudender in zijn internationale ambities. NL was nauw betrokken
bij het Verdrag van Maastricht, wat de basis legde voor de Europese Unie en de euro.
Door het Verdrag van Schengen vervielen tien jaar later grenscontroles.
In 1973 besloten sommige Arabische staten om geen olie meer te leveren aan westerse
landen die tijdens een oorlog Israël hadden gesteund. Daardoor ontstond een wereldwijde
oliecrisis. Tijdens deze economische crisis ontstond kritiek op de verzorgingsstaat, die
volgens vele te duur was. Ruud Lubbers perkte de verzorgingsstaat in. Ondanks deze
ingrijpende maatregelen bleef het in NL-politiek en economisch vrij rustig. Dat was te danken
aan het poldermodel. Aan het einde van de jaren 80 herstelde de NL economie zich. NL
profiteerde vooral van de toenemende Europese samenwerking en de globalisering.
, De nieuwe liberale regering geloofde niet meer in het idee van de maakbare samenleving.
Het individu kwam voortaan centraal te staan. Staatsbedrijven werden geprivatiseerd en
kregen concurrentie van commerciële bedrijven. Samen met ontzuiling zorgde dit voor de
individualisering. De Algemene wet gelijke behandeling (1994) zorgde ervoor dat er geen
onderscheid mocht worden gemaakt op basis van godsdienst, seksuele voorkeur of geslacht.
Door de individualisering raakte de jeugdcultuur meer versnipperd en vormde de
jongerengroepen op basis van hun sociale of etnische achtergrond. Door de introductie van
internet, de doorbraak van de mobiele telefoon en de komst van digitale sociale netwerken
veranderde de samenleving. Al deze veranderingen op technologisch gebied noemen we de
digitale revolutie.
Onrust en armoede zorgden er regelmatig voor dat mensen naar NL trokken en hier asiel
zochten. Er vond weinig vermenging plaats tussen immigranten en Nederlanders. Waardoor
mensen kloven begonnen te ervaren tussen burgers en politiek. In NL was er dus sprake van
polarisatie. Pim Fortuyn had een negatieve kijk op multiculturele samenlevingen en werd
vermoord. Sinds toen richtte het overheidsbeleid zich meer op de integratie en assimilatie
van groepen migranten (migranten aanpassen aan maatschappij).
§1 Oost en west
Zowel de Amerikanen als de Sovjets beschouwden de race om de ruimte als een zaak van
levensbelang. Na WO2 is deze vijandigheid ontstaan en nooit meer weggegaan. De
Amerikaan koesterden een argwaan op het totalitaire regime van de SU en zagen overal het
gevaar van communistische expansie. De SU vond weer dat het kapitalistische en
imperialistische Amerika eropuit was zijn invloed uit te breiden.
De Koude Oorlog begon met een fase van blokvorming waarbij Europa werd verdeeld in
twee blokken. Dit proces begon tijdens de Conferentie van Teheran. De geallieerden
moesten voorkomen dat DU in de toekomst opnieuw een oorlog zou kunnen beginnen.
Tijdens de Conferentie van Jalta besloten ze dus om DU te verdelen in zones. Ook de
hoofdstad werd in vier delen verdeeld. West-Berlijn kreeg een democratische bestuursvorm
en werd geholpen met de wederopbouw. In het oosten werd het communisme ingevoerd en
eisten de Sovjets hoge herstelbetalingen. In juni 1948 werd West-Berlijn afgesloten van de
wereld. De geallieerden reageerden hierop met een luchtbrug. In mei 1949 werd in het
westen de BRD gesticht, en in het oosten kwam de DDR tot stand.
Het militaire machtsvertoon van Stalin dreef de westerse landen bijeen. Ze beseften dat ze
alleen gezamenlijk iets konden doen tegen het communisme. Daarom werd de NAVO
opgericht: de landen beloofden elkaar dat ze een gewapende aanval op een van de lidstaten
zouden zien als een aanval op alle lidstaten.
Vanaf 1949 begon de tweede fase van de Koude Oorlog, de wapenwedloop. De VS en de
SU hadden beiden atoombommen. Dit betekende dat wie de kernwapens afschoot, er
rekening mee moest houden dat de ander zou terugslaan (wederzijdse afschrikking). Uit
angst en in de hoop toch de overhand te krijgen, wilden beide landen steeds meer wapens.
Binnen Europa werden de grenzen tussen beide blokken ondoordringbaar, het IJzeren
Gordijn. Via Berlijn lukte het om naar het Westen te vluchten. Omdat dit slecht was voor het
imago van de communisten bouwden ze een Berlijnse Muur.
De Amerikaanse regering probeerde het communisme tegen te houden. Daarom bood het
land met containmentpolitiek aan elk land dat communisme buiten de deur wilde houden.
De SU gaf juist steun aan bewegingen die zich tegen het kapitalisme keerden.
In 1949 was China een communistische eenpartijstaat geworden. De VS waren bang dat als
Vietnam zou vallen, omringende landen ook communistisch zouden worden
Hoofdstuk 11, 12 hc Nederland 1948-2008
Dc1: de Nederlandse maatschappij (1948-1979)
Voor de oorlog had NL een neutraliteitspolitiek gevoerd. Maar in 1940 verloor NL die status
door de aanval van DU. NL werd lid van de NAVO, een samenwerkingsverband opgericht
vanwege de spanningen tussen het Westen en de SU. In deze periode van Koude Oorlog
probeerde zowel de VS en de SU hun invloedssfeer te vergroten. De VS deed dit door
landen te helpen met hun wederopbouw (Marshallplan) na de oorlog. Ook deed NL mee
met samenwerkingsverbanden (EGKS & EEG).
Door de Marshallhulp konen bedrijfstakken goed herstellen. Na WO2 zaten de PVDA en de
KVP samen in de regering. Dit was een rooms-rode regering die geloofde in een
maakbare samenleving. Zij voerden een geleide loonpolitiek wat veel voordelen had:
werkgevers konden meer mensen in dienst nemen en NL producten werden relatief
goedkoop. De rooms-rode regeringen vonden dat de staat iedereen een bestaansminimum
en goede zorg moest garanderen. Door de groeiende welvaart werd NL een
verzorgingsstaat en ontstond er een consumptiemaatschappij.
Na WO2 was er een babyboom. Groeiende welvaart ging samen met verdere
verstedelijking. Door groeiende welvaart probeerde NL immigranten uit andere landen aan te
trekken (gastarbeiders).
Voor WO2 was de NL maatschappij verzuild, maar rond 1960 begon ontzuiling. Minder
mensen gingen naar de kerk en raakten hun verbinding met de protestantse en katholieke
zuil kwijt. Door betere opleidingen en communicatiemiddelen kwamen mensen in aanraking
met andere denkbeelden.
Verschillende groeperingen binnen jeugdculturen:
Provo’s: samenleving op schudden met speelse acties
Hippies: harde realiteit ontvluchten met liefde, muziek en softdrugs
Nozems: brommers en vetkuiven
Punkers: weinig geloof in toekomst en verzetten tegen autoriteiten
Krakers: bekritiseren woningnood door leegstaande panden te bezetten
In 1956 werd handelingsonbekwaamheid afgeschaft en in de jaren 60 kwam de tweede
feministische golf op gang. Nieuwe echtscheidingswetgeving maakte vrouwen minder
afhankelijk van hun man.
Dc2: de Nederlandse maatschappij (1978-2008)
Veel mensen waren trots op de onafhankelijke houding van NL en zagen het als een
gidsland. NL soldaten konden in de jaren 90 niet voorkomen dat Servische soldaten
Srebrenica innamen en 8000 moslimjongens en -mannen vermoordden. Na deze val van
Srebrenica werd NL terughoudender in zijn internationale ambities. NL was nauw betrokken
bij het Verdrag van Maastricht, wat de basis legde voor de Europese Unie en de euro.
Door het Verdrag van Schengen vervielen tien jaar later grenscontroles.
In 1973 besloten sommige Arabische staten om geen olie meer te leveren aan westerse
landen die tijdens een oorlog Israël hadden gesteund. Daardoor ontstond een wereldwijde
oliecrisis. Tijdens deze economische crisis ontstond kritiek op de verzorgingsstaat, die
volgens vele te duur was. Ruud Lubbers perkte de verzorgingsstaat in. Ondanks deze
ingrijpende maatregelen bleef het in NL-politiek en economisch vrij rustig. Dat was te danken
aan het poldermodel. Aan het einde van de jaren 80 herstelde de NL economie zich. NL
profiteerde vooral van de toenemende Europese samenwerking en de globalisering.
, De nieuwe liberale regering geloofde niet meer in het idee van de maakbare samenleving.
Het individu kwam voortaan centraal te staan. Staatsbedrijven werden geprivatiseerd en
kregen concurrentie van commerciële bedrijven. Samen met ontzuiling zorgde dit voor de
individualisering. De Algemene wet gelijke behandeling (1994) zorgde ervoor dat er geen
onderscheid mocht worden gemaakt op basis van godsdienst, seksuele voorkeur of geslacht.
Door de individualisering raakte de jeugdcultuur meer versnipperd en vormde de
jongerengroepen op basis van hun sociale of etnische achtergrond. Door de introductie van
internet, de doorbraak van de mobiele telefoon en de komst van digitale sociale netwerken
veranderde de samenleving. Al deze veranderingen op technologisch gebied noemen we de
digitale revolutie.
Onrust en armoede zorgden er regelmatig voor dat mensen naar NL trokken en hier asiel
zochten. Er vond weinig vermenging plaats tussen immigranten en Nederlanders. Waardoor
mensen kloven begonnen te ervaren tussen burgers en politiek. In NL was er dus sprake van
polarisatie. Pim Fortuyn had een negatieve kijk op multiculturele samenlevingen en werd
vermoord. Sinds toen richtte het overheidsbeleid zich meer op de integratie en assimilatie
van groepen migranten (migranten aanpassen aan maatschappij).
§1 Oost en west
Zowel de Amerikanen als de Sovjets beschouwden de race om de ruimte als een zaak van
levensbelang. Na WO2 is deze vijandigheid ontstaan en nooit meer weggegaan. De
Amerikaan koesterden een argwaan op het totalitaire regime van de SU en zagen overal het
gevaar van communistische expansie. De SU vond weer dat het kapitalistische en
imperialistische Amerika eropuit was zijn invloed uit te breiden.
De Koude Oorlog begon met een fase van blokvorming waarbij Europa werd verdeeld in
twee blokken. Dit proces begon tijdens de Conferentie van Teheran. De geallieerden
moesten voorkomen dat DU in de toekomst opnieuw een oorlog zou kunnen beginnen.
Tijdens de Conferentie van Jalta besloten ze dus om DU te verdelen in zones. Ook de
hoofdstad werd in vier delen verdeeld. West-Berlijn kreeg een democratische bestuursvorm
en werd geholpen met de wederopbouw. In het oosten werd het communisme ingevoerd en
eisten de Sovjets hoge herstelbetalingen. In juni 1948 werd West-Berlijn afgesloten van de
wereld. De geallieerden reageerden hierop met een luchtbrug. In mei 1949 werd in het
westen de BRD gesticht, en in het oosten kwam de DDR tot stand.
Het militaire machtsvertoon van Stalin dreef de westerse landen bijeen. Ze beseften dat ze
alleen gezamenlijk iets konden doen tegen het communisme. Daarom werd de NAVO
opgericht: de landen beloofden elkaar dat ze een gewapende aanval op een van de lidstaten
zouden zien als een aanval op alle lidstaten.
Vanaf 1949 begon de tweede fase van de Koude Oorlog, de wapenwedloop. De VS en de
SU hadden beiden atoombommen. Dit betekende dat wie de kernwapens afschoot, er
rekening mee moest houden dat de ander zou terugslaan (wederzijdse afschrikking). Uit
angst en in de hoop toch de overhand te krijgen, wilden beide landen steeds meer wapens.
Binnen Europa werden de grenzen tussen beide blokken ondoordringbaar, het IJzeren
Gordijn. Via Berlijn lukte het om naar het Westen te vluchten. Omdat dit slecht was voor het
imago van de communisten bouwden ze een Berlijnse Muur.
De Amerikaanse regering probeerde het communisme tegen te houden. Daarom bood het
land met containmentpolitiek aan elk land dat communisme buiten de deur wilde houden.
De SU gaf juist steun aan bewegingen die zich tegen het kapitalisme keerden.
In 1949 was China een communistische eenpartijstaat geworden. De VS waren bang dat als
Vietnam zou vallen, omringende landen ook communistisch zouden worden
