Voorbereidingsvragen WG1C
Maak onderstaande vragen ter voorbereiding aan de werkgroep met behulp van de bronnen. Neem de
antwoorden op de vragen mee naar de werkgroep.
Bronnen: Woestenberg et al. (2019)
www.rijksvaccinatieprogramma.nl
https://lci.rivm.nl
1. Hoe werkt een vaccin in het algemeen? Welke typen vaccins zijn er en hoe verschillen deze?
Bronnen (1), (2)
Een vaccin bestaat uit verzwakte of kleine deeltjes van virussen of bacteriën. Je lichaam maakt
hiertegen antistoffen aan. Als je in de toekomst in aanraking komt met echte virussen of bacteriën
dan herkent je lichaam die en worden snel extra antistoffen aangemaakt. Je wordt dan niet of veel
minder ziek. Soms zijn daar meerdere inentingen voor nodig. De virussen of bacteriën in een vaccin
zijn dood of zo zwak dat je de ziekte niet echt krijgt. De werkzame delen in vaccins zijn in drie
groepen te verdelen:
1. Delen van bacteriën of virussen: de virussen en bacteriën worden gekweekt en in delen
geknipt. De delen die zorgen voor een goede afweerreactie worden in het vaccin gestopt.
Soms is het nodig om de stukjes bacterie vast te maken aan een ander eiwit om het goed
herkenbaar te maken voor het afweersysteem.
2. Gif van een bacterie: tetanus en difterie worden niet veroorzaakt door de bacterie, maar
door het gif dat door de bacteriën wordt gemaakt. Bij de productie van dit vaccin worden de
bacteriën gekweekt zodat ze gif (toxin) aanmaken. Dit gif wordt door chemische
behandeling onschadelijk gemaakt en heet dan toxoid. Hier word je niet ziek van, maar zorgt
wel voor een goede afweerreactie. Deze vaccins worden ook geïnactiveerde vaccins
genoemd.
3. Levende, verzwakte virussen: de vaccinaties tegen bof, mazelen en rodehond bestaan uit
levende virussen. Virussen kunnen zich alleen binnen levende cellen vermenigvuldigen.
Door een speciale behandeling tijdens het kweken ontstaan cellen met daarin verzwakte
virussen. Deze worden gebruikt voor de productie van vaccins. De virussen blijven wel in
leven, maar kunnen geen ernstige ziekte meer veroorzaken. Ze zorgen voor een goede
afweerreactie, die lange bescherming oplevert. Deze vaccins worden ook wel levend
verzwakt vaccins genoemd.
, 2. Tegen welke ziektes worden kinderen in Nederland gevaccineerd en op welke leeftijd? Is dit voor
alle kinderen hetzelfde? Waarom zouden deze ziekten in het verleden opgenomen zijn in het
vaccinatieprogramma?
Bron (3)
Zoals in de foto te zien krijgen kinderen bij 2 maanden een extra vaccinatie als de moeder tijdens de
zwangerschap niet gevaccineerd is tegen kinkhoest. Dit schema is voor ieder gezond kind het beste
schema. De vaccinatieschema’s in de verschillende landen zijn afhankelijk van heersende
infectieziekten, organisatie van de gezondheidszorg, beschikbare middelen en geschiedenis van
vaccinatieprogramma’s.
3. Wat betekent vaccinatiegraad? Hoe hoog is de vaccinatiegraad in
Nederland voor de verschillende pathogenen opgenomen in het
RVP? Wat kan het gevolg zijn van een lagere vaccinatiegraad?
Bron (4) en (5)
De vaccinatiegraad is het deelnamepercentage. Het geeft aan welk
deel van een bepaalde groep personen gevaccineerd is binnen het
Rijksvaccinatieprogramma. Zie de tabel hiernaast voor de
vaccinatiegraad in Nederland voor de verschillende pathogenen
opgenomen in het RVP. Een gevolg van een lagere vaccinatiegraad
kan zijn dat een ziekte niet wordt geëlimineerd of dat deze weer
terug komt. Voor mazelen is de vaccinatiegraad nu 90% in
Nederland en volgens de WHO is er een vaccinatiegraad van 95%
nodig om mazelen te elimineren.
Maak onderstaande vragen ter voorbereiding aan de werkgroep met behulp van de bronnen. Neem de
antwoorden op de vragen mee naar de werkgroep.
Bronnen: Woestenberg et al. (2019)
www.rijksvaccinatieprogramma.nl
https://lci.rivm.nl
1. Hoe werkt een vaccin in het algemeen? Welke typen vaccins zijn er en hoe verschillen deze?
Bronnen (1), (2)
Een vaccin bestaat uit verzwakte of kleine deeltjes van virussen of bacteriën. Je lichaam maakt
hiertegen antistoffen aan. Als je in de toekomst in aanraking komt met echte virussen of bacteriën
dan herkent je lichaam die en worden snel extra antistoffen aangemaakt. Je wordt dan niet of veel
minder ziek. Soms zijn daar meerdere inentingen voor nodig. De virussen of bacteriën in een vaccin
zijn dood of zo zwak dat je de ziekte niet echt krijgt. De werkzame delen in vaccins zijn in drie
groepen te verdelen:
1. Delen van bacteriën of virussen: de virussen en bacteriën worden gekweekt en in delen
geknipt. De delen die zorgen voor een goede afweerreactie worden in het vaccin gestopt.
Soms is het nodig om de stukjes bacterie vast te maken aan een ander eiwit om het goed
herkenbaar te maken voor het afweersysteem.
2. Gif van een bacterie: tetanus en difterie worden niet veroorzaakt door de bacterie, maar
door het gif dat door de bacteriën wordt gemaakt. Bij de productie van dit vaccin worden de
bacteriën gekweekt zodat ze gif (toxin) aanmaken. Dit gif wordt door chemische
behandeling onschadelijk gemaakt en heet dan toxoid. Hier word je niet ziek van, maar zorgt
wel voor een goede afweerreactie. Deze vaccins worden ook geïnactiveerde vaccins
genoemd.
3. Levende, verzwakte virussen: de vaccinaties tegen bof, mazelen en rodehond bestaan uit
levende virussen. Virussen kunnen zich alleen binnen levende cellen vermenigvuldigen.
Door een speciale behandeling tijdens het kweken ontstaan cellen met daarin verzwakte
virussen. Deze worden gebruikt voor de productie van vaccins. De virussen blijven wel in
leven, maar kunnen geen ernstige ziekte meer veroorzaken. Ze zorgen voor een goede
afweerreactie, die lange bescherming oplevert. Deze vaccins worden ook wel levend
verzwakt vaccins genoemd.
, 2. Tegen welke ziektes worden kinderen in Nederland gevaccineerd en op welke leeftijd? Is dit voor
alle kinderen hetzelfde? Waarom zouden deze ziekten in het verleden opgenomen zijn in het
vaccinatieprogramma?
Bron (3)
Zoals in de foto te zien krijgen kinderen bij 2 maanden een extra vaccinatie als de moeder tijdens de
zwangerschap niet gevaccineerd is tegen kinkhoest. Dit schema is voor ieder gezond kind het beste
schema. De vaccinatieschema’s in de verschillende landen zijn afhankelijk van heersende
infectieziekten, organisatie van de gezondheidszorg, beschikbare middelen en geschiedenis van
vaccinatieprogramma’s.
3. Wat betekent vaccinatiegraad? Hoe hoog is de vaccinatiegraad in
Nederland voor de verschillende pathogenen opgenomen in het
RVP? Wat kan het gevolg zijn van een lagere vaccinatiegraad?
Bron (4) en (5)
De vaccinatiegraad is het deelnamepercentage. Het geeft aan welk
deel van een bepaalde groep personen gevaccineerd is binnen het
Rijksvaccinatieprogramma. Zie de tabel hiernaast voor de
vaccinatiegraad in Nederland voor de verschillende pathogenen
opgenomen in het RVP. Een gevolg van een lagere vaccinatiegraad
kan zijn dat een ziekte niet wordt geëlimineerd of dat deze weer
terug komt. Voor mazelen is de vaccinatiegraad nu 90% in
Nederland en volgens de WHO is er een vaccinatiegraad van 95%
nodig om mazelen te elimineren.
